Proverbs 20
1 Wine turns you into a mocker, alcohol makes you aggressive; you're stupid to be deceived by drink.
Шарап кишини рәсва қилар, Һарақ кишини ғалҗирлаштурар; Кимки униңға берилип езип кәтсә, әқилсиздур.
2 When a king gets terribly angry, he sounds like a roaring lion; anyone who makes him furious is liable to be killed.
Падишаһниң ғәзиви ширниң һөкиришигә охшаш қорқунучлуқтур; Униң аччиғини кәлтүргән, өз җениға җаза чүшүрәр.
3 Avoiding conflict is the proper thing to do, but stupid people are quick to argue.
Өзини маҗирадин нери қилиш кишиниң иззитидур; Бирақ һәр бир ахмақ өзини басалмас.
4 Slackers don't sow when they should, so when harvest comes they don't have anything.
Һорун адәм қишта йәр һайдимәс; Жиғим вақтида йоқлуқта қелип ашлиқ тиләр.
5 Discovering what someone is planning in their mind is like looking at deep water, but a person who has understanding will find out.
Кишиниң көңлидики ой-нийәтлири чоңқур суға охшаштур; Йорутулған адәм уларни тартип алалайду.
6 Many people tell you they're loyal, but can you find someone really trustworthy?
Өзини садиқ дәйдиғанлар көптур; Бирақ ишәшлик бир адәмни ким тапалисун?
7 Good people live honestly; how happy are their children if they follow them.
Һәққаний адәм диянәтлик йолда маңар; Униң пәрзәнтлиригә бәхит-бәрикәт қалдурулар!
8 When a king sits in judgment he recognizes all that isn't right.
Падиша адаләт тәхтидә олтарғанда, Һәммә яманлиқни көзи билән қоғлайду.
9 Who can claim, “I've made sure my conscience is clean; I've purified myself from sin”?
Ким өзини гунадин тазиландим, Виҗданим пакланди, дейәләйду?
10 The Lord hates both dishonest weights and dishonest measures.
Икки хил тараза теши, Икки хил күрә ишлитиш, Охшашла Пәрвәрдигарға жиркиничликтур.
11 Even children reveal what they're like by what they do, whether their actions are good and right.
Һәтта бала өз хислити билән билинәр; Униң қилғанлириниң пак, дурус яки әмәслиги һәрикәтлиридин көрүнүп турар.
12 The Lord made our ears to hear and our eyes to see.
Көридиған көзни, аңлайдиған қулақни, Һәр иккисини Пәрвәрдигар яратти.
13 If you love sleeping you'll become poor. Wake up and get busy, and you'll have plenty to eat.
Уйқиға амрақ болма, намратлиққа учрайсән; Көзүңни ечип ойғақ бол, нениң мол болар.
14 “It's really rubbish,” says the one buying, but afterwards goes and boasts to others about making a good deal.
Херидар мал алғанда: «Начар екән, начар екән!» дәп қақшайду; Елип кәткәндин кейин [«Есил нәрсә, әрзан алдим» дәп] махтиниду.
15 There's gold and plenty of expensive gemstones, but talking sense is a more valuable jewel.
Алтун бар, ләәл-яқутларму көптур; Бирақ билимни беғишлиған ләвләр немидегән қиммәтлик гөһәрдур!
16 If someone guarantees a stranger's debt with their cloak, be sure to take it! Make sure you have whatever is pledged to foreigners!
Ятқа кепил болған кишидин қәризгә тонини тутуп алғин; Ят хотунға капаләт бәргән кишидин капаләт пули ал.
17 Food you get by cheating may taste sweet, but afterwards it will be like a mouthful of gravel.
Алдап еришкән тамақ татлиқтур; Кейин, униң йегини шеғил болар.
18 With sound advice, plans are successful; if you're going to war, make sure you have good guidance.
Планлар мәслиһәт билән бекитиләр; Пишқан көрсәтмә билән җәң қилғин.
19 A gossip goes around revealing secrets; stay away from people who talk a lot.
Гәп тошуғучи сирларни ашкарилар; Шуңа валақтәккүр билән арилашма.
20 Anyone who curses their father or mother will have their light put out and end in utter darkness.
Кимки ата-анисини һақарәт қилса, Униң чириғи зулмәт қараңғусида өчәр!
21 Wealth gained too soon won't do you any good in the end.
Тез еришкән мирас һаман бәрикәтлик болмас.
22 Don't say, “I'll get you back for doing me wrong.” Leave it to the Lord, and he'll help you.
Яманлиққа яманлиқ қайтурай демә; Пәрвәрдигарға тайинип күт, У дәрдиңгә йетәр.
23 The Lord hates incorrect weights; using dishonest scales is wrong.
Икки хил тараза теши Пәрвәрдигарға жиркиничликтур; Сахта өлчәм қәтъий яримас.
24 The Lord shows us the way to go, so how would we decide for ourselves?
Инсанниң һаятлиқ қәдәмлирини Пәрвәрдигар бәлгүләйду; Ундақта инсан өз мусаписини нәдин билсун?
25 It's a mistake to make a promise to God and then have second thoughts about it later.
Бир нәрсисини йениклик билән «[Худаға] аталған!» дәп вәдә бериш, Қәсәмләрдин кейин иккилинип қайта ойлиниш, Өз җенини қилтаққа чүшүргәнгә баравәр.
26 A wise king separates out the wicked by winnowing and punishes them by threshing.
Дана падиша яманларни топанни соруғандәк соруветиду, Хаман тәпкәндәк тулуқ билән янҗиветәр.
27 The Lord's light shines on the conscience, revealing our deepest thoughts.
Адәмниң роһ-виҗдани — Пәрвәрдигарниң чириғидур, У қәлбниң һәр бир тәглирини тәкшүрүп пәриқ етәр.
28 Trustworthy love and faithfulness keep a king safe; trustworthy love supports his rule.
Меһри-шәпқәт вә һәқиқәт падишани сақлайду; У меһри-шәпқәт биләнла өз тәхтини мустәһкәмләйду.
29 Young men value their strength, but the old value even more the wisdom that comes with gray hair.
Яш жигитләрниң қавуллуғи уларниң пәхридур; Қериларниң иззити ақ чачлиридур.
30 Wounds and blows clean away what's evil; beatings clean what's deep down inside.
Тәрбийә ярилири яманлиқни тазилап чиқирар, Таяқ излири ич-бағирни таза қилар.
