Proverbs 22
1 A good reputation is a much better choice than plenty of money; respect is better than silver and gold.
| نیکنامی برتر از ثروت هنگفت است و محبوبیت گرانبهاتر از طلا و نقره. |
2 The rich and the poor have this in common: the Lord created them all.
| دارا و ندار یک وجه مشترک دارند: هر دوی آنها را خداوند آفریده است. |
3 If you're sensible you see danger coming and get out of the way; but stupid people just keep going and pay for it.
| شخص زیرک خطر را پیش‌بینی می‌کند و از آن اجتناب می‌نماید ولی آدم جاهل به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌سازد. |
4 The reward you receive for being humble and respecting the Lord is wealth, honor, and life.
| ثمرهٔ تواضع و خداترسی، ثروت و احترام و عمر طولانی است. |
5 Thorns and traps lie in the path of crooked people; those who value their lives will stay away from them.
| راه اشخاص فاسد از خارها و دامها پوشیده است، پس اگر جان خود را دوست داری از رفتن به راه آنها خودداری کن. |
6 Teach children the right way to live, and when they grow up they'll go on doing so.
| بچه را در راهی که باید برود تربیت کن و او تا آخر عمر از آن منحرف نخواهد شد. |
7 The rich rule the poor, and borrowers are slaves to their lenders.
| فقیر اسیر ثروتمند است و قرض گیرنده غلام قرض دهنده. |
8 Those who sow injustice will reap disaster, and the angry beatings they inflict on others will be stopped.
| هر که ظلم بکارد مصیبت درو خواهد کرد و قدرتش در هم خواهد شکست. |
9 If you're generous, you'll be blessed, for you share your food with those in need.
| شخص سخاوتمندی که غذای خود را با فقرا تقسیم می‌کند، برکت خواهد یافت. |
10 Get rid of the scornful, and you'll get rid of conflict too—no more arguments or insults!
| مسخره کننده را بیرون بینداز تا نزاع و مجادله و فحاشی خاتمه یابد. |
11 Anyone who loves sincerity and a gracious way of speaking will have the king as their friend.
| اگر کسی پاکی قلب را دوست بدارد و سخنانش دلنشین باشد، حتی پادشاه نیز دوست او خواهد شد. |
12 The Lord watches over true knowledge, but counteracts the words of liars.
| خداوند آدمهای درستکار را محفوظ نگه می‌دارد، اما نقشه‌های بدکاران را باطل می‌کند. |
13 Lazy people make claims like, “There's a lion outside! I might be killed if I go out there!”
| آدم تنبل در خانه می‌ماند و می‌گوید: «اگر بیرون بروم شیر مرا می‌خورد.» |
14 The seductive words of an immoral woman are a dangerous trap—if the Lord's angry with you, then you'll fall right in.
| سخنان زن بدکار مانند یک دام خطرناک است و هر که مورد غضب خداوند باشد در آن می‌افتد. |
15 Children are naturally foolish; physical correction helps them to see sense.
| حماقت در وجود کودک نهفته است، ولی چوب تأدیب آن را از او بیرون می‌کند. |
16 If you oppress the poor to make yourself rich, or if you're generous to the rich, you'll end up poor yourself.
| کسی که به خاطر نفع خودش به فقرا ظلم کند و به ثروتمندان هدیه دهد، عاقبت گرفتار فقر خواهد شد. |
17 Pay attention and listen to the words of the wise, and think carefully about my teachings—
| به این سخنان مردان حکیم که به تو یاد می‌دهم گوش فرا ده و با تمام وجود از آنها پیروی کن؛ |
18 for it's good to keep them in mind so you can be ready to share them.
| زیرا حفظ کردن آنها در دل و قرار دادن آنها بر زبان، کار پسندیده‌ای است. |
19 I'm explaining this to you today so you can trust in the Lord—yes, you!
| این سخنان را امروز به تو تعلیم می‌دهم تا اعتماد تو بر خداوند باشد. |
20 Haven't I written down for you thirty sayings of advice and wisdom?
| این کلمات گزیده را که مملو از حکمت و اندرز است، برای تو نوشته‌ام |
21 They are to make it clear to you what's right and true, so you can give a truthful explanation to those who sent you.
| تا حقیقت را آنچنان که هست به تو یاد دهم و تو نیز آن را به کسانی که از تو سؤال می‌کنند، بیاموزی. |
22 For you shouldn't steal from the poor just because they're poor; and you shouldn't crush those with limited means in court,
| اموال شخص فقیر را که حامی ندارند، غارت نکن و حق بیچارگان را در دادگاه پایمال ننما؛ |
23 for the Lord will plead their case, and he will take back whatever was stolen from them.
| زیرا خداوند به داد ایشان خواهد رسید و کسانی را که به ایشان ظلم کرده‌اند به سزای اعمالشان خواهد رسانید. |
24 Don't make friends with someone who gets upset easily; don't associate with angry people,
| با اشخاص تندخو که زود خشمگین می‌شوند معاشرت نکن، |
25 in case you learn to be like them and make a mess of your life.
| مبادا مثل آنها شوی و زندگی خود را تباه کنی. |
26 Don't shake hands and guarantee someone's debt,
| ضامن دیگری نشو و تعهد نکن که او قرض خود را پس خواهد داد، |
27 for if you can't pay, why should your bed be taken away from beneath you?
| زیرا اگر مجبور به پرداخت قرض او شوی و نتوانی آن را بپردازی، رختخوابت را از زیرت بیرون می‌کشند. |
28 Don't move ancient boundary markers that your forefathers put in place.
| حدود ملک خود را که اجدادت از قدیم آن را تعیین کرده‌اند، به نفع خود تغییر نده. |
29 If you see someone skilled in what they do, they'll work for kings and not for ordinary people.
| اگر کسی در کار خود ماهر باشد، بدان که جزو افراد گمنام نخواهد ماند، بلکه به دربار پادشاهان راه خواهد یافت. |
