Matthew 15
1 Then came to Iesus the Scribes and Pharises, which were of Hierusalem, saying,
Wtedy z Jerozolimy przyszli do Jezusa uczeni w Piśmie i faryzeusze i zapytali:
2 Why do thy disciples transgresse the tradition of the Elders? for they wash not their hands when they eate bread.
Czemu twoi uczniowie postępują wbrew tradycji starszych? Nie myją bowiem rąk przed jedzeniem chleba.
3 But he answered and said vnto them, Why doe yee also transgresse the commandement of God by your tradition?
A on odpowiedział im: Czemu i wy postępujecie wbrew przykazaniu Bożemu dla waszej tradycji?
4 For God hath commanded, saying, Honour thy father and mother: and he that curseth father or mother, let him die the death.
Bóg bowiem nakazał: Czcij swego ojca i matkę, oraz: Kto złorzeczy ojcu albo matce, niech poniesie śmierć.
5 But ye say, Whosoeuer shall say to father or mother, By the gift that is offered by me, thou maiest haue profite,
Ale wy mówicie: Kto by powiedział ojcu albo matce: To, co powinieneś otrzymać ode mnie jako pomoc, jest darem [ofiarnym];
6 Though hee honour not his father, or his mother, shalbe free: thus haue ye made the commandement of God of no aucthoritie by your tradition.
I nie uczciłby swego ojca ani matki, [będzie bez winy]. I tak unieważniliście przykazanie Boże przez waszą tradycję.
7 O hypocrites, Esaias prophecied well of you, saying,
Obłudnicy, dobrze prorokował o was Izajasz:
8 This people draweth neere vnto me with their mouth, and honoureth me with the lips, but their heart is farre off from me.
Lud ten przybliża się do mnie swymi ustami i czci mnie wargami, ale ich serce daleko jest ode mnie.
9 But in vaine they worship me, teaching for doctrines, mens precepts.
Lecz na próżno mnie czczą, ucząc nauk, [które] są przykazaniami ludzkimi.
10 Then hee called the multitude vnto him, and said to them, Heare and vnderstand.
Potem przywołał do siebie tłum i powiedział: Słuchajcie i zrozumiejcie.
11 That which goeth into the mouth, defileth not the man, but that which commeth out of the mouth, that defileth the man.
Nie to, co wchodzi do ust, kala człowieka, ale co z ust wychodzi, to kala człowieka.
12 Then came his disciples, and saide vnto him, Perceiuest thou not, that the Pharises are offended in hearing this saying?
Wtedy podeszli jego uczniowie i powiedzieli do niego: Wiesz, że faryzeusze zgorszyli się, gdy usłyszeli te słowa?
13 But hee answered and saide, Euery plant which mine heauenly Father hath not planted, shalbe rooted vp.
A on odpowiedział: Każda roślina, której nie zasadził mój Ojciec niebieski, będzie wykorzeniona.
14 Let them alone, they be the blinde leaders of the blinde: and if the blinde leade ye blinde, both shall fall into the ditche.
Zostawcie ich! To są ślepi przewodnicy ślepych, a jeśli ślepy prowadzi ślepego, obaj w dół wpadną.
15 Then answered Peter, and said to him, Declare vnto vs this parable.
Wtedy Piotr powiedział do niego: Wyjaśnij nam tę przypowieść.
16 Then said Iesus, Are ye yet without vnderstanding?
Jezus odpowiedział: Wy też jeszcze jesteście niepojętni?
17 Perceiue ye not yet, that whatsoeuer entreth into the mouth, goeth into the bellie, and is cast out into the draught?
Jeszcze nie rozumiecie, że wszystko, co wchodzi do ust, idzie do żołądka i zostaje wydalone do ustępu?
18 But those thinges which proceede out of the mouth, come from the heart, and they defile the man.
Ale to, co z ust wychodzi, pochodzi z serca i to kala człowieka.
19 For out of the heart come euil thoughts, murders, adulteries, fornications, thefts, false testimonies, slaunders.
Z serca bowiem pochodzą złe myśli, zabójstwa, cudzołóstwa, nierząd, kradzieże, fałszywe świadectwa, bluźnierstwa.
20 These are the things, which defile the man: but to eat with vnwashen hands, defileth not ye man.
To właśnie kala człowieka. Lecz jedzenie nieumytymi rękami nie kala człowieka.
21 And Iesus went thence, and departed into the coastes of Tyrus and Sidon.
Potem Jezus odszedł stamtąd i udał się w okolice Tyru i Sydonu.
