Ruth 1
1 There was a famine during the time when the judges ruled Israel, so a man left Bethlehem in Judah and went to live in exile in the country of Moab, along with his wife and two sons.
Nahitabo kini sa mga adlaw sa dihang ang mga maghuhukom nagmando nga adunay kagutom sa yuta. Ug ang usa ka tawo sa Betlehem sa Juda miadto sa nasod sa Moab uban ang iyang asawa ug duha ka anak nga lalaki.
2 His name was Elimelech, and his wife's name Naomi. His sons were called Mahlon and Chilion. They were Ephrathites from Bethlehem in Judah. They went to the country of Moab and lived there.
Ang ngalan sa maong tawo mao si Elimelec, ug ang ngalan sa iyang asawa mao si Naomi. Ang mga ngalan sa iyang mga anak nga lalaki mao sila si Malon ug Chilion, mga Ephratehanon sa Betlehem sa Juda. Nangabot sila sa nasod sa Moab ug namuyo didto.
3 However, Elimelech, Naomi's husband, died, and she was left with her two sons.
Unya si Elimelec, nga bana ni Naomi, namatay, ug siya ang nahibilin uban sa duha niya ka anak nga mga lalaki.
4 The sons married Moabite women. One was called Orpah, the other was called Ruth. After about ten years,
Kini nga mga anak nangasawa gikan sa mga babaye sa Moab; ang ngalan sa usa mao si Orpah, ug ang ngalan sa usa pa mao si Ruth. Nagpuyo sila didto sulod sa napulo katuig.
5 both Mahlon and Chilion died. Naomi was left alone, without her two sons or her husband.
Unya si Malon ug si Chilon namatay, nahibilin si Naomi nga wala nay bana ug wala na ang duha niya ka anak.
6 So she and her daughters-in-law prepared to leave the country of Moab and return home because she had heard that the Lord had blessed his people there with food.
Unya nakahukom si Naomi nga mobiya sa Moab kauban sa iyang mga umagad nga babaye ug mobalik ngadto sa Juda tungod kay nadungog niya didto sa rehiyon sa Moab nga si Yahweh nagtabang sa iyang katawhan nga anaa sa panginahanglanon ug gihatagan sila ug pagkaon.
7 She left the place where she had been living and with her two daughters-in-law set out on the road back to the land of Judah.
Busa mibiya siya sa dapit nga iyang gipuy-an kauban ang duha niya ka umagad nga babaye, ug nanglakaw sila aron mobalik ngadto sa yuta sa Juda.
8 However, as they left, Naomi said to her two daughters-in-law, “Each of you, go back to your mother's homes, and may the Lord be as kind to you as you have been to me, and to those who have died.
Miingon si Naomi ngadto sa iyang duha ka umagad nga babaye, “Lakaw, pauli, matag-usa kaninyo, ngadto sa panimalay sa inyong inahan. Hinaot nga si Yahweh magmaluluy-on kaninyo, ingon nga nagmaluluy-on kamo sa mga patay ug nganhi kanako.
9 May the Lord give you a good home with another husband.” She kissed them, and they all started to cry loudly.
Hinaot nga tugotan kamo sa Dios nga makakaplag kamo ug kapahulayan, ang matag usa kaninyo sa panimalay sa laing bana.” Unya gihalokan niya sila, ug ilang gipatugbaw ang ilang mga tingog ug mihilak.
10 “No! We want to go back with you to your people,” they replied.
Miingon sila ngadto kaniya, “Dili! Mokuyog kami kanimo ngadto sa imong katawhan.”
11 “Why do you want to go back with me?” Naomi asked. “I'm not able to have any more sons for you to marry.
Apan miingon si Naomi, “Pauli, akong mga anak nga babaye! Nganong mokuyog pa man kamo kanako? Aduna pa ba akoy mga anak nga lalaki sa akong tagoangkan alang kaninyo, aron nga sila mamahimo ninyong mga bana?
