Proverbs 20
1 Wine is a mocker and strong drinke is raging: and whosoeuer is deceiued thereby, is not wise.
Wino [jest] szydercą, mocny trunek – wrzaskliwy, a każdy, kto zostaje zwiedziony przez nie, jest niemądry.
2 The feare of the King is like the roaring of a lyon: hee that prouoketh him vnto anger, sinneth against his owne soule.
Strach, [który budzi] król, jest jak ryk lwa; kto go rozgniewa, grzeszy przeciwko swojej duszy.
3 It is a mans honour to cease from strife: but euery foole will be medling.
Zaprzestać sporu jest zaszczytem dla człowieka, ale [każdy] głupiec się w niego wdaje.
4 The slouthfull will not plowe, because of winter: therefore shall he beg in sommer, but haue nothing.
Leniwy nie orze z powodu zimna; dlatego będzie żebrać we żniwa, ale nic nie [otrzyma].
5 The counsell in the heart of man is like deepe waters: but a man that hath vnderstanding, will drawe it out.
Rada w sercu człowieka jest jak głęboka woda, lecz człowiek roztropny zaczerpnie jej.
6 Many men wil boast, euery one of his owne goodnes: but who can finde a faithfull man?
Większość ludzi przechwala się swoją dobrocią, ale wiernego człowieka któż znajdzie?
7 He that walketh in his integritie, is iust: and blessed shall his children be after him.
Sprawiedliwy postępuje uczciwie, błogosławione [są] po nim jego dzieci.
8 A King that sitteth in the throne of iudgement, chaseth away all euill with his eyes.
Król siedzący na swoim sędziowskim tronie rozprasza swoimi oczami wszelkie zło.
9 Who can say, I haue made mine heart cleane, I am cleane from my sinne?
Któż może powiedzieć: Oczyściłem swoje serce, jestem czysty od swego grzechu?
10 Diuers weightes, and diuers measures, both these are euen abomination vnto the Lord.
Dwojakie odważniki i dwojaka miara – obydwa budzą odrazę w PANU.
11 A childe also is knowen by his doings, whether his worke be pure and right.
Nawet dziecko poznaje się po uczynkach, czy jego czyn jest czysty i prawy.
12 The Lord hath made both these, euen the eare to heare, and the eye to see.
Ucho, które słyszy, i oko, które widzi, oba uczynił PAN.
13 Loue not sleepe least thou come vnto pouertie: open thine eyes, and thou shalt be satisfied with bread.
Nie kochaj spania, byś nie zubożał; otwórz oczy, a nasycisz się chlebem.
14 It is naught, it is naught, sayth the buyer: but when he is gone apart, he boasteth.
[To] liche, [to] liche, mówi kupujący, ale chwali się, gdy odchodzi.
15 There is golde, and a multitude of precious stones: but the lips of knowledge are a precious iewel.
Istnieje złoto i obfitość pereł, ale wargi rozumne są kosztownym klejnotem.
16 Take his garment, that is suretie for a stranger, and a pledge of him for the stranger.
Zabierz szatę tego, [który ręczył] za obcego, a od tego, [który ręczył] za cudzą kobietę, zabierz zastaw.
17 The bread of deceit is sweete to a man: but afterward his mouth shalbe filled with grauel.
Chleb oszustwa smakuje człowiekowi, ale potem jego usta będą napełnione piaskiem.
18 Establish the thoughtes by counsell: and by counsell make warre.
Zamysły są utwierdzone dzięki radzie, a wojnę prowadź z rozwagą.
19 He that goeth about as a slanderer, discouereth secrets: therefore meddle not with him that flattereth with his lips.
Plotkarz zdradza tajemnice; dlatego nie zadawaj się z tym, który pochlebia wargami.
20 He that curseth his father or his mother, his light shalbe put out in obscure darkenes.
Kto złorzeczy swemu ojcu albo matce, tego pochodnia zgaśnie w gęstych ciemnościach.
21 An heritage is hastely gotten at the beginning, but the end thereof shall not be blessed.
Dziedzictwo prędko nabyte na początku nie będzie błogosławione na końcu.
22 Say not thou, I wil recompense euill: but waite vpon the Lord, and he shall saue thee.
Nie mów: Odpłacę złem. Czekaj na PANA, a wybawi cię.
23 Diuers weightes are an abomination vnto the Lord, and deceitful balances are not good.
Dwojakie odważniki budzą odrazę w PANU, a fałszywa waga nie jest dobra.
24 The steps of man are ruled by the Lord: how can a man then vnderstand his owne way?
Od PANA pochodzą drogi człowieka; jakże może człowiek zrozumieć własną drogę?
25 It is a destruction for a man to deuoure that which is sanctified, and after the vowes to inquire.
Sidłem dla człowieka jest pożreć to, co święte, i zastanowić się dopiero po złożeniu ślubów.
26 A wise King scattereth the wicked, and causeth the wheele to turne ouer them.
Mądry król rozprasza niegodziwych i wywiera na nich zemstę.
27 The light of the Lord is the breath of man, and searcheth all the bowels of the belly.
Duch człowieka [jest] pochodnią PANA, [która] bada wszystkie skrytości wnętrza.
28 Mercie and trueth preserue the King: for his throne shall be established with mercie.
Miłosierdzie i prawda strzegą króla, a jego tron oparty jest na miłosierdziu.
29 The beautie of yong men is their strength, and the glory of the aged is the gray head.
Chlubą młodzieńców jest ich siła, a ozdobą starców – sędziwość.
30 The blewnes of the wound serueth to purge the euill, and the stripes within the bowels of the belly.
Siność ran oczyszcza zło, a razy – głębię wnętrza.
