Proverbs 28
1 The wicked flee when none pursueth: but the righteous are bolde as a lyon.
Managan ang mga daotan bisan walay naggukod kanila, apan kadtong nagbuhat sa matarong mga maisogon sama sa bata nga liyon.
2 For the transgression of the land there are many princes thereof: but by a man of vnderstanding and knowledge a realme likewise endureth long.
Tungod sa kasaypanan sa usa ka yuta, daghan kini ug mga magmamando, apan diha sa tawo nga adunay panabot ug kahibalo, molungtad kini sa dugay nga kapanahonan.
3 A poore man, if he oppresse the poore, is like a raging raine, that leaueth no foode.
Ang tawong kabos nga modaogdaog sa uban pang tawo nga kabos daw sama lamang nga nakigbugno sa ulan nga nagdaot sa pagkaon.
4 They that forsake the Law, prayse the wicked: but they that keepe the Law, set themselues against them.
Kadtong nagsalikway sa balaod nagdayeg sa mga tawong daotan, apan kadtong mituman sa balaod nakigbatok kanila.
5 Wicked men vnderstand not iudgemnt: but they that seeke the Lord vnderstand all things.
Ang mga tawong daotan dili makasabot sa katarong, apan kadtong nagtinguha kang Yahweh nakasabot gayod sa tanan.
6 Better is the poore that walketh in his vprightnesse, then hee that peruerteth his wayes, though he be riche.
Mas maayo pa ang tawong kabos nga naglakaw uban ang iyang dungog, kaysa sa tawong adunahan nga baliko sa iyang mga pamaagi.
7 He that keepeth the Law, is a childe of vnderstanding: but hee that feedeth the gluttons, shameth his father.
Siya nga nagtuman sa balaod usa ka anak nga adunay panabot, apan ang tawo nga kauban sa mga dakog kaon nagpakaulaw lamang sa iyang amahan.
8 He that increaseth his riches by vsurie and interest, gathereth them for him that will be mercifull vnto the poore.
Ang tawo nga nanginabuhi pinaagi sa pagpabayad ug dako nga tubo nagtigom lamang sa iyang bahandi alang niadtong adunay kaluoy sa mga tawong kabos.
9 He that turneth away his eare from hearing the Law, euen his prayer shalbe abominable.
Kung ilingiw sa tawo ang iyang dalunggan aron dili makapaminaw sa balaod, kasilagan bisan gani ang iyang pag-ampo.
10 He that causeth the righteous to go astray by an euill way, shall fall into his owne pit, and the vpright shall inherite good things.
Si bisan kinsa nga mopahisalaag sa mga matarong ngadto sa daotan nga dalan, maunay ug kahulog sa iyang kaugalingon nga bung-aw, apan ang mga dili sad-an makaangkon gayod ug maayo nga panulondon.
11 The riche man is wise in his owne conceite: but the poore that hath vnderstanding, can trie him.
Ang tawong adunahan maalamon sa iyang kaugalingong mga mata, apan ang tawong kabos nga adunay panabot maoy makasakop kaniya.
12 When righteous men reioyce, there is great glory: but when the wicked come vp, the man is tried.
Kung adunay kadaogan alang niadtong nagbuhat kung unsay matarong, adunay dakong himaya, apan kung mobarog ang mga daotan, motago ang katawhan.
13 He that hideth his sinnes, shall not prosper: but he that confesseth, and forsaketh them, shall haue mercy.
Siya nga nagtago sa iyang mga sala dili gayod mouswag, apan ang tawo nga mosulti niini ug mosalikway niini kaluy-an gayod.
14 Blessed is the man that feareth alway: but he that hardeneth his heart, shall fall into euill.
Malipayon gayod siya nga kanunay nagkinabuhi uban ang pagtahod, apan si bisan kinsa nga nagapagahi sa iyang kasingkasing mahiagom sa kasamok.
15 As a roaring lyon, and an hungry beare, so is a wicked ruler ouer the poore people.
Sama sa nagngulob nga liyon o kadasmagon nga oso ang daotan nga magmamando sa mga tawong kabos.
16 A prince destitute of vnderstanding, is also a great oppressour: but hee that hateth couetousnes, shall prolong his dayes.
Ang magmamando nga nakulangan ug panabot mapintas nga modaogdaog, apan ang tawo nga nasilag sa pagkabakakon maoy makalugway sa iyang mga adlaw.
17 A man that doeth violence against the blood of a person, shall flee vnto the graue, and they shall not stay him.
Kung ang tawo nasad-an tungod kay nakapaagas siya ug dugo sa tawo, motagotago siya hangtod sa iyang kamatayon ug wala gayoy motabang kaniya.
18 He that walketh vprightly, shalbe saued: but he that is froward in his wayes, shall once fall.
Si bisan kinsa nga maglakaw uban ang dungog mapanalipdan, apan ang tawo nga baliko ang dalan malaglag gayod.
19 He that tilleth his land, shall be satisfied with bread: but he that followeth the idle, shall be filled with pouertie.
Ang tawo nga nagtrabaho sa iyang yuta makaangkon ug daghang pagkaon, apan si bisan kinsa nga nagsunod sa walay pulos nga mga tinguha makahiagom gayod sa tumang kakabos.
20 A faythfull man shall abound in blessings, and he that maketh haste to be riche, shall not be innocent.
Ang tawong matinud-anon makaangkon gayod ug dagkong mga panalangin, apan ang tawo nga naadunahan ug kalit masilotan gayod.
21 To haue respect of persons is not good: for that man will transgresse for a piece of bread.
Dili maayo ang pagpakita ug pagkapinalabi, apan alang sa usa ka tinapay mobuhat ug daotan ang tawo.
22 A man with a wicked eye hasteth to riches, and knoweth not, that pouertie shall come vpon him.
Ang tawo nga tihikan nag-apas sa mga bahandi, apan wala siya masayod nga moabot kaniya ang kawalad-on.
23 He that rebuketh a man, shall finde more fauour at length, then he that flattereth with his tongue.
Si bisan kinsa nga nagbadlong sa usa ka tawo mas makaangkon pa ug labaw nga kaluoy gikan kaniya sa kina-ulahian kaysa niadtong nidayeg kaniya pinaagi sa iyang dila.
24 Hee that robbeth his father and mother, and sayth, It is no transgression, is the companion of a man that destroyeth.
Si bisan kinsa nga nangawat sa iyang amahan ug inahan ug moingon, “Dili kana sala,” kauban siya niadtong tawo nga molaglag.
25 He that is of a proude heart, stirreth vp strife: but he that trusteth in the Lord, shall be fatte.
Ang hakog nga tawo makaaghat ug panagbingkil, apan ang tawo nga misalig kang Yahweh magmauswagon.
26 Hee that trusteth in his owne heart, is a foole: but he that walketh in wisdome, shall be deliuered.
Siya nga mosalig sa iyang kaugalingong kasingkasing usa ka buangbuang, apan ang maglakaw sa kaalam mahilayo gayod gikan sa kakuyaw.
27 He that giueth vnto the poore, shall not lacke: but he that hideth his eyes, shall haue many curses.
Ang tawo nga naghatag sa mga kabos dili gayod makulangan, apan si bisan kinsa nga mopiyong sa iyang mga mata diha kanila makadawat gayod ug daghang tunglo.
28 When the wicked rise vp, men hide them selues: but when they perish, ye righteous increase.
Sa dihang mobarog ang mga tawong daotan, motago ang katawhan, apan kung mahanaw na ang mga tawong daotan, magkadaghan gayod kadtong mobuhat sa matarong.
