Luke 18
1 And he spake also a parable vnto them, to this ende, that they ought alwayes to pray, and not to waxe faint,
Eitt sinn sagði Jesús lærisveinum sínum þessa sögu til að hvetja þá til að gefast ekki upp að biðja, fyrr en svarið kæmi:
2 Saying, There was a iudge in a certaine citie, which feared not God, neither reuereced man.
„Í borg einni var dómari, sem ekki trúði á Guð, og fyrirleit alla menn.
3 And there was a widowe in that citie, which came vnto him, saying, Doe mee iustice against mine aduersarie.
Ekkja, sem þar bjó, kom oft til hans og bað hann að leita réttar síns gegn manni, sem brotið hafði gegn henni.
4 And hee would not of a long time: but afterward he said with himselfe, Though I feare not God, nor reuerence man,
Í fyrstu gaf dómarinn henni engan gaum, en að lokum fór hún að fara í taugarnar á honum. „Ég hræðist hvorki Guð né menn, “sagði hann við sjálfan sig, „en þessi kona veldur mér ónæði. Ég ætla að sjá til þess að hún nái rétti sínum, því ég er orðinn leiður á henni, hún er alltaf að koma.“
5 Yet because this widowe troubleth mee, I will doe her right, lest at the last shee come and make me wearie.
6 And the Lord said, Heare what the vnrighteous iudge saith.
Drottinn sagði: „Haldið þið að Guð láti ekki sitt fólk ná rétti sínum, ef það hrópar til hans dag og nótt, fyrst hægt er að hafa áhrif á vondan dómara?
7 Now shall not God auenge his elect, which cry day and night vnto him, yea, though he suffer long for them?
8 I tell you he will auenge them quickly: but when the Sonne of man commeth, shall he finde faith on the earth?
Jú, áreiðanlega! Og hann mun svara því fljótt! Spurningin er hve marga trúaða og bænrækna ég finn þegar ég, Kristur, kem aftur.“
9 He spake also this parable vnto certaine which trusted in themselues that they were iust, and despised other.
Síðan sagði hann þeim, sem stærðu sig af verkum sínum og fyrirlitu aðra, eftirfarandi sögu:
10 Two men went vp into the Temple to pray: the one a Pharise, and the other a Publican.
„Tveir men fóru upp í musterið til að biðjast fyrir. Annar var farísei, en hinn var skattheimtumaður.
11 The Pharise stoode and prayed thus with himselfe, O God, I thanke thee that I am not as other men, extortioners, vniust, adulterers, or euen as this Publican.
Faríseinn bað þannig: „Guð, ég þakka þér að ég er ekki eins og syndararnir, til dæmis eins og þessi skattheimtumaður! Ég stel aldrei, ég drýgi ekki hór,
12 I fast twise in the weeke: I giue tithe of all that euer I possesse.
ég fasta tvisvar í viku og gef tíund af öllu sem ég vinn mér inn.“
13 But the Publican standing a farre off, woulde not lift vp so much as his eyes to heauen, but smote his brest, saying, O God, be mercifull to me a sinner.
Óprúttni skattheimtumaðurinn stóð langt frá og þorði ekki einu sinni að horfa upp til himins meðan hann bað, heldur barði sér hryggur á brjóst og sagði: „Guð, vertu mér syndugum líknsamur.“
14 I tell you, this man departed to his house iustified, rather then the other: for euery man that exalteth himselfe, shall be brought lowe, and he that humbleth himselfe, shalbe exalted.
Ég segi ykkur: Þessi syndari fékk fyrirgefningu, en ekki faríseinn! Hinir hrokafullu verða niðurlægðir, en auðmjúkum veitt náð.“
15 They brought vnto him also babes that he should touche them. And when his disciples sawe it, they rebuked them.
Dag einn komu mæður með börnin sín til Jesú til að hann snerti þau og blessaði, en lærisveinarnir skipuðu þeim burt.
16 But Iesus called them vnto him, and said, Suffer the babes to come vnto mee, and forbid them not: for of such is the kingdome of God.
Þá kallaði Jesús börnin til sín og sagði við lærisveinana: „Leyfið börnunum að koma til mín, en hindrið þau ekki. Guðsríki er fyrir þá sem hafa hjartalag og trú eins og þessi litlu börn, en sá sem ekki hefur trú eins og þau, mun aldrei þangað komast.“
17 Verely I say vnto you, whosoeuer receiueth not the kingdome of God as a babe, he shall not enter therein.
18 Then a certaine ruler asked him, saying, Good Master, what ought I to doe, to inherite eternall life? (aiōnios g166)
Höfðingi nokkur spurði Jesú: „Góði meistari, hvað á ég að gera til að eignast eilíft líf?“ (aiōnios g166)
19 And Iesus said vnto him, Why callest thou me good? none is good, saue one, euen God.
„Veistu hvað þú ert að segja þegar þú kallar mig góðan?“spurði Jesús. „Aðeins einn er góður í raun og veru, og það er Guð.
20 Thou knowest the comandements, Thou shalt not commit adulterie: Thou shalt not kill: Thou shalt not steale: Thou shalt not beare false witnes: Honour thy father and thy mother.
