Proverbs 4
1 Listen, sons, to a father's instruction; pay attention and discover what makes sense,
И оғуллар, атаңларниң несиһәтлирини аңлаңлар, Көңүл қойсаңлар, Йоруқлуққа еришисиләр.
2 for what I am passing on to you is reliable. Don't reject my teachings.
Чүнки силәргә үгитидиғанлирим яхши билимдур, Көрсәтмилиримдин ваз кәчмәңлар.
3 When I was a son with my father—a tender young boy, my mother's only child—
Чүнки мәнму атамниң юмран балиси едим, Анамниң арзулуқ ялғуз оғли едим,
4 he was the one who taught me. He told me, “Pay attention to the words I say and keep them in mind; do what I tell you and you will live.
Атам маңа үгитип мундақ деди: — Сөзлиримни есиңдә тут; Көрсәтмилиримгә риайә қил, Шуниң билән яшнайсән.
5 Get wisdom, find out what makes sense. Don't forget my words or reject them.
Даналиқни алғин, әқил тап, Ейтқан сөзлиримни унтума, улардин чиқма.
6 Don't give up on wisdom for she will keep you safe. Love wisdom and she will protect you.
[Даналиқтин] ваз кәчмә, у сени сақлайду; Уни сөйгин, у сени қоғдайду.
7 The first thing in becoming wise is to get wisdom! Whatever else you gain, gain insight.
Даналиқ һәммә ишниң бешидур; Шуңа даналиқни алғин; Барлиғиңни сәрп қилип болсаңму, әқил тапқин.
8 Treasure wisdom, and she will praise you; embrace her, and she will honor you.
[Даналиқни] әзизлигин, у сени көтириду, Уни чиң қучағлиғанда, сени һөрмәткә сазавәр қилиду.
9 She will place on your head a wreath of grace; she will present to you a crown of glory.”
Бешиңға тақалған гүл чәмбирәктәк [саңа гөзәллик елип келиду], Саңа шөһрәтлик таҗ инъам қилиду.
10 Listen, my son, if you accept what I tell you, then you will live a long life.
И оғлум, қулақ салғин, сөзлиримни қобул қилғин, Шунда өмрүңниң жиллири көп болиду.
11 I have explained to you the way of wisdom; I have guided you along the right paths.
Мән саңа даналиқ йолини үгитәй, Сени дуруслуқ йоллириға башлай.
12 Nothing will block your way when you walk, you won't stumble when you run.
Маңғиниңда қәдәмлириң чәкләнмәйду, Жүгүрсәң жиқилип чүшмәйсән.
13 Hold on to these instructions—don't let them go. Protect them, for they are life's foundation.
Алған тәрбийәңни чиң тут, Қолуңдин кәткүзмигин; Убдан сақлиғин уни, Чүнки у сениң һаятиңдур.
14 Don't go the way of the wicked or follow the example of those who do evil.
Яман адәмләр маңған йолға кирмә, Рәзилләрниң изини басма.
15 Avoid that way completely. Don't go there! Turn away, and walk on.
Уларниң [йолидин] өзүңни қачур, [Йолиға] йеқин йолима; Униңдин яндап өтүп кәт, Нери кәткин.
16 Evil people won't rest until they've done something wrong; they can't sleep unless they've tripped someone up.
Чүнки [яманлар] бирәр рәзиллик қилмиғичә ухлалмас, Бирәрсини жиқитмиғичә уйқиси кәлмәс.
17 For they eat the bread of wickedness and drink the wine of violence.
Яманлиқ уларниң озуғидур, Зораванлиқ уларниң шарабидур.
18 The way of life of the good is like the light of the sunrise, glowing brighter and brighter until the full light of day shines out.
Лекин һәққанийларниң йоли гоя таң нуридур, Күн чүш болғичә барғансери йоруйду.
19 But the way of life of the wicked is like complete darkness; they don't even know what they're tripping over.
Яманларниң йоли зулмәт кечидәк қап қараңғу, Улар жиқилип, немигә путлишип кәткинини билмәйду.
20 My son, pay attention to what I tell you; listen to the words I'm saying.
И оғлум, сөзлиримни көңүл қоюб аңла, Гәплиримгә қулақ сал.
21 Don't lose sight of them; think about them deeply,
Уларни көзүңдә тутқин, Жүригиңниң қетида қәдирләп сақлиғин.
22 for they are life to anyone who finds them, and make the whole body healthy.
Чүнки сөзлирим тапқанлар үчүн һаяттур, Уларниң пүтүн тенигә саламәтликтур.
23 Most of all, protect your mind, for everything in life flows from it.
Қәлбиңни «һәммидин әзиз» дәп сап тут, Чүнки барлиқ һаят ишлири қәлбтин башлиниду.
24 Don't ever lie, and don't say anything dishonest.
Ағзиңни әгир гәптин жирақ тарт, Ләвлириң езитқулуқтин нери болсун.
25 Focus on what's ahead of you; look at what's in front of you.
Көзүңни алдиңға түз тиккин, Нәзириңни алдиңға тоғра ташла;
26 Pay attention to the path you decide to follow, and you'll be safe wherever you go.
Маңидиған йолуңни убдан ойланғин, Шундақ қилсаң ишлириң пухта болиду.
27 Don't deviate to the right or the left, and turn away from evil.
Оңға, солға қаймиғин; Қәдәмлириңни яманлиқ йолидин нери тарт.
