Proverbs 1
1 The Parables of Salomon the sonne of Dauid King of Israel,
Исраил падишаси Давутниң оғли Сулайманниң пәнд-несиһәтлири: —
2 To knowe wisdome, and instruction, to vnderstand ye wordes of knowledge,
Бу пәнд-несиһәтләр саңа әқил-парасәт, әдәп-әхлақни үгитип, сени ибрәтлик сөзләрни чүшинидиған қилиду;
3 To receiue instruction to do wisely, by iustice and iudgement and equitie,
саңа даналиқ, һәққанийлиқ, пәм-парасәт вә дуруслуқниң йолйоруқ-тәрбийисини қобул қилдуриду.
4 To giue vnto the simple, sharpenesse of wit, and to the childe knowledge and discretion.
Бу [пәнд-несиһәтләр] наданларни зерәк қилип, яшларни билимлик вә сәзгүр қилиду;
5 A wise man shall heare and increase in learning, and a man of vnderstanding shall attayne vnto wise counsels,
буларға қулақ селиши билән даналар билимини ашуриду, йорутулған кишиләр техиму дана мәслиһәткә еришиду,
6 To vnderstand a parable, and the interpretation, the wordes of ye wise, and their darke sayings.
шундақла пәнд-несиһәтләр һәм тәмсилләрниң мәнасини, данишмәнләрниң һекмәтлири һәм тилсим сөзлирини чүшинидиған қилиниду.
7 The feare of the Lord is the beginning of knowledge: but fooles despise wisedome and instruction.
Пәрвәрдигардин қорқуш билимниң башлинишидур; Ахмақлар даналиқни вә тәрбийини көзгә илмайду.
8 My sonne, heare thy fathers instruction, and forsake not thy mothers teaching.
И оғлум, атаңниң тәрбийисигә қулақ сал, анаңниң сөз-несиһәтидин айрилма;
9 For they shalbe a comely ornament vnto thine head, and as chaines for thy necke.
чүнки улар сениң бешиңға тақалған гүл чәмбирәк, бойнуңға есилған марҗан болиду.
10 My sonne, if sinners doe intise thee, consent thou not.
И оғлум, яманлар сени аздурса, уларға әгәшмигин.
11 If they say, Come with vs, we will lay waite for blood, and lie priuilie for the innocent without a cause:
Әгәр улар: — Жүр, қапқан қуруп адәм өлтүрәйли; Йошурунивелип, бирәр бегуна кәлгәндә урайли!
12 We wil swallow them vp aliue like a graue euen whole, as those that goe downe into the pit: (Sheol h7585)
Тәһтисарадәк уларни жутуветәйли, Сақ болсиму, һаңға чүшкәнләрдәк уларни жиқитайли; (Sheol h7585)
13 We shall finde all precious riches, and fill our houses with spoyle:
Улардин хилму-хил қиммәтлик мал-дунияға егә болуп, Өйлиримизни олҗа билән толдуримиз.
14 Cast in thy lot among vs: we will all haue one purse:
Биз билән шерик бол, Һәмянимиз бир болсун, десә, —
15 My sonne, walke not thou in the way with them: refraine thy foote from their path.
И оғлум, уларға йолдаш болма, Өзүңни уларниң изидин нери қил!
16 For their feete runne to euill, and make haste to shed blood.
Чүнки уларниң путлири рәзилликкә жүгүриду, Қолини қан қилиш үчүн алдирайду.
17 Certainely as without cause the net is spred before the eyes of all that hath wing:
Һәр қандақ учарқанат туюп қалғанда қапқан қоюш бекар аваричиликтур;
18 So they lay waite for blood and lie priuily for their liues.
Лекин булар дәл өз қенини төкүш үчүн сақлайду; Өз җанлириға замин болушни күтиду.
19 Such are the wayes of euery one that is greedy of gaine: he would take away the life of the owners thereof.
Нәпси йоғинап кәткән һәр бир адәмниң йоллириниң ақивити мана шундақ; [Һарам мал-дуния] өз егилириниң җенини алиду.
20 Wisdome cryeth without: she vttereth her voyce in the streetes.
[Бүйүк] даналиқ кочида очуқ-ашкарә хитап қилмақта, Чоң мәйданларда садасини аңлатмақта.
21 She calleth in the hye streete, among the prease in the entrings of the gates, and vttereth her wordes in the citie, saying,
Коча доқмушлирида адәмләрни чақирмақта, Шәһәр дәрвазилирида сөзлирини җакалимақта: —
22 O ye foolish, howe long will ye loue foolishnes? and the scornefull take their pleasure in scorning, and the fooles hate knowledge?
И саддилар, қачанғичә мошундақ наданлиққа берилисиләр? Мәсқирә қилғучилар қачанғичә мәсқириликтин һозур алсун? Ахмақлар қачанғичә билимдин нәпрәтләнсун?!
23 (Turne you at my correction: loe, I will powre out my mind vnto you, and make you vnderstand my wordes)
Тәнбиһлиримгә қулақ селип маңған йолуңлардин янған болсаңлар еди! Роһумни силәргә төкүп берәттим, Сөзлиримни силәргә билдүргән болаттим.
24 Because I haue called, and ye refused: I haue stretched out mine hand, and none woulde regarde.
Лекин чақирсам, аңлимидиңлар; Қолумни узартсам, һеч қайсиңлар қаримидиңлар.
25 But ye haue despised all my counsell, and would none of my correction.
Несиһәтлиримниң һәммисигә пәрва қилмидиңлар, Тәнбиһимни аңлашни қилчә халимидиңлар.
26 I will also laugh at your destruction, and mocke, when your feare commeth.
Шуңа, бешиңларға балаю-қаза кәлгәндә күлимән, Вәһимә силәргә йетиши билән мәсқирә қилимән.
27 Whe your feare cometh like sudden desolation, and your destruction shall come like a whirle wind: whe affliction and anguish shall come vpon you,
Һалакәт елип кәлгән вәһимә үстүңләргә чүшкәндә, Вәйранчилиқ силәргә қуюнтаздәк кәлгәндә, Силәр еғир қайғуға вә азапқа муптила болғиниңларда —
28 Then shall they call vpon me, but I will not answere: they shall seeke me early, but they shall not finde me,
У чағда мошу кишиләр мәндин өтүнүп чақириду, Мән пәрва қилмаймән, Мени тәлмүрүп издисиму, тапалмайду.
29 Because they hated knowledge, and did not chuse the feare of the Lord.
Улар билимгә нәпрәтләнгинидин, Пәрвәрдигардин әйминишни таллимиғинидин,
30 They would none of my counsell, but despised all my correction.
Мениң нәсиһитимни қилчә қобул қилғуси йоқлуғидин, Тәнбиһимгиму пәрва қилмиғиниңлардин,
31 Therefore shall they eate of ye fruite of their owne way, and be filled with their owne deuises.
Улар өз бешини йәйду, Өз қәстлиридин толуқ азап тартиду;
32 For ease slaieth the foolish, and the prosperitie of fooles destroyeth them.
Чүнки саддиларниң йолдин чиқиши өз җениға замин болиду; Ахмақлар раһәтлик турмушидин өзлирини һалак қилиду.
33 But he that obeyeth me, shall dwell safely, and be quiet from feare of euill.
Лекин маңа қулақ салғанлар аман-есән яшайду, Балаю-қазалардин, ғәм-әндишләрдин халий болуп, хатирҗәм туриду.
