Proverbs 3
1 My sonne, forget not thou my Lawe, but let thine heart keepe my commandements.
Akong anak, ayaw kalimti ang akong mga mando ug tipigi ang akong pagpanudlo diha sa imong kasingkasing,
2 For they shall increase the length of thy dayes and the yeeres of life, and thy prosperitie.
kay ang gitas-on sa mga adlaw ug katuigan sa kinabuhi ug ang kalinaw igadugang kini diha kanimo.
3 Let not mercie and trueth forsake thee: binde them on thy necke, and write them vpon the table of thine heart.
Ayaw tugoti nga ang pakamatinud-anon sa kasabotan ug pagkamasaligan mahimulag kanimo, ihigot kini sa imong liog, isulat kini sa papan sa imong kasingkasing.
4 So shalt thou finde fauour and good vnderstanding in the sight of God and man.
Unya makakaplag ka ug pabor ug maayong kadungganan sa panan-aw sa Dios ug sa tawo.
5 Trust in the Lord with all thine heart, and leane not vnto thine owne wisdome.
Salig kang Yahweh sa tibuok nimong kasingkasing ug ayaw gayod pagsalig sa kaugalingon nimong panabot;
6 In all thy wayes acknowledge him, and he shall direct thy wayes.
sa tanan nimong mga dalan ilha siya ug itul-id niya ang imong agianan.
7 Be not wise in thine owne eyes: but feare the Lord, and depart from euill.
Ayaw pagmanggialamon sa kaugalingon nimong panan-aw; kahadloki si Yahweh ug talikdi ang daotan.
8 So health shalbe vnto thy nauel, and marowe vnto thy bones.
Makaayo kini sa imong unod ug makapabaskog sa imong lawas.
9 Honour the Lord with thy riches, and with the first fruites of all thine increase.
Pasidunggi si Yahweh uban sa imong bahandi ug uban sa unang mga bunga sa tanang nimong abot,
10 So shall thy barnes be filled with abundance, and thy presses shall burst with newe wine.
ug mapuno ang imong mga kamalig ug ang imong sudlanan moawas, mapuno sa bag-ong bino.
11 My sonne, refuse not the chastening of the Lord, neither be grieued with his correction.
Akong anak, ayaw isalikway ang pagpanton ni Yahweh ug ayaw pagdumot sa iyang pagbadlong,
12 For the Lord correcteth him, whome he loueth, euen as the father doeth the childe in whom he deliteth.
kay pagapantonon ni Yahweh kadtong iyang gihigugma, sama sa pagpanton sa amahan sa iyang anak nga lalaki nga nakapahimuot kaniya.
13 Blessed is the man that findeth wisedome, and the man that getteth vnderstanding.
Ang usa nga makakaplag ug kaalam malipayon, makaangkon usab siya ug pagsabot.
14 For the marchandise thereof is better then the marchandise of siluer, and the gaine thereof is better then golde.
Ang imong maangkon gikan sa kaalam mas maayo pa kung unsa ang maihatag pagbalik sa plata ug ang ginansya niini mas maayo pa kaysa bulawan.
15 It is more precious then pearles: and all things that thou canst desire, are not to be compared vnto her.
Mas bililhon pa ang kaalam kaysa mga alahas ug walay imong gitinguha nga ikatandi siya.
16 Length of dayes is in her right hand, and in her left hand riches and glory.
Adunay siyay hataas nga mga adlaw sa iyang tuong kamot; sa iyang walang kamot ang mga bahandi ug kadungganan.
17 Her wayes are wayes of pleasure, and all her pathes prosperitie.
Ang iyang mga dalan mao ang mga paagi sa kaluoy ug ang tanan niyang mga agianan mao ang kalinaw.
18 She is a tree of life to them that lay holde on her, and blessed is he that retaineth her.
Siya ang kahoy sa kinabuhi niadtong nagkupot niini, malipay kadtong nagkupot niini.
19 The Lord by wisdome hath layde the foundation of the earth, and hath stablished the heauens through vnderstanding.
Pinaagi sa kaalam gitukod ni Yahweh ang kalibotan, pinaagi sa panabot iyang gipahimutang ang kalangitan.
20 By his knowledge the depthes are broken vp, and the cloudes droppe downe the dewe.
Pinaagi sa iyang kahibalo ang kahiladman naabli ug ang mga panganod nagahulog sa ilang yamog.
21 My sonne, let not these things depart from thine eyes, but obserue wisdome, and counsell.
Akong anak, padayon sa hustong paghukom ug pagpanabot, ug ayaw ibulag ang imong panan-aw kanila.
22 So they shalbe life to thy soule, and grace vnto thy necke.
Mahimo sila nga kinabuhi sa imong kalag ug dayandayan nga pabor aron isul-ob sa imong liog.
23 Then shalt thou walke safely by thy way: and thy foote shall not stumble.
Unya maglakaw ka sa imong dalan nga layo sa kakuyaw ug dili mapandol ang imong tiil;
24 If thou sleepest, thou shalt not bee afraide, and when thou sleepest, thy sleepe shalbe sweete.
kung mohigda ka, dili ka mahadlok; kung mohigda ka nindot ang imong pagkatulog.
25 Thou shalt not feare for any sudden feare, neither for the destruction of the wicked, when it commeth.
Ayaw kahadlok sa kalit nga kasamok ug pagpanggun-ob sa daotan, sa dihang moabot kini,
26 For the Lord shall be for thine assurance, and shall preserue thy foote from taking.
kay si Yahweh anaa sa imong kiliran ug maglikay sa imong tiil gikan sa pagkalit-ag.
27 Withhold not the good from the owners thereof, though there be power in thine hand to doe it.
Ayaw ihikaw ang maayo gikan niadtong angayan niini, kung anaa kanimo ang kagahom sa pagbuhat.
28 Say not vnto thy neighbour, Go and come againe, and to morow wil I giue thee, if thou now haue it.
Ayaw sultihi ang imong silingan, “Lakaw ug balik pag-usab, ug ihatag ko kini ugma nganha kanimo,” kung aduna kay salapi.
29 Intend none hurt against thy neighbour, seeing he doeth dwell without feare by thee.
Ayaw pagbuhat ug laraw nga makadaot sa imong silingan— ang tawo nga haduol nagpuyo ug misalig kanimo.
30 Striue not with a man causelesse, when he hath done thee no harme.
Ayaw pakiglalis sa tawo kung walay rason, kung wala siyay nabuhat nga makadaot kanimo.
31 Bee not enuious for the wicked man, neither chuse any of his wayes.
Ayaw kasina sa tawong bangis o pilia ang bisan unsa sa iyang mga dalan.
32 For the frowarde is abomination vnto the Lord: but his secret is with the righteous.
Tungod kay ang tawong malimbongon dulumtanan kang Yahweh, apan ang tawong matarong mahimo niyang suod nga higala.
33 The curse of the Lord is in the house of the wicked: but he blesseth the habitation of the righteous.
Ang tunglo ni Yahweh anaa sa balay sa mga tawong daotan, apan panalanginan niya ang panimalay sa tawong matarong.
34 With the scornefull he scorneth, but hee giueth grace vnto the humble.
Bugalbugalan niya ang mabugalbugalon, apan hatagan niya ug pabor ang mga tawong mapainubasanon.
35 The wise shall inherite glorie: but fooles dishonour, though they be exalted.
Mapanunod sa mga maalamong tawo ang kadungganan, apan ang buangbuang pagabayawon diha sa kaulawan.