Þú þekkir boðorðin: Þú skalt ekki drýgja hór, þú skalt ekki myrða, ekki stela, ekki ljúga, heiðraðu föður þinn og móður þína, “
21 And hee saide, All these haue I kept from my youth.
Maðurinn svaraði: „Ég hef hlýðnast öllum þessum boðum frá barnæsku.“
22 Nowe when Iesus heard that, he saide vnto him, Yet lackest thou one thing. Sell all that euer thou hast, and distribute vnto the poore, and thou shalt haue treasure in heauen, and come follow mee.
„Eitt vantar þig enn, “sagði Jesús, „og það er þetta: Seldu allt sem þú átt, gefðu fátækum andvirðið og þá muntu eignast fjársjóð á himnum – komdu síðan og fylgdu mér.“
23 But when he heard those things, he was very heauie: for he was marueilous riche.
Þegar maðurinn heyrði þetta, fór hann hryggur í burtu, því að hann var mjög ríkur.
24 And when Iesus sawe him very sorowfull, he said, With what difficultie shall they that haue riches, enter into the kingdome of God!
Jesús horfði á eftir honum og sagði síðan við lærisveina sína: „Það er erfitt fyrir hina ríku að komast inn í guðsríki!
25 Surely it is easier for a camel to go through a needles eye, then for a riche man to enter into the kingdome of God.
Það er auðveldara fyrir úlfalda að smjúga gegnum nálarauga, en fyrir ríkan mann að komast inn í guðsríki.“
26 Then said they that heard it, And who then can be saued?
Þegar lærisveinarnir heyrðu þetta hrópuðu þeir: „Hver getur þá orðið hólpinn, fyrst það er svona erfitt?“
27 And he said, The things which are vnpossible with men, are possible with God.
„Guð getur það sem menn geta ekki, “svaraði Jesús.
28 Then Peter said, Loe, we haue left all, and haue followed thee.
Þá sagði Pétur: „Við höfum yfirgefið heimili okkar og fylgt þér.“
29 And he said vnto them, Verely I say vnto you, there is no man that hath left house, or parents, or brethren, or wife, or children for the kingdome of Gods sake,
„Já, “svaraði Jesús, „allir sem yfirgefa heimili, konu, bræður, foreldra eða börn vegna guðsríkisins,
31 Then Iesus tooke vnto him ye twelue, and said vnto them, Beholde, we goe vp to Hierusalem, and all things shalbe fulfilled to the Sonne of man, that are writttn by the Prophets.
Síðan kallaði hann þá tólf saman og sagði: „Þið vitið að við erum á leiðinni til Jerúsalem. Þegar þangað kemur, mun allt rætast sem hinir fornu spámenn sögðu um mig.
32 For he shall be deliuered vnto the Gentiles, and shalbe mocked, and shalbe spitefully entreated, and shalbe spitted on.
Ég verð framseldur heiðingjunum, en þeir munu hæða mig og spotta. Einnig munu þeir hrækja á mig,
33 And when they haue scourged him, they will put him to death: but the thirde day hee shall rise againe.
húðstrýkja og loks lífláta, en á þriðja degi mun ég rísa upp.“
34 But they vnderstood none of these things, and this saying was hidde from them, neither perceiued they the things, which were spoken.
Þeir skildu ekki hvað hann var að segja og fannst það algjör ráðgáta.
35 And it came to passe, that as he was come neere vnto Iericho, a certaine blinde man sate by the way side, begging.
Þegar þeir nálguðust Jeríkó sat blindur betlari við veginn.
36 And when he heard the people passe by, he asked what it meant.
Þegar hann heyrði að mikill mannfjöldi var að nálgast, spurði hann hvað um væri að vera.
37 And they saide vnto him, that Iesus of Nazareth passed by.
Honum var þá sagt að Jesús frá Nasaret væri þar á ferð.
38 Then hee cried, saying, Iesus the Sonne of Dauid, haue mercie on me.
Þá fór hann að hrópa í sífellu: „Jesús, sonur Davíðs, miskunnaðu mér!“
39 And they which went before, rebuked him that he shoulde holde his peace, but he cried much more, O Sone of Dauid, haue mercie on me.
Fólkið sem gekk á undan Jesú, reyndi að þagga niður í honum. En þá hrópaði hann enn hærra: „Sonur Davíðs, miskunna þú mér!“
40 And Iesus stoode stil, and commanded him to be brought vnto him. And when he was come neere, he asked him,
Þegar Jesús kom nær, nam hann staðar og sagði: „Komið með blinda manninn hingað.“
41 Saying, What wilt thou that I doe vnto thee? And he said, Lord, that I may receiue my sight.
Síðan spurði Jesús hann: „Hvað viltu að ég geri fyrir þig?“„Drottinn, “sagði hann biðjandi, „mig langar að fá sjónina.“
42 And Iesus said vnto him, Receiue thy sight: thy faith hath saued thee.
„Nú getur þú séð, “sagði Jesús. „Trú þín hefur læknað þig.“
43 Then immediatly he receiued his sight, and followed him, praysing God: and all the people, when they sawe this, gaue praise to God.
Samstundis fékk maðurinn sjónina og fylgdi Jesú og lofaði Guð. Allir sem þetta sáu lofuðu Guð.
