Proverbs 10
1 THE PARABLE OF SALOMON. A wise sonne maketh a glad father: but a foolish sonne is an heauines to his mother.
Ang mga panultihon ni Solomon. Ang anak nga maalamon makapalipay sa iyang amahan apan ang anak nga buangbuang maghatag ug kasub-anan sa iyang inahan.
2 The treasures of wickednesse profite nothing: but righteousnesse deliuereth from death.
Walay bili ang kabtangan nga naangkon pinaagi sa pagkadaotan, apan ang pagbuhat ug matarong maglikay kanimo sa kamatayon.
3 The Lord will not famish the soule of the righteous: but he casteth away the substance of the wicked.
Dili itugot ni Yahweh nga magutman ang nagbuhat kung unsa ang matarong, apan iyang pakyason ang mga tinguha sa daotan.
4 A slouthfull hand maketh poore: but the hand of the diligent maketh riche.
Ang kamot nga tapulan makapahimong kabos sa tawo, apan ang kamot sa tawong kugihan makaangkon ug mga bahandi.
5 He that gathereth in sommer, is the sonne of wisdome: but he that sleepeth in haruest, is the sonne of confusion.
Ang maalamon nga anak magtigom sa abot sa yuta sa ting-init apan makauulaw alang kaniya kung matulog siya panahon sa ting-ani.
6 Blessings are vpon the head of the righteous: but iniquitie shall couer the mouth of the wicked.
Ang mga gasa nga gikan sa Dios anaa sa ulo niadtong mga mobuhat sa matarong, apan ang baba sa daotan motabon sa kasamok.
7 The memoriall of the iust shalbe blessed: but the name of the wicked shall rotte.
Ang tawo nga mobuhat sa matarong makapalipay kanato sa dihang maghunahuna kita mahitungod kaniya, apan ang ngalan sa daotan madunot.
8 The wise in heart will receiue commandements: but the foolish in talke shalbe beaten.
Kadtong adunay panabot modawat sa mga pagmando, apan ang sabaan nga buangbuang magun-ob.
9 He that walketh vprightly, walketh boldely: but he that peruerteth his wayes, shalbe knowen.
Siya nga maglakaw sa kaligdong maglakaw nga luwas, apan ang tawong mohimo sa iyang mga dalan nga baliko, masakpan ra unya siya.
10 He that winketh with the eye, worketh sorowe, and he yet is foolish in talke, shalbe beaten.
Siya nga mangidhat makapasubo, apan pagalumpagon ang sabaan nga buangbuang.
11 The mouth of a righteous man is a welspring of life: but iniquitie couereth the mouth of the wicked.
Ang baba sa tawo nga mobuhat sa matarong mao ang tubig sa kinabuhi, apan ang baba sa daotan motabon sa kasamok.
12 Hatred stirreth vp contentions: but loue couereth all trespasses.
Ang kaligutgot hinungdan sa panagbingkil, apan tabonan sa gugma ang tanang kasal-anan.
13 In the lippes of him that hath vnderstanding wisdome is founde, and a rod shalbe for the backe of him that is destitute of wisedome.
Ang kaalam makaplagan diha sa mga ngabil sa tawong adunay maayong paghukom, apan ang bunal alang sa likod sa tawong walay alamag.
14 Wise men lay vp knowledge: but ye mouth of the foole is a present destruction.
Ang mga tawong maalamon magtigom ug kahibalo, apan ang baba sa buangbuang nagapaduol sa kagub-anan.
15 The riche mans goodes are his strong citie: but the feare of the needie is their pouertie.
Ang bahandi sa tawong adunahan mao ang iyang lig-on nga siyudad; ang kawad-on sa kabos mao ang iyang kagub-anan.
16 The labour of the righteous tendeth to life: but the reuenues of the wicked to sinne.
Ang bayad niadtong magbuhat kung unsa ang matarong mogiya kanila ngadto sa kinabuhi; ang ginansiya sa daotan mogiya kanila ngadto sa sala.
