Proverbs 3
1 My sonne, forget not thou my Lawe, but let thine heart keepe my commandements.
Anak ko, ayaw hikalimti ang akong Kasugoan; Apan pabantayi sa imong kasingkasing ang akong mga sugo:
2 For they shall increase the length of thy dayes and the yeeres of life, and thy prosperitie.
Kay ang kadugayon sa mga adlaw, ug mga tuig sa kinabuhi, Ug pakigdait, sila igadugang kanimo.
3 Let not mercie and trueth forsake thee: binde them on thy necke, and write them vpon the table of thine heart.
Ayaw pagpabiyaa kanimo ang kalolot ug kamatuoran: Ihigot mo sila sa imong liog; Isulat mo sila ibabaw sa papan sa imong kasingkasing:
4 So shalt thou finde fauour and good vnderstanding in the sight of God and man.
Aron ikaw makakaplag sa kalomo ug maayong salabutan Sa atubangan sa Dios aug sa tawo.
5 Trust in the Lord with all thine heart, and leane not vnto thine owne wisdome.
Sumalig ka kang Jehova sa bug-os mong kasingkasing, Ug ayaw pagsalig sa imong kaugagalingong salabutan:
6 In all thy wayes acknowledge him, and he shall direct thy wayes.
Sa tanan nimong mga dalan ilha siya, Ug siya magamando sa imong mga alagianan.
7 Be not wise in thine owne eyes: but feare the Lord, and depart from euill.
Ayaw pagpakamaalamon sa imong kaugalingong mga mata; Kahadlokan mo si Jehova, ug pahalayo gikan sa dautan:
8 So health shalbe vnto thy nauel, and marowe vnto thy bones.
Kana mahimong kaayohan sa imong pusod, Ug utok sa imong mga bukog.
9 Honour the Lord with thy riches, and with the first fruites of all thine increase.
Pasidunggi si Jehova pinaagi sa imong manggad, Ug sa mga inunahang bunga sa tanan mong abut:
10 So shall thy barnes be filled with abundance, and thy presses shall burst with newe wine.
Aron ang imong mga kamalig mapuno sa kadaghan, Ug ang imong pug-anan magaawas sa bag-ong vino.
11 My sonne, refuse not the chastening of the Lord, neither be grieued with his correction.
Anak ko, ayaw pagtamaya ang pagcastigo ni Jehova; Ni magsubo ka sa iyang pagbadlong:
12 For the Lord correcteth him, whome he loueth, euen as the father doeth the childe in whom he deliteth.
Kay kinsa kadto nga gihigugma ni Jehova iyang ginabadlong, Maingon sa usa ka amahan sa anak nga iyang gikahimut-an.
13 Blessed is the man that findeth wisedome, and the man that getteth vnderstanding.
Malipayon ang tawo nga makakaplag sa kaalam, Ug ang tawo nga makakab-ut sa pagsabut.
14 For the marchandise thereof is better then the marchandise of siluer, and the gaine thereof is better then golde.
Kay ang pagpakabaton niini labi pang maayo kay sa pagmanggad sa salapi, Ug ang kaayohan niini labaw pa kay sa fino nga bulawan.
15 It is more precious then pearles: and all things that thou canst desire, are not to be compared vnto her.
Siya labi pang bililhon kay sa mga rubi: Ug walay mausa sa mga butang nga imong ginatinguha nga ikatanding niana.
16 Length of dayes is in her right hand, and in her left hand riches and glory.
Ang hataas nga mga adlaw anaa sa iyang kamot nga too; Diha sa iyang kamot nga wala anaa ang bahandi ug kadungganan.
17 Her wayes are wayes of pleasure, and all her pathes prosperitie.
Ang iyang mga dalan maoy mga dalan sa kahimut-anan, Ug ang tanan niyang mga alagianan mga pakigdait.
18 She is a tree of life to them that lay holde on her, and blessed is he that retaineth her.
Siya maoy usa ka kahoy sa kinabuhi kanila nga mokupot kaniya: Ug malipayon ang tagsatagsa nga magahawid kaniya.
