Proverbs 20

1 Wine is a mocker and strong drinke is raging: and whosoeuer is deceiued thereby, is not wise.

۱ شراب استهزا می‌کند و مسکرات عربده می‌آورد، و هر‌که به آن فریفته شود حکیم نیست.

2 The feare of the King is like the roaring of a lyon: hee that prouoketh him vnto anger, sinneth against his owne soule.

۲ هیبت پادشاه مثل غرش شیر است، و هر‌که خشم او را به هیجان آورد، به‌جان خود خطامی ورزد.

3 It is a mans honour to cease from strife: but euery foole will be medling.

۳ از نزاع دور شدن برای انسان عزت است، اماهر مرد احمق مجادله می‌کند.

4 The slouthfull will not plowe, because of winter: therefore shall he beg in sommer, but haue nothing.

۴ مرد کاهل به‌سبب زمستان شیار نمی کند، لهذا در موسم حصاد گدایی می‌کند و نمی یابد.

5 The counsell in the heart of man is like deepe waters: but a man that hath vnderstanding, will drawe it out.

۵ مشورت در دل انسان آب عمیق است، امامرد فهیم آن را می‌کشد.

6 Many men wil boast, euery one of his owne goodnes: but who can finde a faithfull man?

۶ بسا کسانند که هر یک احسان خویش رااعلام می‌کنند، اما مرد امین را کیست که پیدا کند.

7 He that walketh in his integritie, is iust: and blessed shall his children be after him.

۷ مرد عادل که به کاملیت خود سلوک نماید، پسرانش بعد از او خجسته خواهند شد.

8 A King that sitteth in the throne of iudgement, chaseth away all euill with his eyes.

۸ پادشاهی که بر کرسی داوری نشیند، تمامی بدی را از چشمان خود پراکنده می‌سازد.

9 Who can say, I haue made mine heart cleane, I am cleane from my sinne?

۹ کیست که تواند گوید: «دل خود را طاهرساختم، و از گناه خویش پاک شدم.»

10 Diuers weightes, and diuers measures, both these are euen abomination vnto the Lord.

۱۰ سنگهای مختلف و پیمانه های مختلف، هر دوی آنها نزد خداوند مکروه است.

11 A childe also is knowen by his doings, whether his worke be pure and right.

۱۱ طفل نیز از افعالش شناخته می‌شود، که آیااعمالش پاک و راست است یا نه.

12 The Lord hath made both these, euen the eare to heare, and the eye to see.

۱۲ گوش شنوا و چشم بینا، خداوند هر دو آنهارا آفریده است.

13 Loue not sleepe least thou come vnto pouertie: open thine eyes, and thou shalt be satisfied with bread.

۱۳ خواب را دوست مدار مبادا فقیر شوی. چشمان خود را باز کن تا از نان سیر گردی.

14 It is naught, it is naught, sayth the buyer: but when he is gone apart, he boasteth.

۱۴ مشتری می‌گوید بد است، بد است، اماچون رفت آنگاه فخر می‌کند.

15 There is golde, and a multitude of precious stones: but the lips of knowledge are a precious iewel.

۱۵ طلا هست و لعلها بسیار، اما لبهای معرفت جواهر گرانبها است.

16 Take his garment, that is suretie for a stranger, and a pledge of him for the stranger.

۱۶ جامه آنکس را بگیر که به جهت غریب ضامن است، و او را به رهن بگیر که ضامن بیگانگان است.

17 The bread of deceit is sweete to a man: but afterward his mouth shalbe filled with grauel.

۱۷ نان فریب برای انسان لذیذ است، اما بعد دهانش از سنگ ریزه‌ها پر خواهد شد.

18 Establish the thoughtes by counsell: and by counsell make warre.

۱۸ فکرها به مشورت محکم می‌شود، و باحسن تدبیر جنگ نما.

19 He that goeth about as a slanderer, discouereth secrets: therefore meddle not with him that flattereth with his lips.

۱۹ کسی‌که به نمامی گردش کند اسرار را فاش می‌نماید، لهذا با کسی‌که لبهای خود را می‌گشایدمعاشرت منما.

20 He that curseth his father or his mother, his light shalbe put out in obscure darkenes.

۲۰ هر‌که پدر و مادر خود را لعنت کندچراغش در ظلمت غلیظ خاموش خواهد شد.

21 An heritage is hastely gotten at the beginning, but the end thereof shall not be blessed.

۲۱ اموالی که اولا به تعجیل حاصل می‌شود، عاقبتش مبارک نخواهد شد.

22 Say not thou, I wil recompense euill: but waite vpon the Lord, and he shall saue thee.

۲۲ مگو که از بدی انتقام خواهم کشید، بلکه برخداوند توکل نما و تو را نجات خواهد داد.

23 Diuers weightes are an abomination vnto the Lord, and deceitful balances are not good.

۲۳ سنگهای مختلف نزد خداوند مکروه است، و ترازوهای متقلب نیکو نیست.

24 The steps of man are ruled by the Lord: how can a man then vnderstand his owne way?

۲۴ قدمهای انسان از خداوند است، پس مردراه خود را چگونه بفهمد؟

25 It is a destruction for a man to deuoure that which is sanctified, and after the vowes to inquire.

۲۵ شخصی که چیزی را به تعجیل مقدس می‌گوید، و بعد از نذر کردن استفسار می‌کند، دردام می‌افتد.

26 A wise King scattereth the wicked, and causeth the wheele to turne ouer them.

۲۶ پادشاه حکیم شریران را پراکنده می‌سازد وچوم را بر ایشان می‌گرداند.

27 The light of the Lord is the breath of man, and searcheth all the bowels of the belly.

۲۷ روح انسان، چراغ خداوند است که تمامی عمقهای دل را تفتیش می‌نماید.

28 Mercie and trueth preserue the King: for his throne shall be established with mercie.

۲۸ رحمت و راستی پادشاه را محافظت می‌کند، و کرسی او به رحمت پایدار خواهد ماند.

29 The beautie of yong men is their strength, and the glory of the aged is the gray head.

۲۹ جلال جوانان قوت ایشان است، و عزت پیران موی سفید.

30 The blewnes of the wound serueth to purge the euill, and the stripes within the bowels of the belly.

۳۰ ضربهای سخت از بدی طاهر می‌کند وتازیانه‌ها به عمق دل فرو می‌رود.