Proverbs 20

1 Wine turns you into a mocker, alcohol makes you aggressive; you're stupid to be deceived by drink.

شراب انسان را به کارهای احمقانه وا می‌دارد و مشروب باعث عربده‌کشی می‌شود؛ چه نادانند کسانی که خود را اسیر مشروب می‌کنند.

2 When a king gets terribly angry, he sounds like a roaring lion; anyone who makes him furious is liable to be killed.

غضب پادشاه همچون غرش شیر است. هر که خشم او را برانگیزاند جان خود را به خطر می‌اندازد.

3 Avoiding conflict is the proper thing to do, but stupid people are quick to argue.

اجتناب از نزاع برای شخص، عزت می‌آورد. فقط اشخاص نادان نزاع به پا می‌کنند.

4 Slackers don't sow when they should, so when harvest comes they don't have anything.

آدم تنبل به موقع زمینش را شخم نمی‌زند، پس در هنگام برداشت محصول هر چه می‌گردد چیزی نمی‌یابد.

5 Discovering what someone is planning in their mind is like looking at deep water, but a person who has understanding will find out.

پند نیکو در اعماق دل مشورت دهنده مانند آب در ته چاه است و شخص فهمیده آن را بیرون می‌کشد.

6 Many people tell you they're loyal, but can you find someone really trustworthy?

بسیارند کسانی که ادعا می‌کنند خوب و باوفا هستند، ولی کیست که بتواند شخص واقعاً باوفایی پیدا کند؟

7 Good people live honestly; how happy are their children if they follow them.

فرزندان شخص امین و درستکار در زندگی سعادتمند خواهند شد.

8 When a king sits in judgment he recognizes all that isn't right.

پادشاهی که بر مسند قضاوت می‌نشیند به دقت جوانب امر را می‌سنجد و حق را از باطل تشخیص می‌دهد.

9 Who can claim, “I've made sure my conscience is clean; I've purified myself from sin”?

کیست که بتواند بگوید: «دل خود را پاک نگه داشته‌ام و از گناه مبرا هستم.»

10 The Lord hates both dishonest weights and dishonest measures.

خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از وزنه‌ها و پیمانه‌های نادرست استفاده می‌کنند متنفر است.

11 Even children reveal what they're like by what they do, whether their actions are good and right.

حتی کودک را می‌توان از طرز رفتارش شناخت و فهمید که آنچه انجام می‌دهد پاک و درست است یا نه.

12 The Lord made our ears to hear and our eyes to see.

گوش شنوا و چشم بینا، هر دو بخشش خداوند هستند.

13 If you love sleeping you'll become poor. Wake up and get busy, and you'll have plenty to eat.

اگر خواب را دوست داشته باشی فقیر می‌شوی؛ پس بیدار بمان تا سیر شوی.

14 “It's really rubbish,” says the one buying, but afterwards goes and boasts to others about making a good deal.

خریدار به جنس نگاه می‌کند و می‌گوید: «بد است!» اما بعد از خرید، از آن تعریف می‌کند.

15 There's gold and plenty of expensive gemstones, but talking sense is a more valuable jewel.

سخنان حکیمانه گرانبهاتر از طلا و نادرتر از جواهر است.

16 If someone guarantees a stranger's debt with their cloak, be sure to take it! Make sure you have whatever is pledged to foreigners!

از کسی که نزد تو ضامن شخص غریبی می‌شود گرو بگیر.

17 Food you get by cheating may taste sweet, but afterwards it will be like a mouthful of gravel.

نانی که از راه کلاهبرداری به دست می‌آید لذیذ است، اما سرانجام کام را تلخ می‌کند.

18 With sound advice, plans are successful; if you're going to war, make sure you have good guidance.

نقشه‌هایت را بدون مشورت با دیگران عملی نکن و بدون تدبیر به جنگ نرو.

19 A gossip goes around revealing secrets; stay away from people who talk a lot.

آدم سخن‌چین رازها را فاش می‌کند، پس با چنین شخصی معاشرت نکن.

20 Anyone who curses their father or mother will have their light put out and end in utter darkness.

چراغ زندگی کسی که پدر و مادر خود را لعنت کند، خاموش خواهد شد.

21 Wealth gained too soon won't do you any good in the end.

مالی که آسان به دست آمده باشد برکتی نخواهد داشت.

22 Don't say, “I'll get you back for doing me wrong.” Leave it to the Lord, and he'll help you.

بدی را با بدی تلافی نکن، بلکه منتظر باش تا خداوند عمل کند.

23 The Lord hates incorrect weights; using dishonest scales is wrong.

خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از ترازو و سنگهای نادرست استفاده می‌کنند متنفر است.

24 The Lord shows us the way to go, so how would we decide for ourselves?

خداوند راه زندگی ما را تعیین می‌کند، پس انسان چگونه می‌تواند بفهمد زندگی او به کجا ختم می‌شود؟

25 It's a mistake to make a promise to God and then have second thoughts about it later.

هرگز نسنجیده قولی به خداوند نده، زیرا ممکن است گرفتار شوی.

26 A wise king separates out the wicked by winnowing and punishes them by threshing.

پادشاه دانا شریران را تشخیص می‌دهد و آنها را به شدت مجازات می‌کند.

27 The Lord's light shines on the conscience, revealing our deepest thoughts.

وجدان انسان به منزلهٔ چراغ خداوند است که تمام انگیزه‌های پنهانی او را آشکار می‌سازد.

28 Trustworthy love and faithfulness keep a king safe; trustworthy love supports his rule.

هرگاه پادشاهی مهربان و امین باشد، سلطنتش از محبت پایدار می‌ماند.

29 Young men value their strength, but the old value even more the wisdom that comes with gray hair.

شکوه جوانان، قوت ایشان است و عزت پیران، تجربه ایشان.

30 Wounds and blows clean away what's evil; beatings clean what's deep down inside.

تنبیه برای بدن دردناک است اما دل را از بدی پاک می‌کند.