Proverbs 8
1 Isn't wisdom calling? Isn't understanding raising her voice?
Izali mądrość nie woła, i roztropność nie wydaje głosu swego?
2 On the top of the hill by the road, she stands up at the crossroads.
Na wierzchu wysokich miejsc, przy drodze i na rozstaniu dróg stoi.
3 Beside the gates of the town, right there at the entrance, she cries out:
U bram, kędy się chodzi do miasta, i w wejściu u drzwi woła, mówiąc:
4 “I'm calling out to you, everyone! My call is to everyone in the whole world!
Na was wołam, o mężowie! a głos mój obracam do synów ludzkich.
5 If you're immature, learn how to grow up. If you're stupid, learn what makes good sense.
Zrozumijcie prostacy ostrożność, a głupi zrozumijcie sercem.
6 Listen to me because I have valuable things to explain to you.
Słuchajcie; bo o wielkich rzeczach będę mówił, a otworzenie warg moich opowie szczerość.
7 I say what's right, because I tell the truth and I hate wickedness in all its forms.
Zaisteć prawdę mówią usta moje, a niezbożność obrzydliwością jest wargom moim.
8 All the words I say are true; none are false or misleading.
Sprawiedliwe są wszystkie słowa ust moich; nie masz w nich nic nieprawego ani przewrotnego.
9 My words are straightforward to anyone with understanding; they are correct to those who have knowledge.
Wszystkie są prawe rozumnemu, a uprzejme tym, którzy znajdują umiejętność.
10 Choose my instruction over silver; choose knowledge over pure gold.
Przyjmijcież ćwiczenie moje, a nie srebro, a umiejętność raczej, niż złoto wyborne.
11 For wisdom is more valuable than rubies; everything you could ever want just doesn't compare!
Albowiem lepsza jest mądrość niż perły, także wszystkie pożądane rzeczy nie porównają z nią.
12 I, wisdom, am at home with good decisions. I know how to find knowledge and discernment.
Ja mądrość mieszkam z roztropnością, i umiejętność ostrożności wynajduję.
13 Honoring the Lord means hating evil. So I hate pride and arrogance, wicked behavior and telling lies.
Bojaźń Pańska jest, mieć w nienawiści złe. Ja nienawidzę pychy, wysokomyślności, i drogi złej, i ust przewrotnych.
14 I have advice and good judgment; I know what makes sense, and I have power.
Przy mnie jest rada, i prawdziwa mądrość; jam jest roztropność, a moc jest moja.
15 It's because of me that kings reign, and rulers issue fair decrees.
Przez mię królowie królują, i książęta stanowią sprawiedliwość.
16 It's because of me that leaders and nobles govern—all who rule justly.
Przez mię książęta panują, i wielmożnymi są wszyscy sędziowie ziemi.
17 I love those who love me, and those who really look for me will find me.
Ja miłuję tych, którzy mię miłują; a którzy mię szukają rano, znajdują mię.
18 With me go riches and honor, lasting wealth and prosperity.
Bogactwo i sława przy mnie jest; majętność trwała i sprawiedliwość.
19 The fruit I produce is better than gold, even pure gold, and my harvest is better than even the best silver.
Lepszy jest owoc mój, niż złoto, i niż najkosztowniejsze złoto, a dochody moje lepsze, niż srebro wyborne.
20 I live in a way that's right; I follow the paths of justice.
Prowadzę ścieszką sprawiedliwości, pośrodkiem ścieżek sądu,
21 I grant wealth to those who love me; I fill their treasure storehouses.
Abym tym, którzy mię miłują, dała w dziedzictwo majętność wieczną, i skarby ich napełniła.
22 The Lord created me first of all; I was made before anything else.
Pan mię miał przy początku drogi swej, przed sprawami swemi, przed wszystkiemi czasy.
23 I was formed a long time ago, at the first, before the world began.
Przed wieki jestem zrządzona, przed początkiem; pierwej niż była ziemia;
24 I was born when there were no ocean depths, when there were no springs pouring out water.
Gdy jeszcze nie było przepaści, spłodzonam jest, gdy jeszcze nie było źródeł opływających wodami.
25 I was born before the mountains or the hills had been formed,
Pierwej niż góry założone były, niż były pagórki, spłodzonam jest.
26 when he hadn't made the earth and its fields or any of the earth's dust.
Jeszcze był nie uczynił ziemi, i równin, ani początku prochu okręgu ziemskiego.
27 I was there when he placed the heavens in position, when he drew the horizon over the ocean,
Gdy gotował niebiosa, tamem była; gdy rozmierzał okrągłość nad przepaściami;
28 when he made the clouds in the sky above, when he created the springs of the oceans,
Gdy utwierdzał obłoki w górze, i umacniał źródła przepaści;
29 when he set limits on the sea so that the waters would not go farther than he ordered, and when he laid out the foundations of the earth.
Gdy zakładał morzu granice jego, i wodom, aby nie przestępowały rozkazania jego; gdy rozmierzał grunty ziemi:
30 Then I was beside him as a master craftsman. I made him happy every day, and I was always full of joy in his presence.
Tedym była u niego jako wychowaniec, i byłam uciechą jego na każdy dzień, grając przed nim na każdy czas.
31 I was so happy in the world he created, celebrating together with human beings.
Gram na okręgu ziemi jego, a rozkoszy moje, mieszkać z synami ludzkimi.
32 And now, my sons, listen to me, for happy are those who follow my ways.
Słuchajcież mię tedy teraz, synowie! albowiem błogosławieni, którzy strzegą dróg moich.
33 Listen to my instruction and be wise—do not reject it.
Słuchajcie ćwiczenia, nabądźcie rozumu, a nie cofajcie się.
34 Happy are those who listen to me, watching for me every day at my doors, waiting at my entrance way.
Błogosławiony człowiek, który mię słucha, czując u wrót moich na każdy dzień, a strzegąc podwoi drzwi moich.
35 For those who find me, find life, and are accepted by the Lord.
Bo kto mię znajduje, znajduje żywot, a otrzymuje łaskę od Pana.
36 But those who don't find me hurt themselves; everyone who hates me loves death.”
Ale kto grzeszy przeciwko mnie, krzywdę czyni duszy swojej; wszyscy, którzy mię nienawidzą, miłują śmierć.
