Proverbs 8
1 Doth not wisedome crie? and vnderstanding vtter her voyce?
Hindi ba umiiyak ang karunungan, at inilalabas ng unawa ang kaniyang tinig?
2 She standeth in the top of the high places by the way in the place of the paths.
Sa taluktok ng mga mataas na dako sa tabi ng daan, sa mga salubungang landas, siya'y tumatayo;
3 She cryeth besides the gates before the citie at the entrie of the doores,
Sa tabi ng mga pintuang-bayan sa pasukan ng bayan, sa pasukan sa mga pintuan siya'y humihiyaw ng malakas:
4 O men, I call vnto you, and vtter my voyce to the children of men.
Sa inyo, Oh mga lalake, ako'y tumatawag; at ang aking tinig ay sa mga anak ng mga tao.
5 O ye foolish men, vnderstand wisedome, and ye, O fooles, be wise in heart.
Oh kayong mga musmos, magsiunawa kayo ng katalinuhan; at, kayong mga mangmang, makaunawa kayo sa puso.
6 Giue eare, for I will speake of excellent things, and the opening of my lippes, shall teache things that be right.
Kayo'y mangakinig, sapagka't magsasalita ako ng mga marilag na bagay; at ang buka ng aking mga labi ay magiging mga matuwid na bagay,
7 For my mouth shall speake the trueth, and my lippes abhorre wickednesse.
Sapagka't ang aking bibig ay sasambit ng katotohanan; at kasamaan ay karumaldumal sa aking mga labi.
8 All the wordes of my mouth are righteous: there is no lewdenes, nor frowardnesse in them.
Lahat ng mga salita ng aking bibig ay sa katuwiran; walang bagay na liko o suwail sa kanila.
9 They are all plaine to him that will vnderstande, and streight to them that woulde finde knowledge.
Pawang malilinaw sa kaniya na nakakaunawa, at matuwid sa kanila na nangakakasumpong ng kaalaman.
10 Receiue mine instruction, and not siluer, and knowledge rather then fine golde.
Tanggapin mo ang aking turo at huwag pilak; at ang kaalaman na higit kay sa dalisay na ginto.
11 For wisdome is better then precious stones: and all pleasures are not to be compared vnto her.
Sapagka't ang karunungan ay maigi kay sa mga rubi; at lahat ng mga bagay na mananasa ay hindi maitutulad sa kaniya.
12 I wisdome dwell with prudence, and I find foorth knowledge and counsels.
Akong karunungan ay tumatahan sa kabaitan, at aking nasusumpungan ang kaalaman at gunita.
13 The feare of the Lord is to hate euill as pride, and arrogancie, and the euill way: and a mouth that speaketh lewde things, I doe hate.
Ang pagkatakot sa Panginoon ay ipagtanim ang kasamaan; Kapalaluan, at kahambugan at masamang lakad, at ang masamang bibig ay aking ipinagtatanim.
14 I haue counsell and wisedome: I am vnderstanding, and I haue strength.
Payo ay akin at magaling na kaalaman: ako'y kaunawaan; ako'y may kapangyarihan,
15 By me, Kings reigne, and princes decree iustice.
Sa pamamagitan ko ay naghahari ang mga hari, at nagpapasiya ng kaganapan ang mga pangulo.
16 By me princes rule and the nobles, and all the iudges of the earth.
Sa pamamagitan ko ay nagpupuno ang mga pangulo, at ang mga mahal na tao, sa makatuwid baga'y lahat ng mga hukom sa lupa.
17 I loue them that loue me: and they that seeke me earely, shall finde me.
Aking iniibig sila na nagsisiibig sa akin; at yaong nagsisihanap na masikap sa akin ay masusumpungan ako.
18 Riches and honour are with me: euen durable riches and righteousnesse.
Mga kayamanan at karangalan ay nasa akin; Oo, lumalaging mga kayamanan at katuwiran.
