Proverbs 6

1 My sonne, if thou be surety for thy neighbour, and hast striken hands with the stranger,

ڕۆڵە، ئەگەر بووی بە کەفیلی دراوسێکەت، ئەگەر لەگەڵ بێگانەیەک تەوقەت کرد،

2 Thou art snared with the wordes of thy mouth: thou art euen taken with the woordes of thine owne mouth.

ئەگەر بە داوی قسەکانی دەمتەوە بوویت، بە قسەی دەمی خۆت پێوە بوویت،

3 Doe this nowe, my sonne, and deliuer thy selfe: seeing thou art come into the hande of thy neighbour, goe, and humble thy selfe, and sollicite thy friends.

ڕۆڵە، ئەمە بکە و فریای خۆت بکەوە، چونکە ژێردەستەی دراوسێکەت بوویت، بڕۆ، خۆت نزم بکەرەوە و لە هاوڕێکەت بپاڕێوە.

4 Giue no sleepe to thine eyes, nor slumber to thine eyelids.

خەو مەدە چاوەکانت و پێڵووەکانت خەواڵوو نەبن.

5 Deliuer thy selfe as a doe from the hande of the hunter, and as a birde from the hande of the fouler.

وەک مامز خۆت لە دەست ڕاوچی دەرباز بکە، وەک چۆلەکە لە تەڵەی ڕاوچی.

6 Goe to the pismire, O sluggarde: beholde her waies, and be wise.

ئەی تەمبەڵ، بڕۆ لای مێروولە، بڕوانە ڕێگاکانی و ببە بە دانا.

7 For shee hauing no guide, gouernour, nor ruler,

بێ ئەوەی پێشەوا و کوێخا و فەرمانڕەوای هەبێت،

8 Prepareth her meat in the sommer, and gathereth her foode in haruest.

بەڵام لە هاویندا نانی خۆی ئەمبار دەکات و لە کاتی دروێنەدا خۆراکی خۆی کۆدەکاتەوە.

9 Howe long wilt thou sleepe, O sluggarde? when wilt thou arise out of thy sleepe?

ئەی تەمبەڵ، هەتا کەی پاڵدەدەیتەوە؟ کەی لە خەوەکەت هەڵدەستی؟

10 Yet a litle sleepe, a litle slumber, a litle folding of the hands to sleepe.

کەمێک خەوتن، کەمێک خەواڵووبوون، کەمێکیش دەست تێکنان بۆ ڕاکشان،

11 Therefore thy pouertie commeth as one that trauaileth by the way, and thy necessitie like an armed man.

ئینجا هەژاریت وەک چەتە دێت، نەبوونیشت وەک چەکدار.

12 The vnthriftie man and the wicked man walketh with a froward mouth.

کەسی هیچوپووچ، پیاوی چەواشەکار، بە زمان خواری ڕەفتار دەکات،

13 He maketh a signe with his eyes: he signifieth with his feete: he instructeth with his fingers.

چاوی دەقوچێنێت و بەپێی ئاماژە دەکات و بە پەنجە دەریدەبڕێت،

14 Lewde things are in his heart: he imagineth euill at all times, and raiseth vp contentions.

فێڵ لە دڵیدایە، خراپە دادەهێنێت، هەموو کاتێک ناکۆکی دەوروژێنێت.

15 Therefore shall his destruction come speedily: hee shall be destroyed suddenly without recouerie.

لەبەر ئەوە لەپڕ لێی دەقەومێت، لەناکاو دەشکێت و چارەسەری نییە.

16 These sixe things doeth the Lord hate: yea, his soule abhorreth seuen:

شەش شت هەن یەزدان ڕقی لێیانە، حەوتیش قێزەونە لەلای:

17 The hautie eyes, a lying tongue, and the hands that shed innocent blood,

چاوی بەفیز، زمانی درۆزن، دەستێک کە خوێنی بێتاوانی ڕشتبێت،

18 An heart that imagineth wicked enterprises, feete that be swift in running to mischiefe,

دڵێک پیلانی خراپ دابهێنێت، پێیەک بە پەلە بەرەو خراپەکاری ڕابکات،

19 A false witnesse that speaketh lyes, and him that rayseth vp contentions among brethren.

شایەتی درۆزن درۆ بڵاو بکاتەوە و وروژێنەری ناکۆکی نێوان برایان.

