Proverbs 1
1 The Parables of Salomon the sonne of Dauid King of Israel,
Ang mga kawikaan ni Salomon na anak ni David na hari sa Israel:
2 To knowe wisdome, and instruction, to vnderstand ye wordes of knowledge,
Upang umalam ng karunungan at turo; upang bulayin ang mga salita ng pagkaunawa;
3 To receiue instruction to do wisely, by iustice and iudgement and equitie,
Upang tumanggap ng turo sa pantas na paguugali, sa katuwiran, at kahatulan, at karampatan;
4 To giue vnto the simple, sharpenesse of wit, and to the childe knowledge and discretion.
Upang magbigay ng katalinuhan sa musmos. Kaalaman at pagbubulay sa kabataan:
5 A wise man shall heare and increase in learning, and a man of vnderstanding shall attayne vnto wise counsels,
Upang marinig ng pantas, at lumago sa ikatututo: at upang tamuhin ng taong may unawa ang magagaling na payo:
6 To vnderstand a parable, and the interpretation, the wordes of ye wise, and their darke sayings.
Upang umunawa ng kawikaan at ng kahulugan; ng mga salita ng pantas, at ng kanilang malalabong sabi.
7 The feare of the Lord is the beginning of knowledge: but fooles despise wisedome and instruction.
Ang takot sa Panginoon ay pasimula ng kaalaman: nguni't ang mangmang ay humahamak sa karunungan at turo.
8 My sonne, heare thy fathers instruction, and forsake not thy mothers teaching.
Anak ko, dinggin mo ang turo ng iyong ama, at huwag mong pabayaan ang kautusan ng iyong ina:
9 For they shalbe a comely ornament vnto thine head, and as chaines for thy necke.
Sapagka't sila'y magiging tali ng biyaya sa iyong ulo, at mga kuwintas sa ligid ng iyong leeg.
10 My sonne, if sinners doe intise thee, consent thou not.
Anak ko, kung ikaw ay hikayatin ng mga makasalanan, huwag mong tulutan.
11 If they say, Come with vs, we will lay waite for blood, and lie priuilie for the innocent without a cause:
Kung kanilang sabihin, sumama ka sa amin, tayo'y magsibakay sa pagbububo ng dugo, tayo'y mangagkubli ng silo na walang anomang kadahilanan sa walang sala;
12 We wil swallow them vp aliue like a graue euen whole, as those that goe downe into the pit: (Sheol h7585)
Sila'y lamunin nating buhay na gaya ng Sheol. At buo, na gaya ng nagsibaba sa lungaw; (Sheol h7585)
13 We shall finde all precious riches, and fill our houses with spoyle:
Tayo'y makakasumpong ng lahat na mahalagang pag-aari, ating pupunuin ang ating mga bahay ng samsam;
14 Cast in thy lot among vs: we will all haue one purse:
Ikaw ay makikipagsapalaran sa gitna namin; magkakaroon tayong lahat ng isang supot:
15 My sonne, walke not thou in the way with them: refraine thy foote from their path.
Anak ko, huwag kang lumakad sa daan na kasama nila; pigilin mo ang iyong paa sa kanilang landas:
16 For their feete runne to euill, and make haste to shed blood.
Sapagka't ang kanilang mga paa ay nagsisitakbo sa kasamaan, at sila'y nangagmamadali sa pagbububo ng dugo.
17 Certainely as without cause the net is spred before the eyes of all that hath wing:
Sapagka't walang kabuluhang naladlad ang silo, sa paningin ng alin mang ibon:
18 So they lay waite for blood and lie priuily for their liues.
At binabakayan ng mga ito ang kanilang sariling dugo, kanilang ipinagkukubli ng silo ang kanilang sariling mga buhay.
19 Such are the wayes of euery one that is greedy of gaine: he would take away the life of the owners thereof.
Ganyan ang mga lakad ng bawa't sakim sa pakinabang; na nagaalis ng buhay ng mga may-ari niyaon.
20 Wisdome cryeth without: she vttereth her voyce in the streetes.
Karunungan ay humihiyaw na malakas sa lansangan; kaniyang inilalakas ang kaniyang tinig sa mga luwal na dako;
21 She calleth in the hye streete, among the prease in the entrings of the gates, and vttereth her wordes in the citie, saying,
Siya'y humihiyaw sa mga pangulong dako na pinaglilipunan; sa pasukan ng mga pintuang-bayan, sa bayan, kaniyang binibigkas ang kaniyang mga salita:
22 O ye foolish, howe long will ye loue foolishnes? and the scornefull take their pleasure in scorning, and the fooles hate knowledge?
Hanggang kailan kayong mga musmos, magsisiibig sa inyong kamusmusan? At ang mga nanunuya ay maliligaya sa panunuya, at ang mga mangmang ay mangagtatanim sa kaalaman?
23 (Turne you at my correction: loe, I will powre out my mind vnto you, and make you vnderstand my wordes)
Magsibalik kayo sa aking saway: narito, aking ibubuhos ang aking espiritu sa inyo.
24 Because I haue called, and ye refused: I haue stretched out mine hand, and none woulde regarde.
Sapagka't ako'y tumawag, at kayo'y tumanggi: aking iniunat ang aking kamay, at walang makinig;
25 But ye haue despised all my counsell, and would none of my correction.
Kundi inyong iniuwi sa wala ang buo kong payo, at hindi ninyo inibig ang aking saway:
26 I will also laugh at your destruction, and mocke, when your feare commeth.
Ako naman ay tatawa sa kaarawan ng inyong kasakunaan: ako'y manunuya pagka ang inyong takot ay dumarating;
27 Whe your feare cometh like sudden desolation, and your destruction shall come like a whirle wind: whe affliction and anguish shall come vpon you,
Pagka ang iyong takot ay dumarating na parang bagyo. At ang inyong kasakunaan ay dumarating na parang ipoipo; pagka ang hirap at hapis ay dumating sa inyo.
28 Then shall they call vpon me, but I will not answere: they shall seeke me early, but they shall not finde me,
Kung magkagayo'y tatawag sila sa akin, nguni't hindi ako sasagot; hahanapin nila akong masikap, nguni't hindi nila ako masusumpungan:
29 Because they hated knowledge, and did not chuse the feare of the Lord.
Sapagka't kanilang ipinagtanim ang kaalaman, at hindi pinili ang takot sa Panginoon.
30 They would none of my counsell, but despised all my correction.
Ayaw sila ng aking payo; kanilang hinamak ang buo kong pagsaway:
31 Therefore shall they eate of ye fruite of their owne way, and be filled with their owne deuises.
Kaya't sila'y magsisikain ng bunga ng kanilang sariling lakad, at mabubusog ng kanilang sariling mga kagagawan.
32 For ease slaieth the foolish, and the prosperitie of fooles destroyeth them.
Sapagka't papatayin sila ng pagtalikod ng musmos, at ang pagkawalang balisa ng mga mangmang ay ang sisira sa kanila.
33 But he that obeyeth me, shall dwell safely, and be quiet from feare of euill.
Nguni't ang nakikinig sa akin ay tatahang tiwasay. At tatahimik na walang takot sa kasamaan.