12 Go back home, my daughters, because I'm too old to marry again. Even if I were to sleep with a new husband tonight and had sons,
Pauli, akong mga anak nga babaye, lakaw kamo sa inyong kaugalingong dalan, kay tigulang na kaayo ako aron makabaton pa ug bana. Kung moingon ako, 'Hinaot nga makakaplag ako ug bana karong gabhiona,' ug unya manganak ug mga lalaki,
13 would you wait for them to grow up? Would you decide you weren't going to marry anyone else? No. The whole situation is more bitter for me than it is for you, for the Lord has turned against me!”
mohulat ba kamo hangtod nga modako sila? Mohulat ba kamo ug dili makigminyo ug lalaki karon? Dili, akong mga anak nga babaye! Makapaguol pag-ayo kini kanako, labaw pa sa kaguol ninyo, tungod kay ang kamot ni Yahweh gibakyaw batok kanako.”
14 They started crying loudly again. Then Orpah kissed her mother-in-law goodbye. But Ruth held on tightly to Naomi.
Unya ang iyang mga umagad nga babaye mipatugbaw sa ilang mga tingog ug mihilak pag-usab. Gihalokan ni Orpah ang iyang ugangang babaye agig panamilit, apan si Ruth migakos kaniya.
15 “Look, your sister-in-law is going back to her people and her gods. Go back home with her,” said Naomi.
Miingon si Naomi, “Paminaw, mipauli na ang imong bilas nga babaye ngadto sa iyang katawhan ug sa iyang mga diosdios. Pauli na uban sa imong bilas nga babaye.”
16 But Ruth replied, “Please don't keep on telling me to leave you and go back. Where you go, I will go. Where you live, I will live. Your people will be my people. Your God will be my God.
Apan miingon si Ruth, “Ayaw ako hangyoa sa pagpahilayo kanimo, kay kung asa ka moadto, didto usab ako; kung asa ka mopuyo, didto usab ako mopuyo; ang imong katawhan mahimo nga akong katawhan, ug ang imong Dios mahimo nga akong Dios.
17 Where you die, I will die, and there I will be buried. May the Lord punish me harshly if I let anything but death separate us!”
Kung asa ka mamatay, didto ako magpakamatay, ug didto ako igalubong. Ug si Yahweh mosilot unta kanako, ug mas labaw pa, kung aduna pay lain gawas sa kamatayon ang magpahimulag kanato.”
18 When Naomi saw that Ruth was determined to go with her, she stopped telling Ruth to go home.
Sa pagkakita ni Naomi nga mahugtanon si Ruth nga mouban kaniya, miundang na siya sa pagpakiglalis kaniya.
19 So the two of them walked on until they reached Bethlehem. When they arrived there, the whole town got excited. “Is this Naomi?” the women asked.
Busa nanglakaw ang duha hangtod nga nakaabot sila sa lungsod sa Betlehem. Nahitabo kini sa dihang miabot na sila sa Betlehem, ang tibuok lungsod naghinamhinam pag-ayo mahitungod kanila. Ang mga babaye miingon, “Mao ba kini si Naomi?”
20 She said to them, “Don't call me Naomi! Call me Mara, for the Almighty has treated me very bitterly.
Apan miingon siya ngadto kanila, “Ayaw na ako pagtawga ug Naomi. Tawaga ako ug Mara, kay ang Labing Gamhanan nagpaantos kanako sa hilabihang kasakitan.
21 I left here full, but the Lord has brought me home empty. Why call me Naomi when the Lord has condemned me, when the Almighty has brought disaster on me?”
Milakaw ako nga puno, apan gipapauli ako ni Yahweh nga walay dala. Busa nganong gitawag pa man ninyo ako ug Naomi, sa pagkakita nga gisilotan ako ni Yahweh, ang Labing gamhanan nagsakit kanako?”
22 This is the way that Naomi returned from Moab with Ruth, the Moabite, her daughter-in-law. They arrived in Bethlehem at the beginning of the barley harvest.
Busa si Naomi ug si Ruth nga Moabihaon, ang iyang umagad nga babaye, mibalik gikan sa nasod sa Moab. Miabot sila sa Betlehem sa pagsugod sa ting- ani sa sebada.
