Proverbs 8
1 Isn't wisdom calling? Isn't understanding raising her voice?
Hindi ba umiiyak ang karunungan, at inilalabas ng unawa ang kaniyang tinig?
2 On the top of the hill by the road, she stands up at the crossroads.
Sa taluktok ng mga mataas na dako sa tabi ng daan, sa mga salubungang landas, siya'y tumatayo;
3 Beside the gates of the town, right there at the entrance, she cries out:
Sa tabi ng mga pintuang-bayan sa pasukan ng bayan, sa pasukan sa mga pintuan siya'y humihiyaw ng malakas:
4 “I'm calling out to you, everyone! My call is to everyone in the whole world!
Sa inyo, Oh mga lalake, ako'y tumatawag; at ang aking tinig ay sa mga anak ng mga tao.
5 If you're immature, learn how to grow up. If you're stupid, learn what makes good sense.
Oh kayong mga musmos, magsiunawa kayo ng katalinuhan; at, kayong mga mangmang, makaunawa kayo sa puso.
6 Listen to me because I have valuable things to explain to you.
Kayo'y mangakinig, sapagka't magsasalita ako ng mga marilag na bagay; at ang buka ng aking mga labi ay magiging mga matuwid na bagay,
7 I say what's right, because I tell the truth and I hate wickedness in all its forms.
Sapagka't ang aking bibig ay sasambit ng katotohanan; at kasamaan ay karumaldumal sa aking mga labi.
8 All the words I say are true; none are false or misleading.
Lahat ng mga salita ng aking bibig ay sa katuwiran; walang bagay na liko o suwail sa kanila.
9 My words are straightforward to anyone with understanding; they are correct to those who have knowledge.
Pawang malilinaw sa kaniya na nakakaunawa, at matuwid sa kanila na nangakakasumpong ng kaalaman.
10 Choose my instruction over silver; choose knowledge over pure gold.
Tanggapin mo ang aking turo at huwag pilak; at ang kaalaman na higit kay sa dalisay na ginto.
11 For wisdom is more valuable than rubies; everything you could ever want just doesn't compare!
Sapagka't ang karunungan ay maigi kay sa mga rubi; at lahat ng mga bagay na mananasa ay hindi maitutulad sa kaniya.
12 I, wisdom, am at home with good decisions. I know how to find knowledge and discernment.
Akong karunungan ay tumatahan sa kabaitan, at aking nasusumpungan ang kaalaman at gunita.
13 Honoring the Lord means hating evil. So I hate pride and arrogance, wicked behavior and telling lies.
Ang pagkatakot sa Panginoon ay ipagtanim ang kasamaan; Kapalaluan, at kahambugan at masamang lakad, at ang masamang bibig ay aking ipinagtatanim.
14 I have advice and good judgment; I know what makes sense, and I have power.
Payo ay akin at magaling na kaalaman: ako'y kaunawaan; ako'y may kapangyarihan,
15 It's because of me that kings reign, and rulers issue fair decrees.
Sa pamamagitan ko ay naghahari ang mga hari, at nagpapasiya ng kaganapan ang mga pangulo.
16 It's because of me that leaders and nobles govern—all who rule justly.
Sa pamamagitan ko ay nagpupuno ang mga pangulo, at ang mga mahal na tao, sa makatuwid baga'y lahat ng mga hukom sa lupa.
17 I love those who love me, and those who really look for me will find me.
Aking iniibig sila na nagsisiibig sa akin; at yaong nagsisihanap na masikap sa akin ay masusumpungan ako.
18 With me go riches and honor, lasting wealth and prosperity.
Mga kayamanan at karangalan ay nasa akin; Oo, lumalaging mga kayamanan at katuwiran.
19 The fruit I produce is better than gold, even pure gold, and my harvest is better than even the best silver.
Ang bunga ko ay maigi kay sa ginto, oo, kay sa dalisay na ginto; at ang pakinabang sa akin kay sa piling pilak.
20 I live in a way that's right; I follow the paths of justice.
Ako'y lumalakad sa daan ng katuwiran, sa gitna ng mga landas ng kahatulan:
21 I grant wealth to those who love me; I fill their treasure storehouses.
Upang aking papagmanahin ng pag-aari yaong nagsisiibig sa akin, at upang aking mapuno ang kanilang ingatang-yaman.
22 The Lord created me first of all; I was made before anything else.
Inari ako ng Panginoon sa pasimula ng kaniyang lakad, bago pinasimulan ang kaniyang mga gawa ng una.
23 I was formed a long time ago, at the first, before the world began.
Ako'y nalagay mula noong araw mula ng walang pasimula, bago nalikha ang lupa.
24 I was born when there were no ocean depths, when there were no springs pouring out water.
Ako'y nailabas ng wala pang mga kalaliman; nang wala pang mga bukal na sagana ng tubig.
25 I was born before the mountains or the hills had been formed,
Bago ang mga bundok ay nalagay, bago ang mga burol ay ako'y nailabas:
26 when he hadn't made the earth and its fields or any of the earth's dust.
Samantalang hindi pa niya nililikha ang lupa, ni ang mga parang man, ni ang pasimula man ng alabok ng sanglibutan.
27 I was there when he placed the heavens in position, when he drew the horizon over the ocean,
Nang kaniyang itatag ang langit nandoon ako: nang siya'y maglagay ng balantok sa balat ng kalaliman:
28 when he made the clouds in the sky above, when he created the springs of the oceans,
Nang kaniyang pagtibayin ang langit sa itaas: nang maging matibay ang mga bukal ng kalaliman:
29 when he set limits on the sea so that the waters would not go farther than he ordered, and when he laid out the foundations of the earth.
Nang bigyan niya ang dagat ng kaniyang hangganan, upang huwag salangsangin ng tubig ang kaniyang utos: nang kaniyang iayos ang mga patibayan ng lupa:
30 Then I was beside him as a master craftsman. I made him happy every day, and I was always full of joy in his presence.
Nasa siping nga niya ako na gaya ng matalinong manggagawa: at ako ang kaniyang ligaya sa araw-araw, na nagagalak na lagi sa harap niya;
31 I was so happy in the world he created, celebrating together with human beings.
Na nagagalak sa kaniyang tinatahanang lupa; at ang aking kaaliwan ay sa mga anak ng mga tao.
32 And now, my sons, listen to me, for happy are those who follow my ways.
Ngayon nga, mga anak ko, dinggin ninyo ako: sapagka't mapalad ang nangagiingat ng aking mga daan.
33 Listen to my instruction and be wise—do not reject it.
Mangakinig kayo ng turo, at kayo'y magpakapantas, at huwag ninyong tanggihan.
34 Happy are those who listen to me, watching for me every day at my doors, waiting at my entrance way.
Mapalad ang tao na nakikinig sa akin, na nagbabantay araw-araw sa aking mga pintuang-bayan, na naghihintay sa mga haligi ng aking mga pintuan.
35 For those who find me, find life, and are accepted by the Lord.
Sapagka't sinomang nakakasumpong sa akin, ay nakakasumpong ng buhay. At magtatamo ng lingap ng Panginoon.
36 But those who don't find me hurt themselves; everyone who hates me loves death.”
Nguni't siyang nagkakasala laban sa akin ay nagliligaw ng kaniyang sariling kaluluwa; silang lahat na nangagtatanim sa akin ay nagsisiibig ng kamatayan.
