Proverbs 24
1 Be not thou enuious against euill men, neither desire to be with them.
Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;
2 For their heart imagineth destruction, and their lippes speake mischiefe.
Albowiem serce ich myśli o drapiestwie, a wargi ich mówią o uciśnieniu.
3 Through wisdome is an house builded, and with vnderstanding it is established.
Mądrością bywa dom zbudowany, a roztropnością umocniony.
4 And by knowledge shall the chambers bee filled with all precious, and pleasant riches.
Zaiste przez umiejętność komory napełnione bywają wszelakiemi bogactwami kosztownemi i wdzięcznemi.
5 A wise man is strong: for a man of vnderstanding encreaseth his strength.
Człowiek mądry mocny jest, a mąż umiejętny przydaje siły.
6 For with counsel thou shalt enterprise thy warre, and in the multitude of them that can giue counsell, is health.
Albowiem przez mądrą radę zwiedziesz bitwę, a wybawienie przez mnóstwo radców mieć będziesz.
7 Wisdome is hie to a foole: therefore he can not open his mouth in the gate.
Wysokie są głupiemu mądrości; w bramie nie otworzy ust swoich.
8 Hee that imagineth to doe euill, men shall call him an autour of wickednes.
Kto myśli źle czynić, tego złośliwym zwać będą.
9 The wicked thought of a foole is sinne, and the scorner is an abomination vnto men.
Zła myśl głupiego jest grzechem, a pośmiewca jest obrzydliwością ludzką.
10 If thou bee faint in the day of aduersitie, thy strength is small.
Jeźli będziesz gnuśnym, tedy w dzień ucisku słaba będzie siła twoja.
11 Deliuer them that are drawen to death: wilt thou not preserue them that are led to be slaine?
Wybawiaj pojmanych na śmierć; a od tych, którzy idą na stracenie, nie odwracaj się.
12 If thou say, Beholde, we knew not of it: he that pondereth the heartes, doeth not hee vnderstand it? and hee that keepeth thy soule, knoweth he it not? will not he also recompense euery man according to his workes?
Jeźli rzeczesz: Otośmy o tem nie wiedzieli; izali ten, który waży serca, nie rozumie? a ten, który strzeże duszy twojej, nie rozezna? i nie odda człowiekowi według uczynków jego?
13 My sonne, eate hony, for it is good, and the hony combe, for it is sweete vnto thy mouth.
Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu;
14 So shall the knowledge of wisdome be vnto thy soule, if thou finde it, and there shall be an ende, and thine hope shall not be cut off.
Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.
15 Laye no waite, O wicked man, against the house of the righteous, and spoyle not his resting place.
Nie czyń zasadzki, niezbożniku! na przybytek sprawiedliwego, a nie przeszkadzaj odpocznieniu jego.
16 For a iust man falleth seuen times, and riseth againe: but the wicked fall into mischiefe.
Bo choć siedm kroć upada sprawiedliwy, przecie zaś powstaje; ale niezbożni wpadną w nieszczęście.
17 Bee thou not glad when thine enemie falleth, and let not thine heart reioyce when hee stumbleth,
Gdy upadnie nieprzyjaciel twój, nie ciesz się; i gdy się potknie, niech się nie raduje serce twoje;
18 Least the Lord see it, and it displease him, and he turne his wrath from him.
Aby snać nie ujrzał Pan, a nie podobałoby się to w oczach jego, i odwróciłby od niego gniew swój na cię.
19 Fret not thy selfe because of the malicious, neither be enuious at the wicked.
Nie gniewaj się dla złośników, ani się udawaj za niepobożnymi;
20 For there shall bee none ende of plagues to the euill man: the light of the wicked shall bee put out.
Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.
21 My sonne feare the Lord, and the King, and meddle not with them that are sedicious.
Synu mój! bój się Pana i króla, a z niestatecznymi nie mięszaj się;
22 For their destruction shall rise suddenly, and who knoweth the ruine of them both?
Boć znagła powstanie zginienie ich, a upadek obydwóch któż wie?
23 ALSO THESE THINGS PERTEINE TO THE WISE, It is not good to haue respect of any person in iudgement.
I toć też mądrym należy: wzgląd mieć na osobę u sądu, nie dobra.
24 He that saith to the wicked, Thou art righteous, him shall the people curse, and the multitude shall abhorre him.
Tego, który mówi niepobożnemu; Jesteś sprawiedliwy, będą ludzie przeklinać, a narody się nim brzydzić będą.
25 But to them that rebuke him, shall be pleasure, and vpon them shall come the blessing of goodnesse.
Ale którzy go karzą, szczęśliwi będą, a przyjdzie na nich błogosławieństwo każdego dobrego.
26 They shall kisse the lippes of him that answereth vpright wordes.
Pocałują wargi tego, co mówi słowa prawdziwe.
27 Prepare thy worke without, and make readie thy thinges in the fielde, and after, builde thine house.
Rozrządź na polu robotę twoję, a sprawuj pilnie rolę swoję; a potem będziesz budował dom twój.
28 Be not a witnes against thy neighbour without cause: for wilt thou deceiue with thy lippes?
Nie bądź świadkiem lekkomyślnym przeciw bliźniemu swemu, ani czyń łagodnych namów wargami swemi.
29 Say not, I wil doe to him, as he hath done to mee, I will recompence euery man according to his worke.
Nie mów: Jako mi uczynił, tak mu uczynię; oddam mężowi temu według uczynku jego.
30 I passed by the fielde of the slouthfull, and by the vineyarde of the man destitute of vnderstanding.
Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego;
31 And lo, it was al growen ouer with thornes, and nettles had couered the face thereof, and the stone wall thereof was broken downe.
A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się.
32 Then I behelde, and I considered it well: I looked vpon it, and receiued instruction.
Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze.
33 Yet a litle sleepe, a litle slumber, a litle folding of the handes to sleepe.
Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał;
34 So thy pouertie commeth as one that traueileth by the way, and thy necessitie like an armed man.
A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.
