Proverbs 20

1 Wine is a mocker and strong drinke is raging: and whosoeuer is deceiued thereby, is not wise.

شراب انسان را به کارهای احمقانه وا می‌دارد و مشروب باعث عربده‌کشی می‌شود؛ چه نادانند کسانی که خود را اسیر مشروب می‌کنند.

2 The feare of the King is like the roaring of a lyon: hee that prouoketh him vnto anger, sinneth against his owne soule.

غضب پادشاه همچون غرش شیر است. هر که خشم او را برانگیزاند جان خود را به خطر می‌اندازد.

3 It is a mans honour to cease from strife: but euery foole will be medling.

اجتناب از نزاع برای شخص، عزت می‌آورد. فقط اشخاص نادان نزاع به پا می‌کنند.

4 The slouthfull will not plowe, because of winter: therefore shall he beg in sommer, but haue nothing.

آدم تنبل به موقع زمینش را شخم نمی‌زند، پس در هنگام برداشت محصول هر چه می‌گردد چیزی نمی‌یابد.

5 The counsell in the heart of man is like deepe waters: but a man that hath vnderstanding, will drawe it out.

پند نیکو در اعماق دل مشورت دهنده مانند آب در ته چاه است و شخص فهمیده آن را بیرون می‌کشد.

6 Many men wil boast, euery one of his owne goodnes: but who can finde a faithfull man?

بسیارند کسانی که ادعا می‌کنند خوب و باوفا هستند، ولی کیست که بتواند شخص واقعاً باوفایی پیدا کند؟

7 He that walketh in his integritie, is iust: and blessed shall his children be after him.

فرزندان شخص امین و درستکار در زندگی سعادتمند خواهند شد.

8 A King that sitteth in the throne of iudgement, chaseth away all euill with his eyes.

پادشاهی که بر مسند قضاوت می‌نشیند به دقت جوانب امر را می‌سنجد و حق را از باطل تشخیص می‌دهد.

9 Who can say, I haue made mine heart cleane, I am cleane from my sinne?

کیست که بتواند بگوید: «دل خود را پاک نگه داشته‌ام و از گناه مبرا هستم.»

10 Diuers weightes, and diuers measures, both these are euen abomination vnto the Lord.

خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از وزنه‌ها و پیمانه‌های نادرست استفاده می‌کنند متنفر است.

11 A childe also is knowen by his doings, whether his worke be pure and right.

حتی کودک را می‌توان از طرز رفتارش شناخت و فهمید که آنچه انجام می‌دهد پاک و درست است یا نه.

12 The Lord hath made both these, euen the eare to heare, and the eye to see.

گوش شنوا و چشم بینا، هر دو بخشش خداوند هستند.

13 Loue not sleepe least thou come vnto pouertie: open thine eyes, and thou shalt be satisfied with bread.

اگر خواب را دوست داشته باشی فقیر می‌شوی؛ پس بیدار بمان تا سیر شوی.

14 It is naught, it is naught, sayth the buyer: but when he is gone apart, he boasteth.

خریدار به جنس نگاه می‌کند و می‌گوید: «بد است!» اما بعد از خرید، از آن تعریف می‌کند.

15 There is golde, and a multitude of precious stones: but the lips of knowledge are a precious iewel.

سخنان حکیمانه گرانبهاتر از طلا و نادرتر از جواهر است.

16 Take his garment, that is suretie for a stranger, and a pledge of him for the stranger.

از کسی که نزد تو ضامن شخص غریبی می‌شود گرو بگیر.

17 The bread of deceit is sweete to a man: but afterward his mouth shalbe filled with grauel.

نانی که از راه کلاهبرداری به دست می‌آید لذیذ است، اما سرانجام کام را تلخ می‌کند.

18 Establish the thoughtes by counsell: and by counsell make warre.

نقشه‌هایت را بدون مشورت با دیگران عملی نکن و بدون تدبیر به جنگ نرو.

19 He that goeth about as a slanderer, discouereth secrets: therefore meddle not with him that flattereth with his lips.

آدم سخن‌چین رازها را فاش می‌کند، پس با چنین شخصی معاشرت نکن.

20 He that curseth his father or his mother, his light shalbe put out in obscure darkenes.

چراغ زندگی کسی که پدر و مادر خود را لعنت کند، خاموش خواهد شد.

21 An heritage is hastely gotten at the beginning, but the end thereof shall not be blessed.

مالی که آسان به دست آمده باشد برکتی نخواهد داشت.

22 Say not thou, I wil recompense euill: but waite vpon the Lord, and he shall saue thee.

بدی را با بدی تلافی نکن، بلکه منتظر باش تا خداوند عمل کند.

23 Diuers weightes are an abomination vnto the Lord, and deceitful balances are not good.

خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از ترازو و سنگهای نادرست استفاده می‌کنند متنفر است.

24 The steps of man are ruled by the Lord: how can a man then vnderstand his owne way?

خداوند راه زندگی ما را تعیین می‌کند، پس انسان چگونه می‌تواند بفهمد زندگی او به کجا ختم می‌شود؟

25 It is a destruction for a man to deuoure that which is sanctified, and after the vowes to inquire.

هرگز نسنجیده قولی به خداوند نده، زیرا ممکن است گرفتار شوی.

26 A wise King scattereth the wicked, and causeth the wheele to turne ouer them.

پادشاه دانا شریران را تشخیص می‌دهد و آنها را به شدت مجازات می‌کند.

27 The light of the Lord is the breath of man, and searcheth all the bowels of the belly.

وجدان انسان به منزلهٔ چراغ خداوند است که تمام انگیزه‌های پنهانی او را آشکار می‌سازد.

28 Mercie and trueth preserue the King: for his throne shall be established with mercie.

هرگاه پادشاهی مهربان و امین باشد، سلطنتش از محبت پایدار می‌ماند.

29 The beautie of yong men is their strength, and the glory of the aged is the gray head.

شکوه جوانان، قوت ایشان است و عزت پیران، تجربه ایشان.

30 The blewnes of the wound serueth to purge the euill, and the stripes within the bowels of the belly.

تنبیه برای بدن دردناک است اما دل را از بدی پاک می‌کند.