< Proverbs 6 >

1 My son, suppose you have pledged to guarantee your neighbor's debt, or you have shaken hands in agreement with a stranger,
ڕۆڵە، ئەگەر بووی بە کەفیلی دراوسێکەت، ئەگەر لەگەڵ بێگانەیەک تەوقەت کرد،
2 then you've trapped yourself by what you promised, you've been caught by what you said.
ئەگەر بە داوی قسەکانی دەمتەوە بوویت، بە قسەی دەمی خۆت پێوە بوویت،
3 So this is what you have to do. You need to get out of it, because you've put yourself in that person's power. Go to your neighbor in all humility and ask him to release you from the commitment.
ڕۆڵە، ئەمە بکە و فریای خۆت بکەوە، چونکە ژێردەستەی دراوسێکەت بوویت، بڕۆ، خۆت نزم بکەرەوە و لە هاوڕێکەت بپاڕێوە.
4 Don't delay, saying that you'll sleep on it. Don't rest until you've done it.
خەو مەدە چاوەکانت و پێڵووەکانت خەواڵوو نەبن.
5 Get out of it like a gazelle escaping from a trap, like a bird from a bird-catcher's net.
وەک مامز خۆت لە دەست ڕاوچی دەرباز بکە، وەک چۆلەکە لە تەڵەی ڕاوچی.
6 Go and observe the ants, you slacker! Learn from what they do and become wise.
ئەی تەمبەڵ، بڕۆ لای مێروولە، بڕوانە ڕێگاکانی و ببە بە دانا.
7 They don't have a leader, an officer, or a ruler,
بێ ئەوەی پێشەوا و کوێخا و فەرمانڕەوای هەبێت،
8 yet they work hard during the summer getting their food, gathering what they need during the harvest.
بەڵام لە هاویندا نانی خۆی ئەمبار دەکات و لە کاتی دروێنەدا خۆراکی خۆی کۆدەکاتەوە.
9 So how long are you going to lie there, you slacker? When are you going to get up from your sleep?
ئەی تەمبەڵ، هەتا کەی پاڵدەدەیتەوە؟ کەی لە خەوەکەت هەڵدەستی؟
10 You may say, “Please, just a little more sleep, a little longer snooze, a little more folding of the arms to rest”—
کەمێک خەوتن، کەمێک خەواڵووبوون، کەمێکیش دەست تێکنان بۆ ڕاکشان،
11 and poverty will attack you like a robber, destitution like an armed warrior.
ئینجا هەژاریت وەک چەتە دێت، نەبوونیشت وەک چەکدار.
12 Rebellious and wicked people go around telling lies,
کەسی هیچوپووچ، پیاوی چەواشەکار، بە زمان خواری ڕەفتار دەکات،
13 winking slyly, giving sneaky foot gestures, rudely pointing with their fingers.
چاوی دەقوچێنێت و بەپێی ئاماژە دەکات و بە پەنجە دەریدەبڕێت،
14 Their warped minds plot evil schemes; they're always causing trouble.
فێڵ لە دڵیدایە، خراپە دادەهێنێت، هەموو کاتێک ناکۆکی دەوروژێنێت.
15 As a result, disaster falls suddenly on such people; in just a moment they're destroyed without hope of healing.
لەبەر ئەوە لەپڕ لێی دەقەومێت، لەناکاو دەشکێت و چارەسەری نییە.
16 There are six things that the Lord hates, seven things that he absolutely detests:
شەش شت هەن یەزدان ڕقی لێیانە، حەوتیش قێزەونە لەلای:
17 arrogant eyes, a lying tongue, hands that murder the innocent,
چاوی بەفیز، زمانی درۆزن، دەستێک کە خوێنی بێتاوانی ڕشتبێت،
18 a mind that plots evil schemes, feet that hurriedly run to do wrong,
دڵێک پیلانی خراپ دابهێنێت، پێیەک بە پەلە بەرەو خراپەکاری ڕابکات،
19 a false witness that speaks lies, those who caused arguments in families.
