Proverbs 14
1 A wise woman buildeth her house: but the foolish destroyeth it with her owne handes.
Mądra kobieta buduje swój dom, a głupia burzy go własnymi rękami.
2 He that walketh in his righteousnes, feareth the Lord: but he that is lewde in his wayes, despiseth him.
Kto postępuje w sposób prawy, boi się PANA, a przewrotny na swoich drogach gardzi nim.
3 In the mouth of the foolish is the rod of pride: but the lippes of the wise preserue them.
W ustach głupiego jest rózga pychy, a mądrych strzegą ich wargi.
4 Where none oxen are, there the cribbe is emptie: but much increase cometh by the strength of the oxe.
Gdzie nie ma wołów, żłób jest pusty, lecz dzięki sile wołów mnoży się obfitość zboża.
5 A faithfull witnes will not lye: but a false record will speake lyes.
Wierny świadek nie kłamie, a fałszywy świadek mówi kłamstwa.
6 A scorner seeketh wisdome, and findeth it not: but knowledge is easie to him that will vnderstande.
Szyderca szuka mądrości, a nie [znajduje], lecz rozumnemu wiedza [przychodzi] łatwo.
7 Depart from the foolish man, when thou perceiuest not in him the lippes of knowledge.
Odsuń się od głupiego, gdyż nie znajdziesz [u niego] warg rozumnych.
8 The wisdome of ye prudent is to vnderstand his way: but the foolishnes of the fooles is deceite.
Mądrość roztropnego [to] poznanie swojej drogi, a głupotą głupich [jest] oszustwo.
9 The foole maketh a mocke of sinne: but among the righteous there is fauour.
Głupcy szydzą z grzechu, a u prawych [jest] przychylność.
10 The heart knoweth the bitternes of his soule, and the stranger shall not medle with his ioy.
Serce zna własną gorycz, a obcy nie wtrąca się w jego radość.
11 The house of the wicked shalbe destroyed: but the tabernacle of the righteous shall florish.
Dom niegodziwych będzie zgładzony, a mieszkanie prawych zakwitnie.
12 There is a way that seemeth right to a man: but the issues thereof are the wayes of death.
Jest droga, która człowiekowi wydaje się słuszna, lecz końcem jej jest droga do śmierci.
13 Euen in laughing the heart is sorowful, and the ende of that mirth is heauinesse.
Nawet w śmiechu serce boleje, a końcem [takiej] wesołości [jest] smutek.
14 The heart that declineth, shall be saciate with his owne wayes: but a good man shall depart from him.
Serce odstępcy nasyci się jego drogami, a dobry człowiek – swoimi.
15 The foolish will beleeue euery thing: but the prudent will consider his steppes.
Prosty wierzy każdemu słowu, a roztropny zważa na swoje kroki.
16 A wise man feareth, and departeth from euill: but a foole rageth, and is carelesse.
Mądry boi się i odwraca się od zła, ale głupi w swym szaleństwie jest pewny siebie.
17 He that is hastie to anger, committeth follie, and a busie body is hated.
[Człowiek] porywczy popełnia głupstwa, a podstępny jest znienawidzony.
18 The foolish do inherite follie: but the prudent are crowned with knowledge.
Prości ludzie dziedziczą głupotę, a roztropni są koronowani wiedzą.
19 The euill shall bowe before the good, and the wicked at the gates of the righteous.
Źli kłaniają się przed dobrymi, a niegodziwi u bram sprawiedliwego.
20 The poore is hated euen of his own neighbour: but the friendes of the rich are many.
Ubogi jest znienawidzony nawet przez swego bliźniego, a bogaty ma wielu przyjaciół.
21 The sinner despiseth his neighbour: but he that hath mercie on the poore, is blessed.
Kto gardzi swym bliźnim, ten grzeszy, a kto lituje się nad ubogimi, jest błogosławiony.
22 Doe not they erre that imagine euill? but to them that thinke on good things, shalbe mercie and trueth.
Czyż nie błądzą ci, którzy obmyślają zło? Ale miłosierdzie i prawda są z tymi, którzy obmyślają dobro.
23 In all labour there is abundance: but the talke of the lippes bringeth onely want.
Każda praca [przynosi] pożytek, a [puste] słowa [prowadzą] do nędzy.
24 The crowne of the wise is their riches, and the follie of fooles is foolishnes.
Koroną mądrych [jest ich] bogactwo, ale głupota głupich [pozostaje] głupotą.
25 A faithfull witnes deliuereth soules: but a deceiuer speaketh lyes.
Prawdomówny świadek ocala dusze, a fałszywy mówi kłamstwa.
26 In the feare of the Lord is an assured strength, and his children shall haue hope.
W bojaźni PANA jest mocne zaufanie, a jego synowie będą mieć ucieczkę.
27 The feare of the Lord is as a welspring of life, to auoyde the snares of death.
Bojaźń PANA jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.
28 In the multitude of the people is the honour of a King, and for the want of people commeth the destruction of the Prince.
Liczny lud to chwała króla, a brak ludu to zguba władcy.
29 He that is slowe to wrath, is of great wisdome: but he that is of an hastie minde, exalteth follie.
Nieskory do gniewu jest bardzo roztropny, lecz porywczy wywyższa głupotę.
30 A sounde heart is the life of the flesh: but enuie is the rotting of the bones.
Zdrowe serce jest życiem ciała, a zazdrość jest zgnilizną kości.
31 He that oppresseth the poore, reprooueth him that made him: but hee honoureth him, that hath mercie on the poore.
Kto gnębi ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a czci go ten, kto lituje się nad ubogim.
32 The wicked shall be cast away for his malice: but the righteous hath hope in his death.
Niegodziwy zostaje wygnany z powodu swojego zła, a sprawiedliwy ma nadzieję [nawet] w [czasie] swojej śmierci.
33 Wisedome resteth in the heart of him that hath vnderstanding, and is knowen in the mids of fooles.
Mądrość spoczywa w sercu rozumnego, a [co jest] w sercu głupich, wychodzi na jaw.
34 Iustice exalteth a nation, but sinne is a shame to the people.
Sprawiedliwość wywyższa naród, a grzech jest hańbą narodów.
35 The pleasure of a King is in a wise seruant: but his wrath shalbe toward him that is lewde.
Król jest przychylny dla roztropnego sługi, lecz gniewa się [na tego], który [przynosi] hańbę.
