Proverbs 28
1 The wicked run away even when no one is chasing them, but the good have the trusting boldness of lions.
Niegodziwi uciekają, choć nikt ich nie goni, ale sprawiedliwi są dzielni jak lew.
2 When a country is in rebellion, it has many rulers, but a ruler who is wise and knowledgeable provides strength and continuity.
Z powodu grzechu ziemi wielu [jest] jej władców, ale dzięki człowiekowi roztropnemu i rozumnemu będzie trwała.
3 When someone poor oppresses the poor, it's like heavy rain that beats down the crops.
Ubogi człowiek, który gnębi biednych, [jest jak] gwałtowny deszcz, po którym nie ma chleba.
4 People who reject the law praise the wicked, but those who keep the law fight against them.
Ci, którzy odstępują od prawa, chwalą niegodziwych, lecz ci, którzy przestrzegają prawa, zwalczają ich.
5 Evil people understand nothing about justice, but those who follow the Lord understand it completely.
Źli ludzie nie rozumieją sądu, ale ci, którzy szukają PANA, rozumieją wszystko.
6 Better to be poor and have integrity than to be devious and rich.
Lepszy jest ubogi, który postępuje uczciwie, niż człowiek przewrotny w [swych] drogach, chociaż jest bogaty.
7 If you keep the law, you're a wise son, but if you keep bad company you shame your father.
Kto przestrzega prawa, jest rozumnym synem, a towarzysz rozwiązłych hańbi swego ojca.
8 Anyone who gets rich through charging interest and profiteering is only storing it up for someone who is kind to the poor.
Kto pomnaża swój majątek lichwą i odsetkami, zbiera go dla tego, kto zlituje się nad ubogimi.
9 God hates the prayers of people who disregard the law.
Kto odwraca swe ucho, aby nie słyszeć prawa, nawet jego modlitwa budzi odrazę.
10 Those who lead good people astray into evil ways will fall into their own traps, but the innocent will receive a good reward.
Kto sprowadza prawych na złą drogę, sam wpadnie we własny dół, ale nienaganni odziedziczą dobro.
11 The rich see themselves as wise, but poor people with insight see right through them.
Bogacz jest mądry w swoich oczach, ale rozumny biedak go bada.
12 When good people win, everyone celebrates, but when the wicked come to power, people hide.
Gdy sprawiedliwi się radują, jest wielka chwała, a gdy niegodziwi powstają, człowiek się kryje.
13 People who hide their sins won't succeed, but those who confess and renounce their sins will be shown kindness.
Kto ukrywa swe grzechy, nie będzie miał szczęścia, ale kto [je] wyznaje i porzuca, dostąpi miłosierdzia.
14 Blessed are those who always respect the Lord, but those who are stubborn end up in a lot of trouble.
Błogosławiony człowiek, który się zawsze boi, ale kto zatwardza swoje serce, wpada w nieszczęście.
15 A wicked ruler lording it over poor people is like a roaring lion or a charging bear.
Jak lew ryczący i zgłodniały niedźwiedź, tak niegodziwy władca panujący nad ubogim ludem.
16 An unwise ruler thoroughly extorts his people, but one who refuses to profit illegally will live long.
Władca bezrozumny jest wielkim ciemięzcą, [a] kto nienawidzi chciwości, przedłuży swoje dni.
17 Someone guilty of murder will go on running away from it until they die. Don't try and stop them.
Człowiek, który przeleje krew ludzką, ucieknie aż do dołu; [niech] nikt go nie zatrzymuje.
18 If you have integrity, you'll be kept safe, but if you live deviously, you'll fall.
Kto postępuje uczciwie, będzie wybawiony, a przewrotny na [swoich] drogach nagle upadnie.
19 If you cultivate the land you'll have plenty of food, but if you chase fantasies you'll end up with nothing.
Kto uprawia swoją ziemię, nasyci się chlebem, a kto naśladuje próżniaków, nasyci się nędzą.
20 If you're trustworthy, you'll be richly rewarded; but if you try to get rich quick, you won't go unpunished.
Wierny człowiek będzie opływał w błogosławieństwa, a kto chce się szybko wzbogacić, nie będzie bez winy.
21 Showing favoritism isn't good, but some people will do wrong just for a piece of bread.
Niedobrze jest mieć wzgląd na osobę, bo dla kęsa chleba niejeden popełni przestępstwo.
22 Envious people are in a rush to get rich; they don't realize they'll end up poor.
Kto chce szybko się wzbogacić, ma złe oko, a nie wie, że przyjdzie na niego bieda.
23 Honest criticism is appreciated later far more than flattery.
Kto strofuje człowieka, znajdzie potem [więcej] przychylności niż ten, który pochlebia językiem.
24 A man who robs his father and mother, and says, “It's not a crime,” is one step away from becoming a murderer.
Kto kradnie ojcu lub matce i mówi: To nie grzech, jest towarzyszem zbójcy.
25 Greedy people stir up trouble, but those who trust in the Lord will be successful.
Człowiek wyniosły wszczyna spór, ale kto pokłada ufność w PANU, będzie nasycony.
26 People who trust their own minds are foolish, but those who follow wise ways will be kept safe.
Kto ufa własnemu sercu, jest głupi, a kto mądrze postępuje, będzie ocalony.
27 If you give to the poor, you won't be in need; but if you look the other way, you'll have many curses.
Kto daje ubogiemu, nie zazna braku, a [na tego], kto odwraca swe oczy [od niego], spadnie wiele przekleństw.
28 When the wicked come to power, people hide; but when they fall, the good do well.
Gdy niegodziwi powstają, ludzie się kryją, ale gdy giną, sprawiedliwi się mnożą.
