Proverbs 16

1 The preparations of the heart are in man: but the answere of the tongue is of the Lord.

پلانەکانی دڵ هی مرۆڤە، بەڵام وەڵامدانەوەی زمان لە یەزدانەوەیە.

2 All the wayes of a man are cleane in his owne eyes: but the Lord pondereth the spirits.

هەموو ڕێگاکانی مرۆڤ لەبەرچاوی خۆی بێگەردن، بەڵام یەزدان پاڵنەرەکان هەڵدەسەنگێنێت.

3 Commit thy workes vnto the Lord, and thy thoughts shalbe directed.

کارەکانت بە یەزدان بسپێرە، پلانەکانت جێگیر دەبێت.

4 The Lord hath made all things for his owne sake: yea, euen the wicked for the day of euill.

یەزدان بۆ مەبەستی خۆی هەموو شتێکی دروستکردووە، تەنانەت بەدکاریش بۆ ڕۆژی بەڵا.

5 All that are proude in heart, are an abomination to the Lord: though hand ioyne in hand, he shall not be vnpunished.

یەزدان قێزی لە هەموو دڵ بەفیزێکە، بێگومان سزادانی لەسەر تێناپەڕێت.

6 By mercy and trueth iniquitie shalbe forgiuen, and by the feare of the Lord they depart from euill.

بە خۆشەویستی نەگۆڕ و دڵسۆزی کەفارەت بۆ تاوان دەکرێت، بە لەخواترسیش دوورکەوتنەوە لە خراپە.

7 When the wayes of a man please the Lord, he will make also his enemies at peace with him.

ئەگەر ڕەفتاری مرۆڤ مایەی ڕەزامەندی یەزدان بێت، وا دەکات تەنانەت دوژمنەکانیشی لەگەڵیدا ئاشت ببنەوە.

8 Better is a litle with righteousnesse, then great reuenues without equitie.

باشترە کەمت هەبێت بە ڕاستودروستییەوە لەوەی داهاتێکی زۆری بە ناڕەوا.

9 The heart of man purposeth his way: but the Lord doeth direct his steppes.

دڵی مرۆڤ پلان بۆ ڕێگای خۆی دادەنێت، بەڵام یەزدان هەنگاوەکانی ئاراستە دەکات.

10 A diuine sentence shalbe in the lips of the King: his mouth shall not transgresse in iudgement.

قسەی پاشا وەک سروشە، دەبێ لە دادوەریدا دەمی ناپاکی نەکات.

11 A true weight and balance are of the Lord: all the weightes of the bagge are his worke.

قەپان و تەرازووی دادپەروەر لە یەزدانەوەیە، هەموو کێشێکی ناو کیسە کاری ئەوە.

12 It is an abomination to Kings to commit wickednes: for the throne is stablished by iustice.

قێزی پاشایان لە خراپەکردنە، چونکە بە ڕاستودروستی تەخت دەچەسپێت.

13 Righteous lips are the delite of Kings, and the King loueth him that speaketh right things.

ڕەزامەندی پاشایان لێوی ڕاستودروستە، کەسی ڕاستگۆیان خۆشدەوێت.

14 The wrath of a King is as messengers of death: but a wise man will pacifie it.

تووڕەیی پاشا وەک فریشتەی مەرگە، بەڵام کەسی دانا هێمنی دەکاتەوە.

15 In the light of the Kings coutenance is life: and his fauour is as a cloude of the latter raine.

ڕووناکی ڕووی پاشا ژیانی تێدایە، ڕەزامەندیشی وەک هەورە بارانی بەهارە.

16 Howe much better is it to get wisedome then golde? and to get vnderstanding, is more to be desired then siluer.

دەستکەوتنی دانایی چەند لە زێڕ باشترە، دەستکەوتنی تێگەیشتنیش لە زیو پەسەندترە.

17 The pathe of the righteous is to decline from euil, and hee keepeth his soule, that keepeth his way.

ڕێگای سەرڕاستان دوورکەوتنەوەیە لە خراپە، ئەوەی ڕێگای خۆی بپارێزێت گیانی خۆی دەپارێزێت.

