Proverbs 28

1 The wicked flee when none pursueth: but the righteous are bolde as a lyon.

Agtaray dagiti managdakdakes uray no awan ti mangkamkamat kadakuada, ngem dagiti agar-aramid iti umno ket natured a kas iti urbon a leon.

2 For the transgression of the land there are many princes thereof: but by a man of vnderstanding and knowledge a realme likewise endureth long.

Gapu iti basol ti daga, addaan daytoy kadagiti mangiturturay, ngem babaen iti tao nga addaan iti pannakaawat ken pannakaammo, agpautto daytoy iti atiddug a tiempo.

3 A poore man, if he oppresse the poore, is like a raging raine, that leaueth no foode.

Ti maysa a napanglaw a tao a mangidaddadanes kadagiti padana a napanglaw ket kas iti bumayakabak a tudo nga awan ibatina a taraon.

4 They that forsake the Law, prayse the wicked: but they that keepe the Law, set themselues against them.

Dagiti mangtallikod iti linteg ket dayawenda dagiti nadangkes a tattao, ngem guraen ida dagiti agtultulnog iti linteg.

5 Wicked men vnderstand not iudgemnt: but they that seeke the Lord vnderstand all things.

Saan a maawatan dagiti dakes a tattao ti hustisia, ngem maawatan dagiti mangsapsapul kenni Yahweh dagiti amin a banag.

6 Better is the poore that walketh in his vprightnesse, then hee that peruerteth his wayes, though he be riche.

Nasaysayaat ti napanglaw a tao nga agbibiag iti kinatarnawna, ngem iti nabaknang a tao a dakes dagiti aramidna.

7 He that keepeth the Law, is a childe of vnderstanding: but hee that feedeth the gluttons, shameth his father.

Ti agtungtungpal iti linteg ket maysa nga anak nga addaan iti pannakaawat, ngem ti tao a kadua dagiti narawet ket ibabainna ti amana.

8 He that increaseth his riches by vsurie and interest, gathereth them for him that will be mercifull vnto the poore.

Ti agur-urnong iti kinabaknangna babaen iti nangato a panangporsiyentona iti ipapautangna ket ur-urnongenna ti kinabaknangna a maipaayto iti tao a naasi kadagiti napanglaw a tattao.

9 He that turneth away his eare from hearing the Law, euen his prayer shalbe abominable.

No adda saan a dumdumngeg iti linteg, uray pay ti kararagna ket makarimon.

10 He that causeth the righteous to go astray by an euill way, shall fall into his owne pit, and the vpright shall inherite good things.

Ti siasinoman a mangiturong iti nalinteg iti dakes a wagas ket matnag iti bukodna nga abut, ngem maaddaan iti nasayaat a tawid ti awan basolna.

11 The riche man is wise in his owne conceite: but the poore that hath vnderstanding, can trie him.

Ti baknang a tao ket mabalin a masirib iti bukodna a panagkita, ngem matakuatanto isuna ti napanglaw a tao nga addaan iti pannakaawat.

12 When righteous men reioyce, there is great glory: but when the wicked come vp, the man is tried.

Inton adda balligi para kadagidiay agar-aramid iti umno, addanto naindaklan a dayag, ngem inton bumangon dagiti nadangkes, aglemmeng dagiti tattao.

13 He that hideth his sinnes, shall not prosper: but he that confesseth, and forsaketh them, shall haue mercy.

Ti mangilemlemmeng kadagiti basolna ket saan a rumang-ay, ngem ti agbabawi ken tumallikod kadagitoy ket makaassianto.

14 Blessed is the man that feareth alway: but he that hardeneth his heart, shall fall into euill.

Naragsak ti maysa a tao a kanayon nga agbibiag nga addaan iti panagraem, ngem ti siasinoman a mangpatangken iti pusona ket mariribukanto.

15 As a roaring lyon, and an hungry beare, so is a wicked ruler ouer the poore people.

Kas iti agngerngernger a leon wenno agdakdakiwas nga oso ti kaiyarigan ti nadangkes a mangiturturay kadagiti napanglaw a tattao.

16 A prince destitute of vnderstanding, is also a great oppressour: but hee that hateth couetousnes, shall prolong his dayes.

Maysa a naranggas a mangidadanes ti kaiyarigan ti mangiturturay nga awanan iti pannakaawat, ngem ti manggurgura iti kinaulbod ket pumautto dagiti aldawna.

17 A man that doeth violence against the blood of a person, shall flee vnto the graue, and they shall not stay him.

No nagbiddut ti maysa a tao gapu ta adda pinagsayasayna ti darana, aglemmengto isuna agingga a matay, ket awanto ti tumulong kenkuana.

18 He that walketh vprightly, shalbe saued: but he that is froward in his wayes, shall once fall.

Natalgedto ti siasinoman nga agbiag nga addaan iti kinatarnaw, ngem dagus a matnag ti agbibiag iti nakillo a wagas.

19 He that tilleth his land, shall be satisfied with bread: but he that followeth the idle, shall be filled with pouertie.

Ti tao a mangtrabtrabaho iti dagana ket maaddaanto iti adu a taraon, ngem maaddaanto iti adu a rigat ti siasinoman a mangsurot iti awan serserbina nga aramid.

20 A faythfull man shall abound in blessings, and he that maketh haste to be riche, shall not be innocent.

Ti napudno a tao ket maaddaanto iti adu a bendision, ngem madusanto ti tao a bumaknang iti apagbiit.

21 To haue respect of persons is not good: for that man will transgresse for a piece of bread.

Saan a nasayaat a mangipakita iti panangidumduma, ngem agbasol ti tao para iti sangapidaso a tinapay.

22 A man with a wicked eye hasteth to riches, and knoweth not, that pouertie shall come vpon him.

Kamkamaten ti naimot a tao ti kinabaknang, ngem saanna ammo nga umayto kenkuana ti kinarigat.

23 He that rebuketh a man, shall finde more fauour at length, then he that flattereth with his tongue.

Ti siasinoman a mangtubngar iti maysa a tao ket makasarakto iti ad-adu a pabor manipud kenkuana ngem ti maysa a tao a mangpatpatiray-ok kenkuana babaen iti dilana.

24 Hee that robbeth his father and mother, and sayth, It is no transgression, is the companion of a man that destroyeth.

Siasinoman a mangtakaw iti sanikua ti ama wenno inana nga ibagana a, “Saan a basol dayta,” kadua isuna ti manangdadael.

25 He that is of a proude heart, stirreth vp strife: but he that trusteth in the Lord, shall be fatte.

Mangparnuay iti apa ti naagum a tao, ngem rumang-ay ti agtaltalek kenni Yahweh.

26 Hee that trusteth in his owne heart, is a foole: but he that walketh in wisdome, shall be deliuered.

Maag ti agtaltalek iti bukodna a bagi, ngem ti siasinoman nga agbibiag iti kinasirib ket maiyadayo manipud iti peggad.

27 He that giueth vnto the poore, shall not lacke: but he that hideth his eyes, shall haue many curses.

Awan pagkurangan ti mangtultulong kadagiti napanglaw, ngem siasinoman a saan a mangikaskaso kadakuada ket aglak-amto iti adu a lunod.

28 When the wicked rise vp, men hide them selues: but when they perish, ye righteous increase.

No bumileg dagiti nadangkes, aglemmeng dagiti tattao, ngem no mapukaw dagiti nadangkes, umadu dagiti agar-aramid iti umno.