Proverbs 1
1 The Parables of Salomon the sonne of Dauid King of Israel,
Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,
2 To knowe wisdome, and instruction, to vnderstand ye wordes of knowledge,
Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;
3 To receiue instruction to do wisely, by iustice and iudgement and equitie,
Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
4 To giue vnto the simple, sharpenesse of wit, and to the childe knowledge and discretion.
Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.
5 A wise man shall heare and increase in learning, and a man of vnderstanding shall attayne vnto wise counsels,
Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,
6 To vnderstand a parable, and the interpretation, the wordes of ye wise, and their darke sayings.
Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.
7 The feare of the Lord is the beginning of knowledge: but fooles despise wisedome and instruction.
Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.
8 My sonne, heare thy fathers instruction, and forsake not thy mothers teaching.
Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
9 For they shalbe a comely ornament vnto thine head, and as chaines for thy necke.
Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.
10 My sonne, if sinners doe intise thee, consent thou not.
Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.
11 If they say, Come with vs, we will lay waite for blood, and lie priuilie for the innocent without a cause:
Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;
12 We wil swallow them vp aliue like a graue euen whole, as those that goe downe into the pit: (Sheol h7585)
Pożremyż ich żywo, jako grób, a całkiem, jako zstępujących w dół; (Sheol h7585)
13 We shall finde all precious riches, and fill our houses with spoyle:
Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;
14 Cast in thy lot among vs: we will all haue one purse:
Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.
15 My sonne, walke not thou in the way with them: refraine thy foote from their path.
Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.
16 For their feete runne to euill, and make haste to shed blood.
Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.
17 Certainely as without cause the net is spred before the eyes of all that hath wing:
Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:
18 So they lay waite for blood and lie priuily for their liues.
Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.
19 Such are the wayes of euery one that is greedy of gaine: he would take away the life of the owners thereof.
Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.
20 Wisdome cryeth without: she vttereth her voyce in the streetes.
Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.
21 She calleth in the hye streete, among the prease in the entrings of the gates, and vttereth her wordes in the citie, saying,
W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:
22 O ye foolish, howe long will ye loue foolishnes? and the scornefull take their pleasure in scorning, and the fooles hate knowledge?
Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?
23 (Turne you at my correction: loe, I will powre out my mind vnto you, and make you vnderstand my wordes)
Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.
24 Because I haue called, and ye refused: I haue stretched out mine hand, and none woulde regarde.
Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;
25 But ye haue despised all my counsell, and would none of my correction.
Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;
26 I will also laugh at your destruction, and mocke, when your feare commeth.
Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.
27 Whe your feare cometh like sudden desolation, and your destruction shall come like a whirle wind: whe affliction and anguish shall come vpon you,
Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;
28 Then shall they call vpon me, but I will not answere: they shall seeke me early, but they shall not finde me,
Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.
29 Because they hated knowledge, and did not chuse the feare of the Lord.
Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,
30 They would none of my counsell, but despised all my correction.
Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:
31 Therefore shall they eate of ye fruite of their owne way, and be filled with their owne deuises.
Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.
32 For ease slaieth the foolish, and the prosperitie of fooles destroyeth them.
Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.
33 But he that obeyeth me, shall dwell safely, and be quiet from feare of euill.
Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.
