Proverbs 28
1 The wicked run away even when no one is chasing them, but the good have the trusting boldness of lions.
Agtaray dagiti managdakdakes uray no awan ti mangkamkamat kadakuada, ngem dagiti agar-aramid iti umno ket natured a kas iti urbon a leon.
2 When a country is in rebellion, it has many rulers, but a ruler who is wise and knowledgeable provides strength and continuity.
Gapu iti basol ti daga, addaan daytoy kadagiti mangiturturay, ngem babaen iti tao nga addaan iti pannakaawat ken pannakaammo, agpautto daytoy iti atiddug a tiempo.
3 When someone poor oppresses the poor, it's like heavy rain that beats down the crops.
Ti maysa a napanglaw a tao a mangidaddadanes kadagiti padana a napanglaw ket kas iti bumayakabak a tudo nga awan ibatina a taraon.
4 People who reject the law praise the wicked, but those who keep the law fight against them.
Dagiti mangtallikod iti linteg ket dayawenda dagiti nadangkes a tattao, ngem guraen ida dagiti agtultulnog iti linteg.
5 Evil people understand nothing about justice, but those who follow the Lord understand it completely.
Saan a maawatan dagiti dakes a tattao ti hustisia, ngem maawatan dagiti mangsapsapul kenni Yahweh dagiti amin a banag.
6 Better to be poor and have integrity than to be devious and rich.
Nasaysayaat ti napanglaw a tao nga agbibiag iti kinatarnawna, ngem iti nabaknang a tao a dakes dagiti aramidna.
7 If you keep the law, you're a wise son, but if you keep bad company you shame your father.
Ti agtungtungpal iti linteg ket maysa nga anak nga addaan iti pannakaawat, ngem ti tao a kadua dagiti narawet ket ibabainna ti amana.
8 Anyone who gets rich through charging interest and profiteering is only storing it up for someone who is kind to the poor.
Ti agur-urnong iti kinabaknangna babaen iti nangato a panangporsiyentona iti ipapautangna ket ur-urnongenna ti kinabaknangna a maipaayto iti tao a naasi kadagiti napanglaw a tattao.
9 God hates the prayers of people who disregard the law.
No adda saan a dumdumngeg iti linteg, uray pay ti kararagna ket makarimon.
10 Those who lead good people astray into evil ways will fall into their own traps, but the innocent will receive a good reward.
Ti siasinoman a mangiturong iti nalinteg iti dakes a wagas ket matnag iti bukodna nga abut, ngem maaddaan iti nasayaat a tawid ti awan basolna.
11 The rich see themselves as wise, but poor people with insight see right through them.
Ti baknang a tao ket mabalin a masirib iti bukodna a panagkita, ngem matakuatanto isuna ti napanglaw a tao nga addaan iti pannakaawat.
12 When good people win, everyone celebrates, but when the wicked come to power, people hide.
Inton adda balligi para kadagidiay agar-aramid iti umno, addanto naindaklan a dayag, ngem inton bumangon dagiti nadangkes, aglemmeng dagiti tattao.
13 People who hide their sins won't succeed, but those who confess and renounce their sins will be shown kindness.
Ti mangilemlemmeng kadagiti basolna ket saan a rumang-ay, ngem ti agbabawi ken tumallikod kadagitoy ket makaassianto.
14 Blessed are those who always respect the Lord, but those who are stubborn end up in a lot of trouble.
Naragsak ti maysa a tao a kanayon nga agbibiag nga addaan iti panagraem, ngem ti siasinoman a mangpatangken iti pusona ket mariribukanto.
15 A wicked ruler lording it over poor people is like a roaring lion or a charging bear.
Kas iti agngerngernger a leon wenno agdakdakiwas nga oso ti kaiyarigan ti nadangkes a mangiturturay kadagiti napanglaw a tattao.
16 An unwise ruler thoroughly extorts his people, but one who refuses to profit illegally will live long.
Maysa a naranggas a mangidadanes ti kaiyarigan ti mangiturturay nga awanan iti pannakaawat, ngem ti manggurgura iti kinaulbod ket pumautto dagiti aldawna.
17 Someone guilty of murder will go on running away from it until they die. Don't try and stop them.
No nagbiddut ti maysa a tao gapu ta adda pinagsayasayna ti darana, aglemmengto isuna agingga a matay, ket awanto ti tumulong kenkuana.
18 If you have integrity, you'll be kept safe, but if you live deviously, you'll fall.
Natalgedto ti siasinoman nga agbiag nga addaan iti kinatarnaw, ngem dagus a matnag ti agbibiag iti nakillo a wagas.
19 If you cultivate the land you'll have plenty of food, but if you chase fantasies you'll end up with nothing.
Ti tao a mangtrabtrabaho iti dagana ket maaddaanto iti adu a taraon, ngem maaddaanto iti adu a rigat ti siasinoman a mangsurot iti awan serserbina nga aramid.
20 If you're trustworthy, you'll be richly rewarded; but if you try to get rich quick, you won't go unpunished.
Ti napudno a tao ket maaddaanto iti adu a bendision, ngem madusanto ti tao a bumaknang iti apagbiit.
21 Showing favoritism isn't good, but some people will do wrong just for a piece of bread.
Saan a nasayaat a mangipakita iti panangidumduma, ngem agbasol ti tao para iti sangapidaso a tinapay.
22 Envious people are in a rush to get rich; they don't realize they'll end up poor.
Kamkamaten ti naimot a tao ti kinabaknang, ngem saanna ammo nga umayto kenkuana ti kinarigat.
23 Honest criticism is appreciated later far more than flattery.
Ti siasinoman a mangtubngar iti maysa a tao ket makasarakto iti ad-adu a pabor manipud kenkuana ngem ti maysa a tao a mangpatpatiray-ok kenkuana babaen iti dilana.
24 A man who robs his father and mother, and says, “It's not a crime,” is one step away from becoming a murderer.
Siasinoman a mangtakaw iti sanikua ti ama wenno inana nga ibagana a, “Saan a basol dayta,” kadua isuna ti manangdadael.
25 Greedy people stir up trouble, but those who trust in the Lord will be successful.
Mangparnuay iti apa ti naagum a tao, ngem rumang-ay ti agtaltalek kenni Yahweh.
26 People who trust their own minds are foolish, but those who follow wise ways will be kept safe.
Maag ti agtaltalek iti bukodna a bagi, ngem ti siasinoman nga agbibiag iti kinasirib ket maiyadayo manipud iti peggad.
27 If you give to the poor, you won't be in need; but if you look the other way, you'll have many curses.
Awan pagkurangan ti mangtultulong kadagiti napanglaw, ngem siasinoman a saan a mangikaskaso kadakuada ket aglak-amto iti adu a lunod.
28 When the wicked come to power, people hide; but when they fall, the good do well.
No bumileg dagiti nadangkes, aglemmeng dagiti tattao, ngem no mapukaw dagiti nadangkes, umadu dagiti agar-aramid iti umno.