17 He that regardeth instruction, is in the way of life: but he that refuseth correction, goeth out of the way.
Adunay agianan paingon sa kinabuhi alang niadtong mosunod sa pagpanton, apan mahisalaag ang tawo nga magsalikway sa pagbadlong.
18 He that dissembleth hatred with lying lips, and he that inuenteth slaunder, is a foole.
Si bisan kinsa nga adunay tinago nga pagdumot adunay bakakon nga mga ngabil, ug si bisan kinsa nga magbutangbutang mga buangbuang.
19 In many wordes there cannot want iniquitie: but he that refrayneth his lippes, is wise.
Kung adunay daghang mga pulong, dili mawala ang kalapasan, apan siya nga nagmaampingon sa iyang isulti maalamon.
20 The tongue of the iust man is as fined siluer: but the heart of the wicked is litle worth.
Ang dila sa mobuhat ug matarong, lunsay nga plata; adunay gamay nga bili sa kasingkasing sa daotan.
21 The lippes of the righteous doe feede many: but fooles shall die for want of wisedome.
Ang mga ngabil sa tawong mobuhat kung unsa ang matarong makapahimsog sa kadaghanan, apan mangamatay ang mga buangbuang tungod kay wala silay alamag.
22 The blessing of the Lord, it maketh riche, and he doeth adde no sorowes with it.
Ang maayong mga gasa ni Yahweh magdala ug bahandi ug walay kasakit niini.
23 It is as a pastime to a foole to doe wickedly: but wisedome is vnderstanding to a man.
Ang pagkadaotan mao ang dula nga ginadula sa buangbuang, apan ang kaalam mao ang makapahimuot sa tawong adunay panabot.
24 That which the wicked feareth, shall come vpon him: but God wil graunt the desire of the righteous.
Ang kahadlok sa daotan mogukod kaniya, apan ang tinguha sa matarong igahatag.
25 As the whirlewinde passeth, so is the wicked no more: but the righteous is as an euerlasting foundation.
Ang daotan sama sa bagyo nga molabay lang, ug mahanaw dayon, apan kadtong mobuhat kung unsa ang matarong mao ang patukoranan nga molungtad hangtod sa kahangtoran.
26 As vineger is to the teeth, and as smoke to the eyes, so is the slouthful to them that send him.
Sama sa suka nga anaa sa ngipon ug aso sa mga mata, mao usab ang tapulan alang niadtong nagpadala kaniya.
27 The feare of the Lord increaseth the dayes: but the yeeres of the wicked shalbe diminished.
Ang pagkahadlok kang Yahweh makapalugway sa kinabuhi, apan ang mga katuigan sa daotan mapamubo.
28 The patient abiding of the righteous shall be gladnesse: but the hope of the wicked shall perish.
Ang paglaom niadtong mobuhat sa matarong mao ang ilang kalipay, apan ang katuigan sa mga daotan mapamubo.
29 The way of the Lord is strength to the vpright man: but feare shall be for the workers of iniquitie.
Ang dalan ni Yahweh mopanalipod niadtong adunay dungog, apan kagub-anan kini alang sa daotan.
30 The righteous shall neuer be remooued: but the wicked shall not dwell in the land.
Kadtong mobuhat sa matarong dili gayod mapukan, apan ang daotan dili magpabilin sa yuta.
31 The mouth of the iust shall be fruitfull in wisdome: but the tongue of the froward shall be cut out.
Gikan sa baba niadtong magbuhat ug matarong adunay bunga sa kaalam, apan ang bakakon nga dila pagaputlon.
32 The lips of the righteous knowe what is acceptable: but the mouth of the wicked speaketh froward things.
Ang mga ngabil niadtong mobuhat sa matarong nasayod kung unsa ang angayan, apan ang baba sa daotan, nasayod sila kung unsa ang tinuis.
