Proverbs 3
1 My son, don't forget my instructions. Always keep my commands in mind.
Hỡi con, chớ quên sự khuyên dạy ta, Lòng con khá giữ các mạng lịnh ta;
2 Then you will live a long time, and have a full life.
Vì nó sẽ thêm cho con lâu ngày, Số năm mạng sống, và sự bình an.
3 Hold on to kindness and truth. Tie them around your neck; write them in your mind.
Sự nhân từ và sự chân thật, chớ để lìa bỏ con; Hãy đeo nó vào cổ, ghi nó nơi bia lòng con;
4 That way you'll gain a good reputation and be appreciated by both God and people.
Như vậy, trước mặt Đức Chúa Trời và loài người Con sẽ được ơn và có sự khôn ngoan thật.
5 Put your trust totally in the Lord—don't rely on what you think you know!
Hãy hết lòng tin cậy Đức Giê-hô-va, Chớ nương cậy nơi sự thông sáng của con;
6 Remember him in everything you do, and he'll show you the right way.
Phàm trong các việc làm của con, khá nhận biết Ngài, Thì Ngài sẽ chỉ dẫn các nẻo của con.
7 Don't think you're wise—respect God and avoid evil.
Chớ khôn ngoan theo mắt mình; Hãy kính sợ Đức Giê-hô-va, và lìa khỏi sự ác:
8 Then you will have healed and be made strong.
Như vậy, cuống rốn con sẽ được mạnh khỏe, Và xương cốt con được mát mẻ.
9 Honor the Lord with your wealth and with the firstfruits of all the crops you grow.
Hãy lấy tài vật và huê lợi đầu mùa của con, Mà tôn vinh Đức Giê-hô-va;
10 Then your barns will be filled with produce, and your vats will overflow with new wine.
Vậy, các vựa lẫm con sẽ đầy dư dật, Và những thùng của con sẽ tràn rượu mới.
11 My son, don't reject the Lord's discipline or resent it when he corrects you,
Hỡi con, chớ khinh điều sửa phạt của Đức Giê-hô-va, Chớ hiềm lòng khi Ngài quở trách;
12 for the Lord corrects those he loves, as a father corrects a son who pleases him.
Vì Đức Giê-hô-va yêu thương ai thì trách phạt nấy. Như một người cha đối cùng con trai yêu dấu mình.
13 Happy are those who find wisdom and gain understanding,
Người nào tìm đặng sự khôn ngoan, Và được sự thông sáng, có phước thay!
14 for wisdom is worth more than silver, and pays better than gold.
Vì thà được nó hơn là được tiền bạc, Hoa lợi nó sanh ra tốt hơn vàng ròng.
15 She is more valuable than rubies—everything you could ever want just doesn't compare!
Sự khôn ngoan quí báu hơn châu ngọc, Chẳng một bửu vật nào con ưa thích mà sánh kịp nó được.
16 She offers long life in one hand, and riches and honor in the other.
Tay hữu nó cầm sự trường thọ, Còn trong tay tả, có sự giàu có và vinh hiển.
17 She brings true happiness, and leads to peaceful prosperity.
Các nẻo nó vốn là nẻo khoái lạc, Và các lối nó cả điều bình an.
18 Wisdom is a tree of life to everyone who embraces her, blessing those who accept her.
Nó là cây sự sống cho ai nắm lấy nó; Người nào cầm giữ nó đều được phước hạnh.
19 It was through wisdom that the Lord created the earth, and through understanding he set the heavens in place.
Đức Giê-hô-va dùng sự khôn ngoan lập nên trái đất; Nhờ sự thông sáng mà sắp đặt các từng trời.
20 It was through his knowledge the waters of the deep were broken open, and the clouds sent down the dew.
Do sự hiểu biết Ngài các vực sâu mở ra, Và mây đặt ra sương móc.
21 My son, hold on to good judgment and wise decisions—don't let them out of your sight,
Hỡi con, khá gìn giữ sự khôn ngoan thật và sự dẽ dặt, Chớ để nó lìa xa mắt con;
22 for they will be life to you, and an ornament for your neck.
Thì nó sẽ là sự sống của linh hồn con, Và như đồ trang sức cho cổ con.
23 You will be able to walk confidently on your way, and you won't trip up.
Con sẽ bước đi vững vàng trong đường con, Và chân con không vấp ngã.
24 When you rest, you won't be afraid; when you lie down, your sleep will be sweet.
Khi con nằm, chẳng có điều sợ hãi; Phải, con sẽ nằm được ngủ ngon giấc.
25 You won't be afraid of a sudden panic, or of disasters that hit the wicked,
Chớ sợ sự kinh khiếp xảy đến thình lình, Cũng đừng kinh hãi lúc sự tàn hại giáng trên kẻ ác;
26 for the Lord will be the one you can trust in, and he will prevent you being caught in a trap.
Vì Đức Giê-hô-va là nơi nương cậy của con, Ngài sẽ gìn giữ chân con khỏi mắc bẫy.
27 Don't hold back good from those who deserve it when it's something you have the power to do.
Chớ từ chối làm lành cho kẻ nào xứng đáng, Miễn là tay con có quyền làm điều ấy.
28 Don't tell your neighbor, “Go away. Come back tomorrow and then I'll give it to you,” when you've already got it.
Nhược bằng con có tại nơi con vật kẻ lân cận cầu xin, thì chớ nói với người rằng: Hãy đi và trở lại, ngày mai ta sẽ cho ngươi.
29 Don't plan to harm your neighbor who lives nearby and trusts you.
Chớ lập mưu hại kẻ lân cận con, Vì người ăn ở bình yên bên con.
30 Don't quarrel with anybody for no reason, when they haven't done anything to hurt you.
Nếu không có làm điều hại cho con, Chớ tranh giành vô cớ với ai.
31 Don't be jealous of violent people—don't choose to follow their example!
Chớ phân bì với kẻ hung dữ, Cũng đừng chọn lối nào của hắn;
32 For the Lord hates deceitful people, but he is a friend to those who do what is good.
Vì Đức Giê-hô-va gớm ghiếc kẻ gian tà; Nhưng kết tình bậu bạn cùng người ngay thẳng.
33 The houses of the wicked are cursed by the Lord, but he blesses the homes of those who live right.
Sự rủa sả của Đức Giê-hô-va giáng trên nhà kẻ ác. Song Ngài ban phước cho chỗ ở của người công bình.
34 He mocks those who mock, but he is kind to the humble.
Quả thật Ngài nhạo báng kẻ hay nhạo báng; Nhưng Ngài ban ơn cho người khiêm nhường.
35 The wise will receive honor, but fools are held up in disgrace.
Người khôn ngoan sẽ hưởng được sự vinh hiển; Còn sự thăng lên của kẻ ngu dại sẽ ra điều hổ thẹn.
