Proverbs 24
1 Be not thou enuious against euill men, neither desire to be with them.
౧దుర్మార్గులను చూసి మత్సర పడవద్దు. వారి సహవాసం కోరుకోకు.
2 For their heart imagineth destruction, and their lippes speake mischiefe.
౨వారి హృదయం బలాత్కారం చేయడానికి యోచిస్తుంది. వారి నోరు కీడును గూర్చి మాటలాడుతుంది.
3 Through wisdome is an house builded, and with vnderstanding it is established.
౩జ్ఞానం వలన ఇల్లు నిర్మాణం అవుతుంది. వివేచన వలన అది స్థిరం అవుతుంది.
4 And by knowledge shall the chambers bee filled with all precious, and pleasant riches.
౪తెలివి చేత దాని గదుల్లో విలువైన రమ్యమైన సర్వ సంపదలు నిండిపోతాయి.
5 A wise man is strong: for a man of vnderstanding encreaseth his strength.
౫జ్ఞానం గలవాడు బలవంతుడు. తెలివిగలవాడు శక్తిశాలి.
6 For with counsel thou shalt enterprise thy warre, and in the multitude of them that can giue counsell, is health.
౬వివేకం గల నాయకుడివై యుద్ధం చెయ్యి. ఆలోచన చెప్పేవారు ఎక్కువ మంది ఉండడం భద్రత.
7 Wisdome is hie to a foole: therefore he can not open his mouth in the gate.
౭మూర్ఖులకు జ్ఞానం అందని మాని పండే. గుమ్మం దగ్గర అలాంటి వారు మౌనంగా ఉంటారు.
8 Hee that imagineth to doe euill, men shall call him an autour of wickednes.
౮కీడు చేయాలని పన్నాగాలు పన్నే వాడికి జిత్తులమారి అని పేరు పెడతారు.
9 The wicked thought of a foole is sinne, and the scorner is an abomination vnto men.
౯మూర్ఖుని ఆలోచన పాప భూయిష్టం. అపహాసకులను మనుషులు చీదరించుకుంటారు.
10 If thou bee faint in the day of aduersitie, thy strength is small.
౧౦కష్ట కాలంలో నీవు కుంగిపోతే చేతగాని వాడివౌతావు.
11 Deliuer them that are drawen to death: wilt thou not preserue them that are led to be slaine?
౧౧మృత్యు ముఖంలో ఉన్న వారిని తప్పించు. నాశనం వైపుకు తూలుతున్న వారిని చేతనైతే రక్షించు.
12 If thou say, Beholde, we knew not of it: he that pondereth the heartes, doeth not hee vnderstand it? and hee that keepeth thy soule, knoweth he it not? will not he also recompense euery man according to his workes?
౧౨“చూసావా ఈ సంగతి మనకి తెలియ లేదు” అని నీవంటే సరిపోతుందా? హృదయాలను పరిశోధించేవాడు నీవు చెబుతున్నది గ్రహించడా? నీ జీవాన్ని కాపాడే వాడు నీ మాటను గ్రహించడా? మనుషులకు వారి చర్యలను బట్టి దేవుడు ప్రతిఫలం ఇవ్వడా?
13 My sonne, eate hony, for it is good, and the hony combe, for it is sweete vnto thy mouth.
౧౩కుమారా, తేనె తాగు. అది రుచికరం. తేనెపట్టునుండి కారే తేనె తినుము అది నీ నాలుకకి మధురం గదా.
14 So shall the knowledge of wisdome be vnto thy soule, if thou finde it, and there shall be an ende, and thine hope shall not be cut off.
౧౪నీ ఆత్మకు జ్ఞానం అలాటిదని తెలుసుకో. అది నీకు దొరికితే నీకు మంచి భవిషత్తు ఉంటుంది. నీకు ఆశాభంగం కలగదు.
15 Laye no waite, O wicked man, against the house of the righteous, and spoyle not his resting place.
౧౫మంచివారి ఇళ్ళ దగ్గర పొంచి ఉండి దాడి చేసే దురాత్ముల్లాగా ఉండకు. వారి గృహాలను పాడు చేయకు.
16 For a iust man falleth seuen times, and riseth againe: but the wicked fall into mischiefe.
౧౬ఉత్తముడు ఏడు సార్లు పడిపోయినా తిరిగి లేస్తాడు. విపత్తు కలిగినప్పుడు భక్తిహీనులు కూలి పోతారు.
17 Bee thou not glad when thine enemie falleth, and let not thine heart reioyce when hee stumbleth,
౧౭నీ శత్రువు పడిపొతే సంతోషించవద్దు. వాడు తూలిపడినప్పుడు నీవు మనస్సులో అనందించవద్దు.
