Matthew 22
1 Then Iesus answered, and spake vnto them againe in parables, saying,
A Jezus, odpowiadając, znowu mówił do nich w przypowieściach tymi słowy:
2 The kingdome of heauen is like vnto a certaine King which maried his sonne,
Królestwo niebieskie podobne jest do króla, który wyprawił wesele swemu synowi.
3 And sent foorth his seruants, to call them that were bidde to the wedding, but they woulde not come.
I posłał swe sługi, aby wezwali zaproszonych na wesele, ale oni nie chcieli przyjść.
4 Againe hee sent foorth other seruants, saying. Tell them which are bidden, Beholde, I haue prepared my dinner: mine oxen and my fatlings are killed, and all thinges are readie: come vnto the mariage.
Ponownie posłał inne sługi, mówiąc: Powiedzcie zaproszonym: Oto przygotowałem moją ucztę, zabito moje woły i tuczne zwierzęta i wszystko jest gotowe. Chodźcie na wesele.
5 But they made light of it, and went their wayes, one to his farme, and another about his marchandise.
Lecz oni zlekceważyli to i odeszli, jeden na swoje pole, a inny do swego kupiectwa;
6 And the remnant tooke his seruants, and intreated them sharpely, and slewe them.
A inni schwytali jego sługi, znieważyli [ich] i zabili.
7 But when the King heard it, he was wroth, and sent foorth his warriers, and destroyed those murtherers, and burnt vp their citie.
Gdy król to usłyszał, rozgniewał się, a posławszy swoje wojska, wytracił tych morderców i spalił ich miasto.
8 Then saide hee to his seruants, Truely the wedding is prepared: but they which were bidden, were not worthy.
Potem powiedział swoim sługom: Wesele wprawdzie jest gotowe, lecz zaproszeni nie byli godni.
9 Go ye therefore out into the high wayes, and as many as ye finde, bid them to the mariage.
Idźcie więc na rozstaje dróg i zaproście na wesele wszystkich, których spotkacie.
10 So those seruantes went out into the hie wayes, and gathered together all that euer they found, both good and bad: so the wedding was furnished with ghestes.
Wtedy słudzy ci wyszli na drogi i zgromadzili wszystkich, których spotkali, złych i dobrych. I [sala] weselna napełniła się gośćmi.
11 Then the King came in, to see the ghestes, and sawe there a man which had not on a wedding garment.
A gdy król wszedł, aby zobaczyć gości, ujrzał tam człowieka, który nie był ubrany w strój weselny.
12 And he sayd vnto him, Friend, how camest thou in hither, and hast not on a wedding garment? And he was speachlesse.
I zapytał go: Przyjacielu, jak tu wszedłeś, nie mając stroju weselnego? A on zaniemówił.
13 Then sayd the King to the seruants, Binde him hand and foote: take him away, and cast him into vtter darkenes: there shalbe weeping and gnashing of teeth.
Wtedy król powiedział sługom: Zwiążcie mu nogi i ręce, weźcie go i wrzućcie do ciemności zewnętrznych. Tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.
14 For many are called, but fewe chosen.
Wielu jest bowiem wezwanych, lecz mało wybranych.
15 Then went the Pharises and tooke counsell how they might tangle him in talke.
Wtedy faryzeusze odeszli i naradzali się, jak by go usidlić w mowie.
16 And they sent vnto him their disciples with the Herodians, saying, Master, we knowe that thou art true, and teachest the way of God truely, neither carest for any man: for thou considerest not the person of men.
I posłali do niego swoich uczniów [wraz] z herodianami, którzy powiedzieli: Nauczycielu, wiemy, że jesteś prawdziwy i drogi Bożej w prawdzie nauczasz, i nie zważasz na nikogo. Nie oglądasz się bowiem na osobę ludzką.
17 Tell vs therefore, how thinkest thou? Is it lawfull to giue tribute vnto Cesar, or not?
Powiedz nam więc, jak ci się wydaje: Czy wolno płacić podatek cesarzowi, czy nie?
18 But Iesus perceiued their wickednes, and sayd, Why tempt ye me, ye hypocrites?
Ale Jezus poznał ich niegodziwość i powiedział: Czemu wystawiacie mnie na próbę, obłudnicy?
19 Shewe me the tribute money. And they brought him a peny.
Pokażcie mi monetę podatkową. I podali mu grosz.
20 And he sayde vnto them, Whose is this image and superscription?
A on ich zapytał: Czyj to wizerunek i napis?
21 They sayd vnto him, Cesars. Then sayd he vnto them, Giue therefore to Cesar, the things which are Cesars, and giue vnto God, those things which are Gods.
Odpowiedzieli mu: Cesarza. Wtedy powiedział im: Oddajcie więc cesarzowi to, co należy do cesarza, a Bogu to, co należy do Boga.
