Proverbs 29
1 A man that hardeneth his necke when he is rebuked, shall suddenly be destroyed and can not be cured.
Ang isang tao na nakatanggap ng maraming pagsasaway pero pinatitigas ang kaniyang leeg ay mababali sa isang sandali na hindi na mapapagaling.
2 When the righteous are in authoritie, the people reioyce: but when the wicked beareth rule, the people sigh.
Kapag silang mga gumagawa ng tama ay umaangat, ang mga tao ay nagdidiwang, pero kapag ang isang masamang tao ang namuno, ang mga tao ay maghihinagpis.
3 A man that loueth wisdome, reioyceth his father: but he that feedeth harlots, wasteth his substance.
Sinuman ang nagmamamahal sa karunungan ay nagagawa ang kaniyang ama na magdiwang, ngunit ang isang nananatiling kasama ang mga masasamang tao ay sinisira ang kaniyang kayamanan.
4 A King by iudgement mainteineth ye countrey: but a man receiuing giftes, destroyeth it.
Ang hari ay itinatatag ang lupa sa pamamagitan ng katarungan, ngunit wawasakin ito ng isang humuhingi ng suhol.
5 A man that flattereth his neighbour, spreadeth a net for his steps.
Ang isang tao na pumupuri sa kaniyang kapit-bahay ay inilalatag ang isang lambat para sa kaniyang mga paa.
6 In the transgression of an euill man is his snare: but the righteous doeth sing and reioyce.
Ang isang masamang tao ay nahuli sa isang patibong sa pamamagitan ng kaniyang sariling kasalanan, pero ang isang gumagawa ng tama ay umaawit at nagsasaya.
7 The righteous knoweth the cause of the poore: but the wicked regardeth not knowledge.
Siyang gumagawa ng tama ay nakikiusap sa kapakanan ng mahirap; ang masamang tao ay hindi naiintindihan ang ganyang kaalaman.
8 Scornefull men bring a citie into a snare: but wise men turne away wrath.
Inilalagay ng mga mangungutya ang isang lungsod sa apoy, pero silang mga matatalino ay nag-aalis ng poot.
9 If a wise man contend with a foolish man, whether he be angry or laugh, there is no rest.
Kapag nakikipagtalo ang isang taong matalino sa isang mangmang, siya ay galit na galit at natatawa at ito ay walang tigil.
10 Bloodie men hate him that is vpright: but the iust haue care of his soule.
Ang uhaw sa dugo ay galit sa isang walang kasalanan at hinahanangad ang buhay nang matuwid.
11 A foole powreth out all his minde: but a wise man keepeth it in till afterward.
Ang isang mangmang ay ipinahahayag ang lahat ng kaniyang galit, pero ang isang taong matalino ay pinipigilan ito at kinakalma ang kaniyang sarili.
12 Of a prince that hearkeneth to lyes, all his seruants are wicked.
Kung ang isang pinuno ay nagbibigay pansin sa mga kasinungalingan, lahat ng kaniyang mga opisyal ay magiging masama.
13 The poore and the vsurer meete together, and the Lord lighteneth both their eyes.
Ang taong mahirap at mapang-api ay magkatulad, sapagkat si Yahweh ay parehong nagbibigay liwanag sa kanilang mga mata.
14 A King that iudgeth the poore in trueth, his throne shalbe established for euer.
Kung ang isang hari ay humahatol sa mga mahihirap sa pamamagitan ng katotohanan, ang kaniyang trono ay maitatatag nang walang hanggan.
15 The rodde and correction giue wisdome: but a childe set a libertie, maketh his mother ashamed.
Ang pamalo at pagsaway ay nagbibigay ng karunungan, pero ang isang batang malaya mula sa pagdidisiplina ay inilalagay ang kaniyang ina sa kahihiyan.
16 When the wicked are increased, transgression increaseth: but ye righteous shall see their fall.
Kapag ang mga masasamang tao ay nasa kapangyarihan, ang pagsuway ay dumadami, ngunit sila na gumagawa nang matuwid ay makikita ang pagbagsak ng taong masama.
17 Correct thy sonne and he will giue thee rest, and will giue pleasures to thy soule.
Disiplinahin ang inyong anak at bibigyan ka niya nang kapahingahan; bibigyan ka niya ng mga kagalakan sa inyong buhay.
18 Where there is no vision, the people decay: but he that keepeth the Lawe, is blessed.
Kapag walang pahayag na pangitain, ang mga tao ay mamumuhay nang marahas, ngunit pinagpala ang isang pinapanatili ang batas.
19 A seruant will not be chastised with words: though he vnderstand, yet he will not answere.
Ang isang alipin ay hindi maitatama ng mga salita, dahil kahit na naintindihan niya, walang magiging tugon.
20 Seest thou a man hastie in his matters? there is more hope of a foole, then of him.
Tingnan ang isang tao na padalus-dalos sa kaniyang mga salita? Mayroong higit pang pag-asa para sa isang taong mangmang kaysa sa kaniya.
21 He that delicately bringeth vp his seruant from youth, at length he will be euen as his sone.
Ang siyang nagbibigay ng layaw sa kaniyang alipin mula sa kaniyang pagkabata, sa huli nito ay magkakaroon ng kaguluhan.
22 An angrie man stirreth vp strife, and a furious man aboundeth in transgression.
Ang isang taong galit ay pumupukaw ng away at ang isang pinuno ng pagkapoot ay gumagawa ng maraming kasalanan.
23 The pride of a man shall bring him lowe: but the humble in spirit shall enioy glory.
Ang pagmamataas ng isang tao ay ang magdadala sa kaniya pababa, pero ang siyang may mapagpakumbabang kalooban ay bibigyan nang karangalan.
24 He that is partner with a thiefe, hateth his owne soule: he heareth cursing, and declareth it not.
Ang siyang nakikibahagi sa isang magnanakaw ay nasusuklam sa kaniyang sariling buhay; naririnig niya ang sumpa at walang anumang sinasabi.
25 The feare of man bringeth a snare: but he that trusteth in the Lord, shalbe exalted.
Ang takot ng tao ay gumagawa ng isang bitag, ngunit ang taong nagtitiwala kay Yahweh ay mapapangalagaan.
26 Many doe seeke the face of the ruler: but euery mans iudgement commeth from the Lord.
Marami ang humahanap sa mukha ng mga namumuno, ngunit kay Yahweh nanggagaling ang katarungan para sa kaniya.
27 A wicked man is abomination to the iust, and he that is vpright in his way, is abomination to the wicked.
Ang isang taong hindi makatarungan ay kasuklam-suklam sa kanilang mga gumagawa ng matuwid, ngunit ang isang may daang matuwid ay kasuklam-suklam sa mga taong masasama.
