Proverbs 13

1 A wise sonne will obey the instruction of his father: but a scorner will heare no rebuke.

فرزند عاقل تأدیب پدر خود را می‌پذیرد، ولی کسی که همه چیز را به باد مسخره می‌گیرد از پذیرفتن توبیخ سر باز می‌زند.

2 A man shall eate good things by the fruite of his mouth: but the soule of the trespassers shall suffer violence.

سخنان مرد نیک حتی برای خود او نیکوست و جانش را سیر می‌کند، اما شخص بداندیش فقط تشنهٔ ظلم است.

3 Hee that keepeth his mouth, keepeth his life: but he that openeth his lips, destruction shall be to him.

هر که زبان خود را نگه دارد جان خود را حفظ می‌کند، اما کسی که نسنجیده سخن بگوید خود را هلاک خواهد کرد.

4 The sluggard lusteth, but his soule hath nought: but the soule of the diligent shall haue plentie.

آدم تنبل آنچه را که آرزو می‌کند به دست نمی‌آورد، اما شخص کوشا کامیاب می‌شود.

5 A righteous man hateth lying wordes: but the wicked causeth slander and shame.

درستکار از دروغ گفتن نفرت دارد، اما شرور رسوا و خوار می‌شود.

6 Righteousnesse preserueth the vpright of life: but wickednes ouerthroweth the sinner.

صداقت درستکاران آنها را حفظ می‌کند، اما شرارت بدکاران آنها را به نابودی می‌کشاند.

7 There is that maketh himselfe riche, and hath nothing, and that maketh himselfe poore, hauing great riches.

هستند کسانی که وانمود می‌کنند ثروتمندند در حالی که چیزی ندارند، و هستند کسانی که خود را فقیر نشان می‌دهند اما صاحب ثروت هنگفتی می‌باشند.

8 A man will giue his riches for the ransome of his life: but the poore cannot heare ye reproch.

ثروت شخص پولدار صرف حفاظت جان او می‌شود، اما جان آدم فقیر را خطری تهدید نمی‌کند.

9 The light of the righteous reioyceth: but the candle of the wicked shall be put out.

زندگی شخص نیک مانند چراغی نورانی می‌درخشد، ولی زندگی شریران مثل چراغی است که در حال خاموشی است.

10 Onely by pride doeth man make contention: but with the well aduised is wisdome.

تکبر باعث نزاع می‌شود، ولی شخص دانا نصیحت را می‌پذیرد.

11 The riches of vanitie shall diminish: but he that gathereth with the hand, shall increase them.

ثروتی که از راه نادرست به دست بیاید طولی نمی‌کشد که از دست می‌رود؛ اما دارایی که با کار و کوشش جمع شود، به تدریج زیاد می‌گردد.

12 The hope that is deferred, is the fainting of the heart: but when the desire commeth, it is as a tree of life.

آرزویی که انجام آن به تعویق افتاده باشد دل را بیمار می‌کند، اما برآورده شدن مراد، درخت حیات است.

13 He that despiseth the worde, hee shall be destroyed: but hee that feareth the commandement he shalbe rewarded.

هر که دستوری را که به او داده‌اند خوار بشمارد بی‌سزا نخواهد ماند، اما کسی که آن را اطاعت کند پاداش خواهد یافت.

14 The instruction of a wise man is as the welspring of life, to turne away from the snares of death.

تعلیم مرد دانا چشمهٔ حیات است و شخص را از دامهای مرگ می‌رهاند.

15 Good vnderstanding maketh acceptable: but the way of the disobedient is hated.

دانایی، احترام می‌آورد ولی خیانت به هلاکت منتهی می‌شود.

16 Euery wise man will worke by knowledge: but a foole will spread abroade folly.

مرد دانا سنجیده عمل می‌کند، اما جاهل حماقت خود را بروز می‌دهد.

17 A wicked messenger falleth into euill: but a faithfull ambassadour is preseruation.

قاصدی که قابل اعتماد نباشد باعث گرفتاری می‌شود، اما پیک امین شفا به ارمغان می‌آورد.

18 Pouertie and shame is to him that refuseth instruction: but hee that regardeth correction, shalbe honoured.

فقر و رسوایی دامنگیر کسی می‌شود که تأدیب را نمی‌پذیرد، اما شخصی که آن را بپذیرد مورد احترام واقع خواهد شد.

19 A desire accomplished deliteth ye soule: but it is an abomination to fooles to depart from euil.

برآورده شدن آرزوها لذتبخش است، اما افراد نادان در پی آرزوهای ناپاک خود هستند و نمی‌خواهند از آنها دست بردارند.

20 He that walketh with the wise, shalbe wise: but a companion of fooles shalbe afflicted.

با اشخاص دانا معاشرت کن و دانا خواهی شد، با احمقان بنشین و زیان خواهی دید.

21 Affliction followeth sinners: but vnto the righteous God will recompense good.

بلا دامنگیر گناهکاران می‌شود، اما چیزهای خوب نصیب نیکان می‌گردد.

22 The good man shall giue inheritance vnto his childrens children: and the riches of the sinner is layde vp for the iust.

شخص نیک حتی برای نوه‌هایش میراث باقی می‌گذارد، اما ثروتی که گناهکاران اندوخته‌اند به درستکاران می‌رسد.

23 Much foode is in the fielde of the poore: but the fielde is destroyed without discretion.

مزرعۀ شخص فقیر ممکن است محصول فراوان بدهد، ولی ظالمان آن را از چنگ او در می‌آورند.

24 He that spareth his rodde, hateth his sonne: but he that loueth him, chasteneth him betime.

کسی که فرزند خود را تنبیه نمی‌کند او را دوست ندارد، اما کسی که فرزندش را دوست دارد از تأدیب او کوتاهی نمی‌کند.

25 The righteous eateth to the contentation of his minde: but the belly of the wicked shall want.

شخص درستکار از خوراکی که دارد می‌خورد و سیر می‌شود، ولی آدم بدکار گرسنگی می‌کشد.