شایەتی درۆزن درۆ بڵاو بکاتەوە و وروژێنەری ناکۆکی نێوان برایان.
20 My son, pay attention to your father's instruction, and don't reject your mother's teaching.
ڕۆڵە، ڕاسپاردەکانی باوکت بەجێبگەیەنە و فێرکردنەکانی دایکت پشتگوێ مەخە.
21 Keep them always in mind. Tie them around your neck.
هەمیشە بە دڵتەوە گرێیان بدە و بە گەردنی خۆتەوە هەڵیانواسە.
22 They will lead you as you walk along; they will watch over you as you sleep; when you wake up they will talk with you.
لە هاتوچۆکردنتدا ڕێنماییت دەکەن، لە ڕاکشانت چاودێریت دەکەن و کە خەبەریشت بووەوە دەتدوێنن،
23 For the instruction is a lamp, and the teaching is a light. The correction that comes from discipline is the way to life.
چونکە ئەم ڕاسپاردانە چران و ئەم فێرکردنەش ڕووناکییە، سەرزەنشتی تەمبێکردنیش ڕێگای ژیانە،
24 It will protect you from an evil woman and the seductive words of a prostitute.
بۆ ئەوەی لە ژنی بەدڕەوشت بتپارێزێت، لە زمانلووسی داوێنپیس.
25 Don't let your mind lust after her beauty, or let her hypnotize you with her fluttering eyelashes.
لە دڵەوە ئارەزووی جوانییەکەی مەکە، با بە برژانگەکانی نەتبات،
26 You can buy a prostitute for the price of a loaf of bread, but adultery with another man's wife can cost you your life.
چونکە ژنی لەشفرۆش وا دەکات پێویستیت بە نانێک بێت، بەڵام ژنی بەمێرد گیانی گرانبەهات ڕاودەکات.
27 Can you put fire in your lap and not burn your clothes?
ئایا کەس دەتوانێت ئاگر لە باوەش بگرێت و جلەکانی نەسووتێت؟
28 Can you walk on hot coals and not scorch your feet?
یان بەسەر پشکۆدا بڕوات و پێیەکانی داغ نەبێت؟
29 It's the same for anyone who sleeps with another man's wife. No one who touches her will remain unpunished.
ئاوایە ئەوەی بچێتە لای ژنی کەسێکی دیکە، هەرکەسێک دەستی لێ بدات بێ سزا نابێت.
30 People don't condemn a thief if he steals to satisfy himself when he's hungry.
سووکایەتی بە دز ناکرێت کە دزی دەکات بۆ خۆتێرکردن کاتێک کە برسییە.
31 But if he's caught, he has to pay back seven times what he stole, even if it means handing over everything he has in his house.
هەرچەندە کە لێی ئاشکرا بوو دەبێت حەوت قات بداتەوە، ئەگەر هەموو ماڵی خۆشی لەسەر دانابێت.
32 Any man who commits adultery with a woman has no sense; he who does so destroys himself.
بەڵام ئەوەی داوێنپیسی لەگەڵ ژنێک بکات تێنەگەیشتووە، هەرکەسێک وا بکات خۆی دەفەوتێنێت.
33 He will be wounded and dishonored. His disgrace will never be removed.
تووشی لێدان و سەرشۆڕی دەبێت و شەرمەزارییەکەی ناسڕێتەوە،
34 For jealousy makes a husband furious, and he won't hold back when he takes revenge.
چونکە ئیرەیی پیاو دەوروژێنێت، لە ڕۆژی تۆڵەدا دەست ناگێڕێتەوە،
35 He refuses any compensation, and won't be paid off, however big the amount.
چاوی لە هیچ قەرەبووێک نییە، بە دیاری ڕازی نابێت، ئەگەر بۆشی زیاد بکەیت.

< Proverbs 6 >