Proverbs 19

1 Better is the poore that walketh in his vprightnes, then he that abuseth his lips, and is a foole.

هەژارێک ڕێگای تەواوەتی گرتبێت باشترە لەوەی زمان خوار و گێلە.

2 For without knowledge the minde is not good, and he that hasteth with his feete, sinneth.

دڵگەرمی بەبێ زانیاری باش نییە و ئەوەی پەلە بە پێیەکانی بکات بە هەڵەدا دەچێت.

3 The foolishnesse of a man peruerteth his way, and his heart freateth against the Lord.

مرۆڤ بە گێلایەتییەکەی ڕێگای خۆی وێران دەکات، کەچی دڵی لە دژی یەزدان هەڵدەچێت.

4 Riches gather many friends: but the poore is separated from his neighbour.

دەوڵەمەندیێتی برادەری زۆر پەیدا دەکات، بەڵام هەژار برادەرەکەشی لێی جیا بووەتەوە.

5 A false witnes shall not be vnpunished: and he that speaketh lyes, shall not escape.

شایەتی درۆزن بێ سزا نابێت، ئەوەی درۆ پەخش دەکات دەرباز نابێت.

6 Many reuerence the face of the prince, and euery man is friend to him that giueth giftes.

زۆر کەس هەوڵی بەدەستهێنانی ڕەزامەندی میر دەدەن، هەمووش دۆستی پیاوی بەخشندەن.

7 All the brethren of the poore doe hate him: howe much more will his friends depart farre from him? though hee be instant with wordes, yet they will not.

پیاو هەژار بێت براکانی خۆشی ڕقیان لێی دەبێتەوە، لەوەش زیاتر هاوڕێیەکانی لێی دوور دەکەونەوە! بە پاڕانەوەکانی دوایان دەکەوێت، بەڵام بێ سوودە.

8 He that possesseth vnderstanding, loueth his owne soule, and keepeth wisdome to finde goodnesse.

ئەوەی دانایی دەست بکەوێت خۆی خۆشدەوێت، ئەوەی بایەخ بە تێگەیشتن بدات چاکە دەدۆزێتەوە.

9 A false witnes shall not be vnpunished: and he that speaketh lyes, shall perish.

شایەتی درۆزن بێ سزا نابێت، ئەوەی درۆ پەخش بکات لەناودەچێت.

10 Pleasure is not comely for a foole, much lesse for a seruant to haue rule ouer princes.

گێل خۆشگوزەرانیی لێ ناوەشێتەوە، لەوەش زیاتر دەسەڵاتداربوونی کۆیلە بەسەر میرانەوە.

11 The discretion of man deferreth his anger: and his glory is to passe by an offence.

وریایی مرۆڤ تووڕەبوونی خاودەکاتەوە، شانازیشی لێبوردنە لە یاخیبوون.

12 The Kings wrath is like the roaring of a lyon: but his fauour is like the dewe vpon ye grasse.

هەڵچوونی پاشا وەک نەڕەی شێرە، بەڵام ڕەزامەندییەکەی وەک شەونمە بەسەر گیاوە.

13 A foolish sonne is the calamitie of his father, and the contentions of a wife are like a continuall dropping.

کوڕی گێل ماڵوێرانی باوکیەتی، ناکۆکی ژنیش دڵۆپەکردنی بەردەوامە.

14 House and riches are the inheritance of the fathers: but a prudent wife commeth of the Lord.

ماڵ و سامان میراتی باوکانە، بەڵام ژنی وریا لەلایەن یەزدانەوەیە.

15 Slouthfulnes causeth to fall asleepe, and a deceitfull person shall be affamished.

تەمبەڵی خەوی قووڵ دەهێنێت، کەسی سست برسی دەبێت.

16 He that keepeth the commandement, keepeth his owne soule: but hee that despiseth his wayes, shall dye.

ئەوەی ڕاسپاردە بپارێزێت گیانی خۆی دەپارێزێت، بەڵام ئەوەی بە سووکی بڕوانێتە ڕێگای خۆی لەناودەچێت.

17 He that hath mercy vpon the poore, lendeth vnto the Lord: and the Lord will recompense him that which he hath giuen.

ئەوەی بەزەیی بە هەژاردا بێتەوە قەرز بە یەزدان دەدات، ئەویش پاداشتی چاکەکەی دەداتەوە.

18 Chasten thy sonne while there is hope, and let not thy soule spare for his murmuring.

کوڕەکەت تەمبێ بکە ئەوەندەی ئومێدی تێدایە، مەبە هۆکاری مردنی.

19 A man of much anger shall suffer punishment: and though thou deliuer him, yet wil his anger come againe.

ئەوەی زۆر تووڕە بێت بەرگەی ئەنجامەکەی دەگرێت، چونکە ئەگەر جارێک فریای بکەویت دەبێت دووبارەی بکەیتەوە.

20 Heare counsell and receiue instruction, that thou mayest be wise in thy latter ende.

گوێ لە ڕاوێژ بگرە و تەمبێکردن وەربگرە، بۆ ئەوەی دانا بیت لە دواڕۆژت.

21 Many deuises are in a mans heart: but the counsell of the Lord shall stand.

مرۆڤ پلانی زۆری لە دڵدایە، بەڵام تەنها ڕاوێژی یەزدان دەچەسپێت.

22 That that is to be desired of a man, is his goodnes, and a poore man is better then a lyer.

ئارەزووی مرۆڤ لە خۆشەویستی نەگۆڕە، هەژار لە پیاوی درۆزن باشترە.

23 The feare of the Lord leadeth to life: and he that is filled therewith, shall continue, and shall not be visited with euill.

لەخواترسی بۆ ژیانە، بە تێری دەنوێت و خراپە بەسەری ناکاتەوە.

24 The slouthfull hideth his hand in his bosome, and wil not put it to his mouth againe.

تەمبەڵ دەست دەخاتە ناو قاپ، تەنانەت بۆ دەمیشی نابات.

25 Smite a scorner, and the foolish wil beware: and reproue the prudent, and he wil vnderstand knowledge.

لە گاڵتەجاڕ بدە و ساویلکە ژیر دەبێت، تێگەیشتوو سەرزەنشت بکە زانیاری تێدەگات.

26 He that destroyeth his father, or chaseth away his mother, is a lewde and shamefull childe.

ئەوەی باوکی تاڵان بکات و دایکی دەربکات، کوڕێکە مایەی شەرمەزاری و ڕیسوایی.

27 My sonne, heare no more the instruction, that causeth to erre from ye words of knowledge.

ڕۆڵە، ئەگەر وازت لە گوێگرتن لە ڕاوێژ هێنا، لە وتەکانی زانیاری گومڕا دەبیت.

28 A wicked witnes mocketh at iudgement, and the mouth of ye wicked swalloweth vp iniquitie.

شایەتی دڵڕەش گاڵتە بە دادپەروەری دەکات، دەمی بەدکارانیش تاوان قووت دەدات.

29 But iudgements are prepared for the scorners, and stripes for the backe of the fooles.

سزا بۆ گاڵتەجاڕەکان ئامادەکراوە، لێدانیش بۆ پشتی گێلەکان.