Proverbs 13

1 A wise sonne will obey the instruction of his father: but a scorner will heare no rebuke.

کوڕی دانا تەمبێکردنی باوکی وەردەگرێت، بەڵام گاڵتەجاڕ گوێ لە سەرزەنشت ناگرێت.

2 A man shall eate good things by the fruite of his mouth: but the soule of the trespassers shall suffer violence.

مرۆڤ لە بەروبوومی دەمی چاکە دەخوات، ناپاکانیش ئارەزوویان توندوتیژییە.

3 Hee that keepeth his mouth, keepeth his life: but he that openeth his lips, destruction shall be to him.

ئەوەی ئاگای لە دەمی بێت گیانی خۆی دەپارێزێت، بەڵام ئەوەی زمان درێژی دەکات لەناودەچێت.

4 The sluggard lusteth, but his soule hath nought: but the soule of the diligent shall haue plentie.

گیانی تەمبەڵ ئارەزوو دەکات و هیچی دەست ناکەوێت، بەڵام گیانی تێکۆشەر سەرکەوتوو دەبێت.

5 A righteous man hateth lying wordes: but the wicked causeth slander and shame.

کەسی ڕاستودروست ڕقی لە قسەی درۆیە، بەدکاریش ڕیسوایی و شەرمەزاری دەهێنێت.

6 Righteousnesse preserueth the vpright of life: but wickednes ouerthroweth the sinner.

ڕاستودروستی ئەو کەسە دەپارێزیت کە ڕێگای ڕاستە، خراپەش گوناهبار سەرەوژێر دەکات.

7 There is that maketh himselfe riche, and hath nothing, and that maketh himselfe poore, hauing great riches.

هەیە خۆی بە دەوڵەمەند دەردەخات و هیچی نییە، هەشە خۆی بە هەژار دەردەخات و سامانی زۆری هەیە.

8 A man will giue his riches for the ransome of his life: but the poore cannot heare ye reproch.

لەوانەیە مرۆڤ بە سامانەکەی گیانی خۆی بکڕێتەوە، بەڵام هەژار گوێی لە هەڕەشە نابێت.

9 The light of the righteous reioyceth: but the candle of the wicked shall be put out.

ڕووناکی ڕاستودروستان دەگەشێتەوە، بەڵام چرای بەدکاران دەکوژێتەوە.

10 Onely by pride doeth man make contention: but with the well aduised is wisdome.

لە لووتبەرزییەوە تەنها ناکۆکی پەیدادەبێت، بەڵام لەگەڵ ڕاوێژکاران دانایی.

11 The riches of vanitie shall diminish: but he that gathereth with the hand, shall increase them.

ماڵێک بە ناپاکی پەیداکرابێت، کەم دەکات، بەڵام ئەوەی بە کاری دەست کۆدەبێتەوە، زیاد دەکات.

12 The hope that is deferred, is the fainting of the heart: but when the desire commeth, it is as a tree of life.

ئومێدی درێژکراوە دڵ نەخۆش دەکات، ئارەزووی بەدیهاتووش درەختی ژیانە.

13 He that despiseth the worde, hee shall be destroyed: but hee that feareth the commandement he shalbe rewarded.

ئەوەی سووکایەتی بە فێرکردنەکە بکات خۆی لەناودەبات، بەڵام ئەوەی ڕێزی بۆ ڕاسپاردەکە هەبێت پاداشتی دەدرێتەوە.

14 The instruction of a wise man is as the welspring of life, to turne away from the snares of death.

فێرکردنەکانی دانا کانی ژیانە، بۆ دوورکەوتنەوە لە داوی مردن.

15 Good vnderstanding maketh acceptable: but the way of the disobedient is hated.

تێگەیشتنی باش پەسەندی بەدەستدەهێنێت، بەڵام ڕێگای ناپاکان سەختە.

16 Euery wise man will worke by knowledge: but a foole will spread abroade folly.

هەموو کەسێکی ژیر بە زانیارییەوە کار دەکات، بەڵام نەزان گێلایەتی بڵاو دەکاتەوە.

17 A wicked messenger falleth into euill: but a faithfull ambassadour is preseruation.

نێردراوی بەدکار دەکەوێتە خراپەوە، پەیامبەری دەستپاکیش چاکبوونەوە دەهێنێت.

18 Pouertie and shame is to him that refuseth instruction: but hee that regardeth correction, shalbe honoured.

هەژاری و ڕیسوایی بۆ ئەوانەیە تەمبێکردن بەلاوە دەنێن، بەڵام ئەوەی سەرزەنشت لەگوێدەگرێت ڕێزدار دەبێت.

19 A desire accomplished deliteth ye soule: but it is an abomination to fooles to depart from euil.

ئارەزووی بەدیهاتوو خۆشییە بۆ گیان، بەڵام گێل وا دەزانێت کە لادان لە خراپە شتێکی قێزەونە.

20 He that walketh with the wise, shalbe wise: but a companion of fooles shalbe afflicted.

ئەوەی لەگەڵ دانایان دەڕوات دەبێتە دانا، هاوڕێی گێلەکانیش زیانی پێدەگات.

21 Affliction followeth sinners: but vnto the righteous God will recompense good.

خراپە دوای گوناهباران دەکەوێت، بەڵام ڕاستودروستان بە چاکە پاداشت دەدرێنەوە.

22 The good man shall giue inheritance vnto his childrens children: and the riches of the sinner is layde vp for the iust.

پیاوچاک میرات بۆ نەوەکانی بەجێدەهێڵێت، سامانی گوناهبارانیش بۆ ڕاستودروست هەڵدەگیردرێت.

23 Much foode is in the fielde of the poore: but the fielde is destroyed without discretion.

لەوانەیە زەویی بەیاری هەژاران خواردنی زۆری تێدابێت، بەڵام لەبەر نادادپەروەری دەبردرێت.

24 He that spareth his rodde, hateth his sonne: but he that loueth him, chasteneth him betime.

ئەوەی ڕێگا لە کوتەک بگرێت ڕقی لە کوڕەکەیەتی، بەڵام ئەوەی خۆشیبوێت گرنگی بە تەمبێکردنی دەدات.

25 The righteous eateth to the contentation of his minde: but the belly of the wicked shall want.

کەسی ڕاستودروست دەخوات و تێر دەبێت، بەڵام سکی بەدکاران هەر برسی دەبێت.