20 My sonne, keepe thy fathers commandement, and forsake not thy mothers instruction.

ڕۆڵە، ڕاسپاردەکانی باوکت بەجێبگەیەنە و فێرکردنەکانی دایکت پشتگوێ مەخە.

21 Binde them alway vpon thine heart, and tye them about thy necke.

هەمیشە بە دڵتەوە گرێیان بدە و بە گەردنی خۆتەوە هەڵیانواسە.

22 It shall leade thee, when thou walkest: it shall watch for thee, when thou sleepest, and when thou wakest, it shall talke with thee.

لە هاتوچۆکردنتدا ڕێنماییت دەکەن، لە ڕاکشانت چاودێریت دەکەن و کە خەبەریشت بووەوە دەتدوێنن،

23 For the commandement is a lanterne, and instruction a light: and corrections for instruction are the way of life,

چونکە ئەم ڕاسپاردانە چران و ئەم فێرکردنەش ڕووناکییە، سەرزەنشتی تەمبێکردنیش ڕێگای ژیانە،

24 To keepe thee from the wicked woman, and from ye flatterie of ye tongue of a strange woman.

بۆ ئەوەی لە ژنی بەدڕەوشت بتپارێزێت، لە زمانلووسی داوێنپیس.

25 Desire not her beautie in thine heart, neither let her take thee with her eye lids.

لە دڵەوە ئارەزووی جوانییەکەی مەکە، با بە برژانگەکانی نەتبات،

26 For because of the whorish woman a man is brought to a morsell of bread, and a woman wil hunt for the precious life of a man.

چونکە ژنی لەشفرۆش وا دەکات پێویستیت بە نانێک بێت، بەڵام ژنی بەمێرد گیانی گرانبەهات ڕاودەکات.

27 Can a man take fire in his bosome, and his clothes not be burnt?

ئایا کەس دەتوانێت ئاگر لە باوەش بگرێت و جلەکانی نەسووتێت؟

28 Or can a man go vpon coales, and his feete not be burnt?

یان بەسەر پشکۆدا بڕوات و پێیەکانی داغ نەبێت؟

29 So he that goeth in to his neighbours wife, shall not be innocent, whosoeuer toucheth her.

ئاوایە ئەوەی بچێتە لای ژنی کەسێکی دیکە، هەرکەسێک دەستی لێ بدات بێ سزا نابێت.

30 Men do not despise a thiefe, when he stealeth, to satisfie his soule, because he is hungrie.

سووکایەتی بە دز ناکرێت کە دزی دەکات بۆ خۆتێرکردن کاتێک کە برسییە.

31 But if he be founde, he shall restore seuen folde, or he shall giue all the substance of his house.

هەرچەندە کە لێی ئاشکرا بوو دەبێت حەوت قات بداتەوە، ئەگەر هەموو ماڵی خۆشی لەسەر دانابێت.

32 But he that committeth adulterie with a woman, he is destitute of vnderstanding: he that doeth it, destroyeth his owne soule.

بەڵام ئەوەی داوێنپیسی لەگەڵ ژنێک بکات تێنەگەیشتووە، هەرکەسێک وا بکات خۆی دەفەوتێنێت.

33 He shall finde a wounde and dishonour, and his reproch shall neuer be put away.

تووشی لێدان و سەرشۆڕی دەبێت و شەرمەزارییەکەی ناسڕێتەوە،

34 For ielousie is the rage of a man: therefore he will not spare in the day of vengeance.

چونکە ئیرەیی پیاو دەوروژێنێت، لە ڕۆژی تۆڵەدا دەست ناگێڕێتەوە،

35 He cannot beare the sight of any raunsome: neither will he consent, though thou augment the giftes.

چاوی لە هیچ قەرەبووێک نییە، بە دیاری ڕازی نابێت، ئەگەر بۆشی زیاد بکەیت.