Proverbs 29

1 A man that hardeneth his necke when he is rebuked, shall suddenly be destroyed and can not be cured.

کسی که بعد از تنبیه بسیار، باز سرسختی کند، ناگهان خرد خواهد شد و دیگر علاجی نخواهد داشت.

2 When the righteous are in authoritie, the people reioyce: but when the wicked beareth rule, the people sigh.

وقتی قدرت در دست نیکان است مردم شادند، اما قدرت که به دست بدان بیفتد مردم می‌نالند.

3 A man that loueth wisdome, reioyceth his father: but he that feedeth harlots, wasteth his substance.

پسر عاقل پدرش را خوشحال می‌کند، اما پسری که به دنبال زنان بدکاره می‌رود اموالش را بر باد می‌دهد.

4 A King by iudgement mainteineth ye countrey: but a man receiuing giftes, destroyeth it.

پادشاه عاقل به مملکتش ثبات می‌بخشد، اما آنکه رشوه می‌گیرد مملکت خود را نابود می‌کند.

5 A man that flattereth his neighbour, spreadeth a net for his steps.

شخص متملق با چاپلوسی‌های خود به دوستش صدمه می‌زند.

6 In the transgression of an euill man is his snare: but the righteous doeth sing and reioyce.

بدکاران در دام گناه خود گرفتار می‌شوند، اما شادی نصیب درستکاران می‌گردد.

7 The righteous knoweth the cause of the poore: but the wicked regardeth not knowledge.

شخص درستکار نسبت به فقرا با انصاف است، اما آدم بدکار به فکر آنها نیست.

8 Scornefull men bring a citie into a snare: but wise men turne away wrath.

شخص نادانی که همه را مسخره می‌کند می‌تواند شهری را به آشوب بکشاند، اما شخص دانا تلاش می‌کند صلح و آرامش برقرار نماید.

9 If a wise man contend with a foolish man, whether he be angry or laugh, there is no rest.

اگر شخص عاقل با آدم نادان به دادگاه بروند، نادان یا خشمگین می‌شود یا مسخره می‌کند، و هیچ نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود.

10 Bloodie men hate him that is vpright: but the iust haue care of his soule.

افرادی که تشنهٔ خون هستند از اشخاص درستکار متنفرند و قصد جانشان را دارند.

11 A foole powreth out all his minde: but a wise man keepeth it in till afterward.

آدم نادان خشم خود را فوری بروز می‌دهد، اما شخص دانا جلوی خشم خود را می‌گیرد.

12 Of a prince that hearkeneth to lyes, all his seruants are wicked.

اگر حاکم به حرفهای دروغ گوش کند، تمام افرادش دروغگو خواهند شد.

13 The poore and the vsurer meete together, and the Lord lighteneth both their eyes.

فقیر و ثروتمند در یک چیز مثل هم هستند: خداوند به هر دو آنها چشم بینا داده است.

14 A King that iudgeth the poore in trueth, his throne shalbe established for euer.

پادشاهی که نسبت به فقرا با انصاف باشد، سلطنتش همیشه پا برجا خواهد ماند.

15 The rodde and correction giue wisdome: but a childe set a libertie, maketh his mother ashamed.

برای تربیت بچه، چوب تأدیب لازم است. اگر او را به حال خود واگذاری و ادب نکنی، باعث سرافکندگی مادرش خواهد شد.

16 When the wicked are increased, transgression increaseth: but ye righteous shall see their fall.

وقتی اشخاص بدکار به قدرت می‌رسند، فساد زیاد می‌شود؛ ولی قدرت آنها دوامی نخواهد داشت و نیکان سقوط آنها را به چشم خواهند دید.

17 Correct thy sonne and he will giue thee rest, and will giue pleasures to thy soule.

فرزند خود را تأدیب کن تا باعث شادی و آرامش فکر تو شود.

18 Where there is no vision, the people decay: but he that keepeth the Lawe, is blessed.

در جایی که پیام خدا نیست، مردم سرکش می‌شوند. خوشا به حال قومی که احکام خدا را به جا می‌آورند.

19 A seruant will not be chastised with words: though he vnderstand, yet he will not answere.

خدمتکار را نمی‌توان تنها با نصیحت اصلاح کرد، زیرا او هر چند حرفهای تو را بفهمد ولی به آنها توجه نخواهد کرد.

20 Seest thou a man hastie in his matters? there is more hope of a foole, then of him.

شخصی که بدون فکر کردن و با عجله جواب می‌دهد از نادان هم بدتر است.

21 He that delicately bringeth vp his seruant from youth, at length he will be euen as his sone.

غلامی که اربابش او را از کودکی به نازپرورده باشد، برای اربابش غلامی نخواهد کرد.

22 An angrie man stirreth vp strife, and a furious man aboundeth in transgression.

شخص تندخو نزاع به پا می‌کند و باعث ناراحتی می‌شود.

23 The pride of a man shall bring him lowe: but the humble in spirit shall enioy glory.

تکبر، انسان را به زمین می‌زند، ولی فروتنی منجر به سربلندی می‌شود.

24 He that is partner with a thiefe, hateth his owne soule: he heareth cursing, and declareth it not.

کسی که با دزد رفیق می‌شود، دشمن جان خویش است، زیرا شهادت دروغ می‌دهد و به این ترتیب خود را زیر لعنت قرار می‌دهد.

25 The feare of man bringeth a snare: but he that trusteth in the Lord, shalbe exalted.

کسی که از انسان می‌ترسد گرفتار می‌شود، اما شخصی که به خداوند توکل می‌کند در امان می‌ماند.

26 Many doe seeke the face of the ruler: but euery mans iudgement commeth from the Lord.

بسیاری از مردم از حاکم انتظار لطف دارند غافل از اینکه خداوند است که به داد مردم می‌رسد.

27 A wicked man is abomination to the iust, and he that is vpright in his way, is abomination to the wicked.

درستکاران از بدکاران نفرت دارند و بدکاران از درستکاران.