18 Least the Lord see it, and it displease him, and he turne his wrath from him.
౧౮యెహోవా అది చూసి అసహ్యించుకుని వాడి మీదనుండి తన కోపం చాలించుకుంటాడేమో.
19 Fret not thy selfe because of the malicious, neither be enuious at the wicked.
౧౯దుర్మార్గులను చూసి అందోళన చెందకు. భక్తిహీనుల విషయం మత్సరపడకు.
20 For there shall bee none ende of plagues to the euill man: the light of the wicked shall bee put out.
౨౦దుర్జనుడికి పుట్టగతులుండవు. భక్తిహీనుల దీపం కొడిగడుతుంది.
21 My sonne feare the Lord, and the King, and meddle not with them that are sedicious.
౨౧కుమారా, యెహోవాను ఘనపరచు. రాజును ఘనపరచు. అలా చేయనివారి జోలికి పోకు.
22 For their destruction shall rise suddenly, and who knoweth the ruine of them both?
౨౨అలాటి వారికి హఠాత్తుగా ఆపద వాటిల్లుతుంది. వారి కాలం ఎప్పుడు ముగిసి పోతుందో ఎవరికి తెలుసు?
23 ALSO THESE THINGS PERTEINE TO THE WISE, It is not good to haue respect of any person in iudgement.
౨౩ఇవి కూడా జ్ఞానులు చెప్పిన సామెతలే. న్యాయ తీర్పులో పక్షపాతం ధర్మం కాదు.
24 He that saith to the wicked, Thou art righteous, him shall the people curse, and the multitude shall abhorre him.
౨౪నీలో దోషం లేదని దుష్టుడితో చెప్పే వాణ్ణి మనుషులు శపిస్తారు. జనం అలాటి వాణ్ణి అసహ్యించుకుంటారు.
25 But to them that rebuke him, shall be pleasure, and vpon them shall come the blessing of goodnesse.
౨౫న్యాయంగా తీర్పు తీర్చే వారికి మేలు కలుగుతుంది. క్షేమకరమైన దీవెన అలాంటి వారి మీదికి వస్తుంది.
26 They shall kisse the lippes of him that answereth vpright wordes.
౨౬సరియైన మాటలతో జవాబివ్వడం పెదవులతో ముద్దు పెట్టుకున్నట్టు ఉంటుంది.
27 Prepare thy worke without, and make readie thy thinges in the fielde, and after, builde thine house.
౨౭బయట పని చక్కబెట్టుకో. ముందుగా పొలంలో సిద్ధపరచుకో. ఆ తరవాత ఇల్లు కట్టుకోవచ్చు.
28 Be not a witnes against thy neighbour without cause: for wilt thou deceiue with thy lippes?
౨౮అకారణంగా నీ పొరుగువాడిపై సాక్ష్యం పలక వద్దు. నీ పెదాలతో మోసపు మాటలు పలకొచ్చా?
29 Say not, I wil doe to him, as he hath done to mee, I will recompence euery man according to his worke.
౨౯“వాడు నాకు చేసినట్లు వాడికి చేస్తాను. వాడి క్రియ చొప్పున వాడికి ప్రతిఫలం ఇస్తాను” అనుకోవద్దు.
30 I passed by the fielde of the slouthfull, and by the vineyarde of the man destitute of vnderstanding.
౩౦సోమరిపోతు చేను నేను దాటి వస్తుంటే తెలివిలేనివాడి ద్రాక్షతోట నేను దాటి వస్తుంటే,
31 And lo, it was al growen ouer with thornes, and nettles had couered the face thereof, and the stone wall thereof was broken downe.
౩౧ఇదిగో దాన్నిండా ముండ్ల తుప్పలు పెరిగి ఉన్నాయి. ముళ్ళపొదలు వ్యాపించి ఉన్నాయి. దాని రాతి గోడ శిథిలం అయి పోయింది.
32 Then I behelde, and I considered it well: I looked vpon it, and receiued instruction.
౩౨నేను దాన్ని చూసి ఆలోచించాను. దాన్ని గమనించి బుద్ధి తెచ్చుకున్నాను.
33 Yet a litle sleepe, a litle slumber, a litle folding of the handes to sleepe.
౩౩మరికాస్త నిద్ర, మరికాస్త కునుకు, నిద్ర పోవడానికి మరికాస్త చేతులు ముడుచు కోవడం,
34 So thy pouertie commeth as one that traueileth by the way, and thy necessitie like an armed man.
౩౪వీటివల్ల నీకు దారిద్రర్యం పరిగెత్తుకుంటూ వస్తుంది ఆయుధం ధరించిన సైనికుడు వచ్చినట్టు లేమి నీమీదికి వస్తుంది.
