Proverbs 31
1 These are the words of King Lemuel, an oracle, taught to him by his mother.
Ang mga salita ni Haring Lemuel—ang pananalita na itinuro ng kaniyang ina sa kaniya.
2 What shall I tell you, my son?—the son I gave birth to, the son given in response to my vows.
Ano, aking anak? At ano, anak sa aking sinapupunan? At ano, anak ng aking mga panata? —
3 Don't waste your strength sleeping with women, those that bring down kings.
Huwag mong ibigay ang lakas mo sa mga babae, o ang mga kaparaanan mo sa mga naninira sa mga hari.
4 Lemuel, kings shouldn't be drinking wine, rulers shouldn't be drinking alcohol.
Hindi ito para sa mga hari, Lemuel, hindi para sa mga hari ang uminom ng alak, ni para sa mga namumuno ang magtanong, “Nasaan ang matapang na inumin?
5 For if they drink, they'll forget what the law says, and pervert the rights of those who are suffering.
Dahil kung sila ay iinom, makakalimutan nila kung ano ang naisabatas, at mababaluktot ang mga karapatan ng lahat ng mga naghihirap.
6 Give alcohol to those who are dying, and wine to those who are in terrible distress.
Bigyan ang mga taong nasasawi ng inuming matapang at alak sa mga taong may mapait na kalungkutan.
7 Let them drink so they can forget their poverty, and not remember their troubles any longer.
Iinom siya at makakalimutan niya ang kaniyang kahirapan, at hindi niya maaalala ang kaniyang kabalisahan.
8 Speak up for those who have no voice, for the rights of those marginalized by society.
Magsalita ka para sa mga hindi nakakapagsalita, para sa mga kapakanan ng lahat ng mga napapahamak.
9 Speak up and judge fairly; defend the poor and destitute.
Magpahayag at humatol sa pamamagitan ng panukat na matuwid at ipagtanggol ang kapakanan ng mga mahihirap at ng mga taong nangangailangan.
10 Who can find a strong, capable wife? She's worth more than jewels!
Sino ang makatatagpo ng may kakayahang asawang babae? Ang halaga niya ay higit sa mamahaling hiyas.
11 Her husband has complete confidence in her, and with her he'll never be poor.
Ang puso ng kaniyang asawang lalaki ay nagtitiwala sa kaniya, at kailanman hindi siya maghihirap.
12 She brings him good, not evil, all her life.
Mga mabubuting bagay ang ginagawa niya para sa kaniya at hindi masama sa lahat ng mga araw ng kaniyang buhay.
13 She gets wool and flax, and with her eager hands turns them into clothes.
Pumipili siya ng balahibo at lana at gumagawa ng may kasiyahan ang kaniyang mga kamay.
14 Like a merchant's ship, she brings food from far away.
Katulad siya ng mga barko ng mangangalakal; nagdadala siya ng pagkain mula sa malayo.
15 She gets up while it's still dark to make breakfast for her family, and to plan what her servant girls need to do.
Bumabangon siya habang gabi pa at nagbibigay ng pagkain sa kaniyang sambahayan, at ipinamamahagi niya ang mga gawain sa kaniyang mga aliping babae.
16 She looks at a field, and decides to buy it; from the money she's earned she buys a vineyard.
Isinasaalang-alang niya ang bukirin at ito ay binibili, sa pamamagitan ng bunga ng kaniyang mga kamay, nakapagtanim siya ng ubasan.
17 She's keen to get ready, and works hard with her strong arms.
Dinadamitan niya ang kaniyang sarili ng lakas at pinalalakas niya ang kaniyang mga braso.
18 She knows that the things she makes are valuable. She keeps busy—her lamp burns late into the night.
Nauunawaan niya kung ano ang magbibigay ng malaking kita para sa kaniya; buong gabi ay hindi namatay ang kaniyang lampara.
19 She spins the thread and weaves the cloth.
Inilalagay niya ang kaniyang mga kamay sa ikiran, at buhol na sinulid ay kaniyang hinahawakan.
20 She's generous to the poor, and gives help to the needy.
Ang mga taong mahihirap ay inaabot niya ng kaniyang kamay; ang mga taong nangangailangan ay inaabot niya ng kaniyang mga kamay.
21 She doesn't worry if it snows, because her whole family has warm clothing.
Hindi siya natatakot sa lamig ng niyebe para sa kaniyang sambahayan, dahil ang kaniyang buong sambahayan ay nababalot ng pulang makapal na kasuotan.
22 She makes herself bedspreads; she dresses in fine linen and purple clothes.
Gumagawa siya ng mga sapin para sa higaan niya at mga lilang damit na pinong lino ang sinusuot niya.
23 Her husband is well-respected in the council at the town gates, where he sits with the town elders.
Ang kaniyang asawa ay kilala sa mga tarangkahan, kapag umuupo siya kasama ng mga nakatatanda sa bayan.
24 She makes linen clothes for sale, and supplies merchants with belts.
Gumagawa at nagbebenta siya ng linong kasuotan, at nagmumula sa kaniya ang mga sintas ng mga mangangalakal.
25 She's clothed with strength and dignity, and she is happy about the future.
Ang kalakasan at karangalan ay suot niya, at sa oras na darating, siya ay tumatawa.
26 She speaks wise words, and she's kind when she gives instructions.
Binubuksan niya ang kaniyang bibig ng may karunungan, at nasa kaniyang dila ang batas ng kabaitan.
27 She looks after the needs of her whole household, and she's never idle.
Binabantayan niya ang pamamaraan ng kaniyang sambahayan at hindi kumakain ng tinapay ng pagkabatugan.
28 Her children are quick to bless her. Her husband praises her too, saying,
Ang kaniyang mga anak ay babangon at tinatawag siyang pinagpala; ang kaniyang asawang lalaki ay pupurihin na nagsasabing,
29 “Many women do great things, but you are better than all of them!”
“Maraming mga babae ang gumawa ng mabuti, ngunit hinihigitan mo silang lahat.”
30 Charm can deceive, and beauty fades, but a woman who honors the Lord should be praised.
Ang pagiging elegante ay mapanlinlang, ang kagandahan ay walang kabuluhan, pero ang babaeng may takot kay Yahweh ay mapapapurihan.
31 Give her the recognition she deserves; praise her publicly for what she's done.
Ibigay mo sa kaniya ang bunga ng mga kaniyang kamay, at hayaan mong ang kaniyang mga gawa, sa mga tarangkahan, siya ay papurihan.
