Proverbs 6
1 My son, suppose you have pledged to guarantee your neighbor's debt, or you have shaken hands in agreement with a stranger,
| ای پسرم، اگر ضامن کسی شده و تعهد کرده‌ای که او قرضش را پس بدهد، |
2 then you've trapped yourself by what you promised, you've been caught by what you said.
| و اگر با این تعهد، خود را گرفتار ساخته‌ای، |
3 So this is what you have to do. You need to get out of it, because you've put yourself in that person's power. Go to your neighbor in all humility and ask him to release you from the commitment.
| تو در واقع اسیر او هستی و باید هر چه زودتر خود را از این دام رها سازی. پس فروتن شو و نزد او برو و از او خواهش کن تا تو را از قید این تعهد آزاد سازد. |
4 Don't delay, saying that you'll sleep on it. Don't rest until you've done it.
| خواب به چشمانت راه نده و آرام ننشین، |
5 Get out of it like a gazelle escaping from a trap, like a bird from a bird-catcher's net.
| بلکه مانند آهویی که از چنگ صیاد می‌گریزد یا پرنده‌ای که از دامی که برایش نهاده‌اند می‌رهد، خود را نجات بده. |
6 Go and observe the ants, you slacker! Learn from what they do and become wise.
| ای آدمهای تنبل، زندگی مورچه‌ها را مشاهده کنید و درس عبرت بگیرید. |
7 They don't have a leader, an officer, or a ruler,
| آنها ارباب و رهبر و رئیسی ندارند، |
8 yet they work hard during the summer getting their food, gathering what they need during the harvest.
| ولی با این همه در طول تابستان زحمت می‌کشند و برای زمستان آذوقه جمع می‌کنند. |
9 So how long are you going to lie there, you slacker? When are you going to get up from your sleep?
| اما ای آدم تنبل، کار تو فقط خوابیدن است. پس کی می‌خواهی بیدار شوی؟ |
10 You may say, “Please, just a little more sleep, a little longer snooze, a little more folding of the arms to rest”—
| کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر، |
11 and poverty will attack you like a robber, destitution like an armed warrior.
| و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد. |
12 Rebellious and wicked people go around telling lies,
| آدم رذل و خبیث کیست؟ آنکه دائم دروغ می‌گوید، |
13 winking slyly, giving sneaky foot gestures, rudely pointing with their fingers.
| و برای فریب دادن مردم با چشمش چشمک می‌زند، با پایش علامت می‌دهد، به انگشت اشاره می‌کند، |
14 Their warped minds plot evil schemes; they're always causing trouble.
| و در فکر پلید خود پیوسته نقشه‌های شرورانه می‌کشد و نزاع بر پا می‌کند. |
15 As a result, disaster falls suddenly on such people; in just a moment they're destroyed without hope of healing.
| بنابراین، ناگهان دچار بلای علاج‌ناپذیری خواهد شد و در دم از پای در خواهد آمد و علاجی نخواهد بود. |
16 There are six things that the Lord hates, seven things that he absolutely detests:
| هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد: نگاه متکبرانه، زبان دروغگو، دستهایی که خون بی‌گناه را می‌ریزند، فکری که نقشه‌های پلید می‌کشد، پاهایی که برای بدی کردن می‌شتابند، شاهدی که دروغ می‌گوید، شخصی که در میان دوستان تفرقه می‌اندازد. |
17 arrogant eyes, a lying tongue, hands that murder the innocent,
18 a mind that plots evil schemes, feet that hurriedly run to do wrong,
19 a false witness that speaks lies, those who caused arguments in families.
20 My son, pay attention to your father's instruction, and don't reject your mother's teaching.
| ای پسر من، اوامر پدر خود را به جا آور و تعالیم مادرت را فراموش نکن. |
21 Keep them always in mind. Tie them around your neck.
| سخنان ایشان را آویزه گوش خود نما و نصایح آنها را در دل خود جای بده. |
22 They will lead you as you walk along; they will watch over you as you sleep; when you wake up they will talk with you.
| اندرزهای ایشان تو را در راهی که می‌روی هدایت خواهند کرد و هنگامی که در خواب هستی از تو مواظبت خواهند نمود و چون بیدار شوی با تو سخن خواهند گفت؛ |
23 For the instruction is a lamp, and the teaching is a light. The correction that comes from discipline is the way to life.
| زیرا تعالیم و تأدیب‌های ایشان مانند چراغی پر نور راه زندگی تو را روشن می‌سازند. |
24 It will protect you from an evil woman and the seductive words of a prostitute.
| نصایح ایشان تو را از زنان بدکاره و سخنان فریبنده‌شان دور نگه می‌دارد. |
25 Don't let your mind lust after her beauty, or let her hypnotize you with her fluttering eyelashes.
| دلباخته زیبایی این گونه زنان نشو. نگذار عشوه‌گری‌های آنها تو را وسوسه نماید؛ |
26 You can buy a prostitute for the price of a loaf of bread, but adultery with another man's wife can cost you your life.
| زیرا زن فاحشه تو را محتاج نان می‌کند و زن بدکاره زندگی تو را تباه می‌سازد. |
27 Can you put fire in your lap and not burn your clothes?
| آیا کسی می‌تواند آتش را در بر بگیرد و نسوزد؟ |
28 Can you walk on hot coals and not scorch your feet?
| آیا می‌تواند روی زغالهای داغ راه برود و پاهایش سوخته نشود؟ |
29 It's the same for anyone who sleeps with another man's wife. No one who touches her will remain unpunished.
| همچنان است مردی که با زن دیگری زنا کند. او نمی‌تواند از مجازات این گناه فرار کند. |
30 People don't condemn a thief if he steals to satisfy himself when he's hungry.
| اگر کسی به دلیل گرسنگی دست به دزدی بزند مردم او را سرزنش نمی‌کنند، |
31 But if he's caught, he has to pay back seven times what he stole, even if it means handing over everything he has in his house.
| با این حال وقتی به دام بیفتد باید هفت برابر آنچه که دزدیده است جریمه بدهد، ولو اینکه این کار به قیمت از دست دادن همهٔ اموالش تمام شود. |
32 Any man who commits adultery with a woman has no sense; he who does so destroys himself.
| اما کسی که مرتکب زنا می‌شود احمق است، زیرا جان خود را تباه می‌کند. |
33 He will be wounded and dishonored. His disgrace will never be removed.
| او را خواهند زد و ننگ و رسوایی تا ابد گریبانگیر او خواهد بود؛ |
34 For jealousy makes a husband furious, and he won't hold back when he takes revenge.
| زیرا آتش خشم و حسادت شوهر آن زن شعله‌ور می‌گردد و با بی‌رحمی انتقام می‌گیرد. |
35 He refuses any compensation, and won't be paid off, however big the amount.
| او تاوانی قبول نخواهد کرد و هیچ هدیه‌ای خشم او را فرو نخواهد نشاند. |
