Proverbs 6
1 My sonne, if thou be surety for thy neighbour, and hast striken hands with the stranger,
Anak ko, kung ikaw ay naging mananagot sa iyong kapuwa, kung iyong ikinamay ang iyong kamay sa di kilala,
2 Thou art snared with the wordes of thy mouth: thou art euen taken with the woordes of thine owne mouth.
Ikaw ay nasilo ng mga salita ng iyong bibig, ikaw ay nahuli ng mga salita ng iyong bibig.
3 Doe this nowe, my sonne, and deliuer thy selfe: seeing thou art come into the hande of thy neighbour, goe, and humble thy selfe, and sollicite thy friends.
Gawin mo ito ngayon, anak ko, at lumigtas ka, yamang ikaw ay nahulog sa kamay ng iyong kapuwa: yumaon ka, magpakababa ka, at mangayupapa ka sa iyong kapuwa.
4 Giue no sleepe to thine eyes, nor slumber to thine eyelids.
Huwag mong bigyan ng tulog ang iyong mga mata. O magpaidlip man sa iyong mga talukap-mata.
5 Deliuer thy selfe as a doe from the hande of the hunter, and as a birde from the hande of the fouler.
Lumigtas ka na parang usa sa kamay ng mangangaso, at parang ibon sa kamay ng mamimitag.
6 Goe to the pismire, O sluggarde: beholde her waies, and be wise.
Pumaroon ka sa langgam, ikaw na tamad; masdan mo ang kaniyang mga lakad at magpakapantas ka:
7 For shee hauing no guide, gouernour, nor ruler,
Na bagaman walang pangulo, tagapamahala, o pinuno,
8 Prepareth her meat in the sommer, and gathereth her foode in haruest.
Naghahanda ng kaniyang pagkain sa taginit, at pinipisan ang kaniyang pagkain sa pagaani.
9 Howe long wilt thou sleepe, O sluggarde? when wilt thou arise out of thy sleepe?
Hanggang kailan matutulog ka, Oh tamad? Kailan ka babangon sa iyong pagkakatulog?
10 Yet a litle sleepe, a litle slumber, a litle folding of the hands to sleepe.
Kaunti pang pagkakatulog, kaunti pang pagkaidlip, kaunti pang paghahalukipkip ng mga kamay upang matulog:
11 Therefore thy pouertie commeth as one that trauaileth by the way, and thy necessitie like an armed man.
Sa gayo'y ang iyong karalitaan ay darating na parang magnanakaw, at ang iyong kasalatan na parang lalaking may sandata.
12 The vnthriftie man and the wicked man walketh with a froward mouth.
Taong walang kabuluhan, taong masama, ay siya na lumalakad na may masamang bibig;
13 He maketh a signe with his eyes: he signifieth with his feete: he instructeth with his fingers.
Na kumikindat ng kaniyang mga mata, na nagsasalita ng kaniyang mga paa, na nagsasalita ng kaniyang mga daliri;
14 Lewde things are in his heart: he imagineth euill at all times, and raiseth vp contentions.
Pagdaraya ay nasa kaniyang puso, siya'y laging kumakatha ng kasamaan; siya'y naghahasik ng pagtatalo.
15 Therefore shall his destruction come speedily: hee shall be destroyed suddenly without recouerie.
Kaya't darating na bigla ang kaniyang kasakunaan; sa kabiglaanan ay mababasag siya, at walang kagamutan.
16 These sixe things doeth the Lord hate: yea, his soule abhorreth seuen:
May anim na bagay na ipinagtatanim ng Panginoon; Oo, pito na mga kasuklamsuklam sa kaniya:
17 The hautie eyes, a lying tongue, and the hands that shed innocent blood,
Mga palalong mata, sinungaling na dila, at mga kamay na nagbububo ng walang salang dugo;
18 An heart that imagineth wicked enterprises, feete that be swift in running to mischiefe,
Puso na kumakatha ng mga masamang akala, mga paa na matulin sa pagtakbo sa kasamaan;
19 A false witnesse that speaketh lyes, and him that rayseth vp contentions among brethren.
Sinungaling na saksi na nagsasalita ng kabulaanan, at ang naghahasik ng pagtatalo sa gitna ng magkakapatid.