18 Pride goeth before destruction, and an high minde before the fall.

لەپێش شکان لووتبەرزییە، لەپێش ڕووخانیش ڕۆحزلییە.

19 Better it is to be of humble minde with the lowly, then to deuide the spoyles with the proude.

باشترە بێفیز بیت و لەگەڵ ستەملێکراوان بیت، لە دابەشکردنی دەستکەوت لەگەڵ لووتبەرزان.

20 He that is wise in his busines, shall finde good: and he that trusteth in the Lord, he is blessed.

ئەوەی بایەخ بە ئامۆژگاری بدات چاکەی دەست دەکەوێت، ئەوەی پشت بە یەزدان ببەستێت خۆزگەی پێ دەخوازرێت.

21 The wise in heart shall bee called prudent: and the sweetenesse of the lippes shall increase doctrine.

ئەوەی لە دڵدا دانا بێت پێی دەگوترێت تێگەیشتوو، شیرینی لێوەکانیش فێربوون زیاد دەکات.

22 Vnderstading is welspring of life vnto them that haue it: and the instruction of fooles is folly.

وریایی سەرچاوەی ژیانە بۆ خاوەنەکەی، بەڵام گێلەکان بە گێلایەتی خۆیان سزا دەدرێن.

23 The heart of the wise guideth his mouth wisely, and addeth doctrine to his lippes.

دڵی کەسی دانا ڕێنمایی دەمی دەکات و بەسەر لێوان فێربوون زیاد دەکات.

24 Faire wordes are as an hony combe, sweetenesse to the soule, and health to the bones.

قسەی جوان شانەی هەنگوینە، بۆ دەروون شیرینە و بۆ ئێسک چاکبوونەوەیە.

25 There is a way that seemeth right vnto man: but the issue thereof are the wayes of death.

ڕێگا هەیە لەبەرچاوی مرۆڤ ڕاست دیارە، بەڵام کۆتاییەکەی بەرەو مردنە.

26 The person that traueileth, traueileth for himselfe: for his mouth craueth it of him.

نەوسی کرێکار بۆ خۆی ڕەنج دەدات، برسیێتییەکەی پاڵی پێوەدەنێت.

27 A wicked man diggeth vp euill, and in his lippes is like burning fire.

کەسی دڵڕەش کای کۆن بە با دەکات و لەسەر لێوەکانیشی ئاگری کڵپەدارن.

28 A frowarde person soweth strife: and a tale teller maketh diuision among princes.

کەسی درۆزن دووبەرەکی دەوروژێنێت و دەمشڕ دۆستی نزیک لە یەکتر جیا دەکاتەوە.

29 A wicked man deceiueth his neighbour, and leadeth him into the way that is not good.

کەسی توندڕەو دراوسێی خۆی تەفرە دەدات و بە ڕێگایەکدا دەیبات کە باش نییە.

30 He shutteth his eyes to deuise wickednes: he moueth his lippes, and bringeth euil to passe.

ئەوەی چاو دەقوچێنێت پیلان بۆ درۆ دادەڕێژێت، ئەوەی لێوی دەکرۆژێت خراپە بە ئەنجام دەگەیەنێت.

31 Age is a crowne of glory, when it is founde in the way of righteousnes.

ڕیش سپیێتی تاجی شانازییە، لە ڕێگای ڕاستودروستییەوە دەستدەکەوێت.

32 He that is slowe vnto anger, is better then the mightie man: and hee that ruleth his owne minde, is better then he that winneth a citie.

ئەوەی درەنگ تووڕە بێت لە پاڵەوان باشترە، ئەوەی بەسەر خۆیدا زاڵ بێت باشترە لەوەی شارێک دەگرێت.

33 The lot is cast into the lap: but the whole disposition thereof is of the Lord.

تیروپشک هەڵدەدرێتە کۆش، بەڵام هەموو بڕیارێکی لەلایەن یەزدانەوەیە.