19 The Lord by wisdome hath layde the foundation of the earth, and hath stablished the heauens through vnderstanding.
Si Jehova pinaagi sa kaalam mitukod sa yuta; Pinaagi sa pagsabut iyang gitukod ang kalangitan.
20 By his knowledge the depthes are broken vp, and the cloudes droppe downe the dewe.
Pinaagi sa iyang kinaadman ang mga kahiladman nangaabli, Ug ang kalangitan nagapatagas sa tun-og.
21 My sonne, let not these things depart from thine eyes, but obserue wisdome, and counsell.
Anak ko, ayaw sila pagpabulaga gikan sa imong mga mata; Batoni ang halalum nga kaalam ug ang pagkabuotan:
22 So they shalbe life to thy soule, and grace vnto thy necke.
Sa ingon niana sila mahimong kinabuhi alang sa imong kalag, Ug gracia sa imong liog.
23 Then shalt thou walke safely by thy way: and thy foote shall not stumble.
Unya magalakat ikaw sa imong dalan nga may kasigurohan, Ug ang imong tiil dili mahapangdol.
24 If thou sleepest, thou shalt not bee afraide, and when thou sleepest, thy sleepe shalbe sweete.
Sa diha nga ikaw mohigda, dili ka malisang: Oo, ikaw mohigda, ug ang imong pagkatulog matam-is.
25 Thou shalt not feare for any sudden feare, neither for the destruction of the wicked, when it commeth.
Ayaw kalisang sa hinanali nga kahadlok, Ni sa pagkalaglag sa dautan, kong kini modangat:
26 For the Lord shall be for thine assurance, and shall preserue thy foote from taking.
Kay si Jehova mao ang imong kasaligan, Ug magabantay sa imong tiil nga dili hidakpan.
27 Withhold not the good from the owners thereof, though there be power in thine hand to doe it.
Ayaw pag ihikaw ang kaayohan gikan kanila diin kini gikinahanglan, Sa diha nga kini anaa sa gahum sa imong kamot ang pagbuhat niini.
28 Say not vnto thy neighbour, Go and come againe, and to morow wil I giue thee, if thou now haue it.
Ayaw pag-ingon sa imong isigkatawo: Lakat, ug bumalik ka pagusab, Ug sa pagkaugma ako mohatag; Sa diha nga ikaw aduna na niana.
29 Intend none hurt against thy neighbour, seeing he doeth dwell without feare by thee.
Ayaw pagtinguha sa kadautan batok sa imong isigkatawo, Sa makita mo nga siya nagapuyo sa kasigurohan tupad kanimo.
30 Striue not with a man causelesse, when he hath done thee no harme.
Ayaw pagpakig-away sa usa ka tawo sa walay gipasikaran, Kong siya wala maghilabut kanimo.
31 Bee not enuious for the wicked man, neither chuse any of his wayes.
Ayaw kasinahi ang tawo nga malupigon, Ug ayaw pagpilia ang iyang mga dalan.
32 For the frowarde is abomination vnto the Lord: but his secret is with the righteous.
Kay ang tawo nga sukwahi maoy usa ka dulumtanan kang Jehova; Apan ang iyang pagpakighigala anaa uban sa mga tawong matul-id.
33 The curse of the Lord is in the house of the wicked: but he blesseth the habitation of the righteous.
Ang pagpanghimaraut ni Jehova anaa sa balay sa dautan; Apan iyang pagapanalanginan ang puloy-anan sa tawong matarung.
34 With the scornefull he scorneth, but hee giueth grace vnto the humble.
Sa pagkatinuod siya nagayubit sa mga mayubiton; Apan siya nagahatag ug gracia sa mga mapainubsanon.
35 The wise shall inherite glorie: but fooles dishonour, though they be exalted.
Ang manggialamon makapanunod sa himaya; Apan ang kaulaw maoy makapauswag sa mga buang.