22 And beholde, a woman a Cananite came out of the same coasts, and cried, saying vnto him, Haue mercie on me, O Lord, the sonne of Dauid: my daughter is miserably vexed with a deuil.
A oto kobieta kananejska, wyszedłszy z tamtych okolic, wołała do niego: Zmiłuj się nade mną, Panie, Synu Dawida! Moja córka jest ciężko dręczona przez demona.
23 But hee answered her not a worde. Then came to him his disciples, and besought him, saying, Sende her away, for she crieth after vs.
On jednak nie odpowiedział jej ani słowa. Wówczas jego uczniowie podeszli i prosili go: Odpraw ją, bo woła za nami.
24 But he answered, and said, I am not sent, but vnto the lost sheepe of the house of Israel.
A on odpowiedział: Jestem posłany tylko do owiec zaginionych z domu Izraela.
25 Yet she came, and worshipped him, saying, Lord, helpe me.
Lecz ona podeszła i oddała mu pokłon, mówiąc: Panie, pomóż mi!
26 And he answered, and said, It is not good to take the childrens bread, and to cast it to whelps.
On jednak odpowiedział: Niedobrze jest brać chleb dzieci i rzucać szczeniętom.
27 But she said, Trueth, Lord: yet in deede the whelpes eate of the crommes, which fall from their masters table.
A ona powiedziała: Tak, Panie, ale i szczenięta jedzą okruchy, które spadają ze stołu ich panów.
28 Then Iesus answered, and saide vnto her, O woman, great is thy faith: be it to thee, as thou desirest. And her daughter was made whole at that houre.
Wtedy Jezus jej odpowiedział: O kobieto, wielka jest twoja wiara! Niech ci się stanie, jak chcesz. I od tej chwili jej córka była zdrowa.
29 So Iesus went away from thence, and came neere vnto the sea of Galile, and went vp into a mountaine and sate downe there.
A Jezus odszedł stamtąd i przyszedł nad Morze Galilejskie. Wszedł na górę i tam usiadł.
30 And great multitudes came vnto him, hauing with them, halt, blinde, dumme, maymed, and many other, and cast them downe at Iesus feete, and he healed them.
I przyszły do niego wielkie tłumy, mając ze sobą chromych, ślepych, niemych, ułomnych oraz wielu innych. Położyli ich u nóg Jezusa, a on ich uzdrowił;
31 In so much that the multitude wondered, to see the dumme speake, the maimed whole, the halt to goe, and the blinde to see: and they glorified the God of Israel.
Tak że tłumy dziwiły się, widząc, że niemi mówią, ułomni są uzdrowieni, chromi chodzą, a ślepi widzą. I wielbili Boga Izraela.
32 Then Iesus called his disciples vnto him, and said, I haue compassion on this multitude, because they haue continued with mee already three dayes, and haue nothing to eate: and I wil not let them depart fasting, least they faint in the way.
Lecz Jezus przywołał swoich uczniów i powiedział: Żal mi tych ludzi, bo już trzy dni przy mnie trwają i nie mają co jeść. Nie chcę ich odprawić głodnych, aby przypadkiem nie zasłabli w drodze.
33 And his disciples saide vnto him, Whence should we get so much bread in the wildernes, as should suffice so great a multitude!
Wtedy jego uczniowie powiedzieli mu: Skąd na tej pustyni weźmiemy tyle chleba, aby nakarmić takie mnóstwo ludzi?
34 And Iesus said vnto them, How many loaues haue ye? And they said, Seuen, and a few litle fishes.
Zapytał ich Jezus: Ile macie chlebów? A oni odpowiedzieli: Siedem i kilka rybek.
35 Then he commanded the multitude to sit downe on the ground,
I nakazał ludziom usiąść na ziemi.
36 And tooke the seuen loaues, and the fishes, and gaue thankes, and brake them, and gaue to his disciples, and the disciples to the multitude.
Potem wziął te siedem chlebów i ryby, a podziękowawszy, łamał i dawał swoim uczniom, a uczniowie ludziom.
37 And they did all eate, and were sufficed: and they tooke vp of the fragments that remained, seuen baskets full.
I jedli wszyscy do syta, a z pozostałych kawałków zebrali siedem pełnych koszy.
38 And they that had eaten, were foure thousand men, beside women, and litle children.
Tych zaś, którzy jedli, było cztery tysiące mężczyzn, nie licząc kobiet i dzieci.
39 Then Iesus sent away the multitude, and tooke ship, and came into the partes of Magdala.
A gdy odprawił ludzi, wsiadł do łodzi i przybył w okolice Magdali.