22 And when they heard it, they marueiled, and left him, and went their way.
A gdy to usłyszeli, zdziwili się, zostawili go i odeszli.
23 The same day the Sadduces came to him (which say that there is no resurrection) and asked him,
Tego dnia przyszli do niego saduceusze, którzy mówią, że nie ma zmartwychwstania, i pytali go:
24 Saying, Master, Moses sayd, If a man die, hauing no children, his brother shall marie his wife by the right of alliance, and raise vp seede vnto his brother.
Nauczycielu, Mojżesz powiedział: Jeśli ktoś umrze, nie mając dzieci, to jego brat ma ożenić się z jego żoną i wzbudzić potomstwo swemu bratu.
25 Nowe there were with vs seuen brethren, and the first maried a wife, and deceased: and hauing none yssue, left his wife vnto his brother.
Było więc u nas siedmiu braci. Pierwszy ożenił się i umarł, a nie mając potomstwa, zostawił żonę swemu bratu.
26 Likewise also the second, and the third, vnto the seuenth.
Podobnie drugi i trzeci, aż do siódmego.
27 And last of all the woman died also.
A w końcu po wszystkich umarła też ta kobieta.
28 Therefore in the resurrection, whose wife shall she be of the seuen? for all had her.
Żoną którego z tych siedmiu będzie więc przy zmartwychwstaniu? Gdyż wszyscy ją mieli [za żonę].
29 Then Iesus answered, and sayd vnto them, Ye are deceiued, not knowing the Scriptures, nor the power of God.
A Jezus im odpowiedział: Błądzicie, nie znając Pisma ani mocy Boga.
30 For in the resurrection they neither marie wiues, nor wiues are bestowed in mariage, but are as the Angels of God in heauen.
Przy zmartwychwstaniu bowiem ani nie będą się żenić, ani za mąż wychodzić, ale będą jak aniołowie Boga w niebie.
31 And concerning the resurrection of the dead, haue ye not read what is spoken vuto you of God, saying,
A co do zmartwychwstania umarłych, czy nie czytaliście, co wam zostało powiedziane przez Boga:
32 I am the God of Abraham, and the God of Isaac, and the God of Iacob? God is not the God of the dead, but of the liuing.
Ja jestem Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba? Bóg nie jest Bogiem umarłych, ale żywych.
33 And when the multitude heard it, they were astonied at his doctrine.
A tłumy, słysząc to, zdumiewały się jego nauką.
34 But when the Pharises had heard, that he had put the Sadduces to silence, they assembled together.
Lecz gdy faryzeusze usłyszeli, że zamknął usta saduceuszom, zeszli się razem.
35 And one of them, which was an expounder of the Lawe, asked him a question, tempting him, and saying,
I jeden z nich, znawca prawa, wystawiając go na próbę, spytał:
36 Master, which is ye great commandement in the Lawe?
Nauczycielu, które przykazanie w prawie jest największe?
37 Iesus sayd to him, Thou shalt loue the Lord thy God with all thine heart, with all thy soule, and with all thy minde.
A Jezus mu odpowiedział: Będziesz miłował Pana, swego Boga, całym swym sercem, całą swą duszą i całym swym umysłem.
38 This is the first and the great commandement.
To jest pierwsze i największe przykazanie.
39 And the second is like vnto this, Thou shalt loue thy neighbour as thy selfe.
A drugie jest do niego podobne: Będziesz miłował swego bliźniego jak samego siebie.
40 On these two commandements hangeth the whole Lawe, and the Prophets.
Na tych dwóch przykazaniach opiera się całe Prawo i Prorocy.
41 While the Pharises were gathered together, Iesus asked them,
A gdy faryzeusze byli zebrani, Jezus ich zapytał:
42 Saying, What thinke ye of Christ? whose sonne is he? They sayd vnto him, Dauids.
Co sądzicie o Chrystusie? Czyim jest synem? Odpowiedzieli mu: Dawida.
43 He sayd vnto them, How then doeth Dauid in spirit call him Lord, saying,
I powiedział im: Jakże więc Dawid w Duchu nazywa go Panem, mówiąc:
44 The Lord sayd to my Lord, Sit at my right hand, till I make thine enemies thy footestoole?
Powiedział Pan memu Panu: Siądź po mojej prawicy, aż położę twoich nieprzyjaciół jako podnóżek pod twoje stopy?
45 If then Dauid call him Lord, howe is he his sonne?
Jeśli więc Dawid nazywa go Panem, to jakże może być jego synem?
46 And none could answere him a worde, neither durst any from that day foorth aske him any moe questions.
I nikt nie mógł mu odpowiedzieć ani słowa. Od tego też dnia nikt nie śmiał go więcej pytać.