20 My sonne, keepe thy fathers commandement, and forsake not thy mothers instruction.
Anak ko, ingatan mo ang utos ng iyong ama, at huwag mong kalimutan ang kautusan ng iyong ina:
21 Binde them alway vpon thine heart, and tye them about thy necke.
Ikintal mong lagi sa iyong puso, itali mo sa iyong leeg.
22 It shall leade thee, when thou walkest: it shall watch for thee, when thou sleepest, and when thou wakest, it shall talke with thee.
Pagka ikaw ay lumalakad, papatnubay sa iyo; pagka ikaw ay natutulog, babantay sa iyo; at pagka ikaw ay gumigising, makikipagusap sa iyo.
23 For the commandement is a lanterne, and instruction a light: and corrections for instruction are the way of life,
Sapagka't ang utos ay tanglaw; at ang kautusan ay liwanag; at ang mga saway na turo ay daan ng buhay:
24 To keepe thee from the wicked woman, and from ye flatterie of ye tongue of a strange woman.
Upang ingatan ka sa masamang babae, Sa tabil ng dila ng di kilala.
25 Desire not her beautie in thine heart, neither let her take thee with her eye lids.
Huwag mong pitahin ang kaniyang kagandahan sa iyong puso; at huwag ka mang hulihin niya ng kaniyang mga talukap-mata.
26 For because of the whorish woman a man is brought to a morsell of bread, and a woman wil hunt for the precious life of a man.
Sapagka't dahil sa isang masamang babae ay walang naiiwan sa lalake kundi isang putol na tinapay: at hinuhuli ng mangangalunya ang mahalagang buhay.
27 Can a man take fire in his bosome, and his clothes not be burnt?
Makakukuha ba ng apoy ang tao sa kaniyang sinapupunan, at hindi masusunog ang kaniyang mga suot?
28 Or can a man go vpon coales, and his feete not be burnt?
O makalalakad ba ang sinoman sa mga mainit na baga, at ang kaniyang mga paa ay hindi mapapaso?
29 So he that goeth in to his neighbours wife, shall not be innocent, whosoeuer toucheth her.
Gayon ang sumisiping sa asawa ng kaniyang kapuwa; sinomang humipo ay hindi maaaring di parusahan.
30 Men do not despise a thiefe, when he stealeth, to satisfie his soule, because he is hungrie.
Hindi hinahamak ng mga tao ang magnanakaw kung siya'y nagnanakaw, upang busugin siya pagka siya'y gutom:
31 But if he be founde, he shall restore seuen folde, or he shall giue all the substance of his house.
Nguni't kung siya'y masumpungan, isasauli niyang makapito; kaniyang ibibigay ang lahat na laman ng kaniyang bahay.
32 But he that committeth adulterie with a woman, he is destitute of vnderstanding: he that doeth it, destroyeth his owne soule.
Siyang nagkakamit ng pangangalunya sa isang babae ay walang bait: ang gumagawa niyaon ay nagpapahamak sa kaniyang sariling kaluluwa.
33 He shall finde a wounde and dishonour, and his reproch shall neuer be put away.
Mga sugat at kasiraang puri ang tatamuhin niya; at ang kaniyang kapintasan ay hindi mapapawi.
34 For ielousie is the rage of a man: therefore he will not spare in the day of vengeance.
Sapagka't ang paninibugho ay pagiinit ng tao; at hindi siya magpapatawad sa kaarawan ng panghihiganti.
35 He cannot beare the sight of any raunsome: neither will he consent, though thou augment the giftes.
Hindi niya pakukundanganan ang anomang tubos; ni magpapahinga man siyang tuwa, bagaman ikaw ay magbigay ng maraming suhol.