19 My fruite is better then golde, euen then fine golde, and my reuenues better then fine siluer.
Ang bunga ko ay maigi kay sa ginto, oo, kay sa dalisay na ginto; at ang pakinabang sa akin kay sa piling pilak.
20 I cause to walke in the way of righteousnes, and in the middes of the paths of iudgement,
Ako'y lumalakad sa daan ng katuwiran, sa gitna ng mga landas ng kahatulan:
21 That I may cause them that loue me, to inherite substance, and I will fill their treasures.
Upang aking papagmanahin ng pag-aari yaong nagsisiibig sa akin, at upang aking mapuno ang kanilang ingatang-yaman.
22 The Lord hath possessed me in the beginning of his way: I was before his workes of olde.
Inari ako ng Panginoon sa pasimula ng kaniyang lakad, bago pinasimulan ang kaniyang mga gawa ng una.
23 I was set vp from euerlasting, from the beginning and before the earth.
Ako'y nalagay mula noong araw mula ng walang pasimula, bago nalikha ang lupa.
24 When there were no depths, was I begotten, when there were no fountaines abounding with water.
Ako'y nailabas ng wala pang mga kalaliman; nang wala pang mga bukal na sagana ng tubig.
25 Before the mountaines were setled: and before the hilles, was I begotten.
Bago ang mga bundok ay nalagay, bago ang mga burol ay ako'y nailabas:
26 He had not yet made the earth, nor the open places, nor the height of the dust in the worlde.
Samantalang hindi pa niya nililikha ang lupa, ni ang mga parang man, ni ang pasimula man ng alabok ng sanglibutan.
27 When hee prepared the heauens, I was there, when he set the compasse vpon the deepe.
Nang kaniyang itatag ang langit nandoon ako: nang siya'y maglagay ng balantok sa balat ng kalaliman:
28 When he established the cloudes aboue, when he confirmed the fountaines of the deepe,
Nang kaniyang pagtibayin ang langit sa itaas: nang maging matibay ang mga bukal ng kalaliman:
29 When he gaue his decree to the Sea, that the waters shoulde not passe his commandement: when he appointed the foundations of the earth,
Nang bigyan niya ang dagat ng kaniyang hangganan, upang huwag salangsangin ng tubig ang kaniyang utos: nang kaniyang iayos ang mga patibayan ng lupa:
30 Then was I with him as a nourisher, and I was dayly his delight reioycing alway before him,
Nasa siping nga niya ako na gaya ng matalinong manggagawa: at ako ang kaniyang ligaya sa araw-araw, na nagagalak na lagi sa harap niya;
31 And tooke my solace in the compasse of his earth: and my delite is with the children of men.
Na nagagalak sa kaniyang tinatahanang lupa; at ang aking kaaliwan ay sa mga anak ng mga tao.
32 Therefore nowe hearken, O children, vnto me: for blessed are they that keepe my wayes.
Ngayon nga, mga anak ko, dinggin ninyo ako: sapagka't mapalad ang nangagiingat ng aking mga daan.
33 Heare instruction, and be ye wise, and refuse it not:
Mangakinig kayo ng turo, at kayo'y magpakapantas, at huwag ninyong tanggihan.
34 blessed is the man that heareth mee, watching dayly at my gates, and giuing attendance at the postes of my doores.
Mapalad ang tao na nakikinig sa akin, na nagbabantay araw-araw sa aking mga pintuang-bayan, na naghihintay sa mga haligi ng aking mga pintuan.
35 For he that findeth me, findeth life, and shall obteine fauour of the Lord.
Sapagka't sinomang nakakasumpong sa akin, ay nakakasumpong ng buhay. At magtatamo ng lingap ng Panginoon.
36 But he that sinneth against me, hurteth his owne soule: and all that hate me, loue death.
Nguni't siyang nagkakasala laban sa akin ay nagliligaw ng kaniyang sariling kaluluwa; silang lahat na nangagtatanim sa akin ay nagsisiibig ng kamatayan.
