Proverbs 20

1 Wine turns you into a mocker, alcohol makes you aggressive; you're stupid to be deceived by drink.

۱ شراب استهزا می‌کند و مسکرات عربده می‌آورد، و هر‌که به آن فریفته شود حکیم نیست.

2 When a king gets terribly angry, he sounds like a roaring lion; anyone who makes him furious is liable to be killed.

۲ هیبت پادشاه مثل غرش شیر است، و هر‌که خشم او را به هیجان آورد، به‌جان خود خطامی ورزد.

3 Avoiding conflict is the proper thing to do, but stupid people are quick to argue.

۳ از نزاع دور شدن برای انسان عزت است، اماهر مرد احمق مجادله می‌کند.

4 Slackers don't sow when they should, so when harvest comes they don't have anything.

۴ مرد کاهل به‌سبب زمستان شیار نمی کند، لهذا در موسم حصاد گدایی می‌کند و نمی یابد.

5 Discovering what someone is planning in their mind is like looking at deep water, but a person who has understanding will find out.

۵ مشورت در دل انسان آب عمیق است، امامرد فهیم آن را می‌کشد.

6 Many people tell you they're loyal, but can you find someone really trustworthy?

۶ بسا کسانند که هر یک احسان خویش رااعلام می‌کنند، اما مرد امین را کیست که پیدا کند.

7 Good people live honestly; how happy are their children if they follow them.

۷ مرد عادل که به کاملیت خود سلوک نماید، پسرانش بعد از او خجسته خواهند شد.

8 When a king sits in judgment he recognizes all that isn't right.

۸ پادشاهی که بر کرسی داوری نشیند، تمامی بدی را از چشمان خود پراکنده می‌سازد.

9 Who can claim, “I've made sure my conscience is clean; I've purified myself from sin”?

۹ کیست که تواند گوید: «دل خود را طاهرساختم، و از گناه خویش پاک شدم.»

10 The Lord hates both dishonest weights and dishonest measures.

۱۰ سنگهای مختلف و پیمانه های مختلف، هر دوی آنها نزد خداوند مکروه است.

11 Even children reveal what they're like by what they do, whether their actions are good and right.

۱۱ طفل نیز از افعالش شناخته می‌شود، که آیااعمالش پاک و راست است یا نه.

12 The Lord made our ears to hear and our eyes to see.

۱۲ گوش شنوا و چشم بینا، خداوند هر دو آنهارا آفریده است.

13 If you love sleeping you'll become poor. Wake up and get busy, and you'll have plenty to eat.

۱۳ خواب را دوست مدار مبادا فقیر شوی. چشمان خود را باز کن تا از نان سیر گردی.

14 “It's really rubbish,” says the one buying, but afterwards goes and boasts to others about making a good deal.

۱۴ مشتری می‌گوید بد است، بد است، اماچون رفت آنگاه فخر می‌کند.

15 There's gold and plenty of expensive gemstones, but talking sense is a more valuable jewel.

۱۵ طلا هست و لعلها بسیار، اما لبهای معرفت جواهر گرانبها است.

16 If someone guarantees a stranger's debt with their cloak, be sure to take it! Make sure you have whatever is pledged to foreigners!

۱۶ جامه آنکس را بگیر که به جهت غریب ضامن است، و او را به رهن بگیر که ضامن بیگانگان است.

17 Food you get by cheating may taste sweet, but afterwards it will be like a mouthful of gravel.

۱۷ نان فریب برای انسان لذیذ است، اما بعد دهانش از سنگ ریزه‌ها پر خواهد شد.

18 With sound advice, plans are successful; if you're going to war, make sure you have good guidance.

۱۸ فکرها به مشورت محکم می‌شود، و باحسن تدبیر جنگ نما.

19 A gossip goes around revealing secrets; stay away from people who talk a lot.

۱۹ کسی‌که به نمامی گردش کند اسرار را فاش می‌نماید، لهذا با کسی‌که لبهای خود را می‌گشایدمعاشرت منما.

20 Anyone who curses their father or mother will have their light put out and end in utter darkness.

۲۰ هر‌که پدر و مادر خود را لعنت کندچراغش در ظلمت غلیظ خاموش خواهد شد.

21 Wealth gained too soon won't do you any good in the end.

۲۱ اموالی که اولا به تعجیل حاصل می‌شود، عاقبتش مبارک نخواهد شد.

22 Don't say, “I'll get you back for doing me wrong.” Leave it to the Lord, and he'll help you.

۲۲ مگو که از بدی انتقام خواهم کشید، بلکه برخداوند توکل نما و تو را نجات خواهد داد.

23 The Lord hates incorrect weights; using dishonest scales is wrong.

۲۳ سنگهای مختلف نزد خداوند مکروه است، و ترازوهای متقلب نیکو نیست.

24 The Lord shows us the way to go, so how would we decide for ourselves?

۲۴ قدمهای انسان از خداوند است، پس مردراه خود را چگونه بفهمد؟

25 It's a mistake to make a promise to God and then have second thoughts about it later.

۲۵ شخصی که چیزی را به تعجیل مقدس می‌گوید، و بعد از نذر کردن استفسار می‌کند، دردام می‌افتد.

26 A wise king separates out the wicked by winnowing and punishes them by threshing.

۲۶ پادشاه حکیم شریران را پراکنده می‌سازد وچوم را بر ایشان می‌گرداند.

27 The Lord's light shines on the conscience, revealing our deepest thoughts.

۲۷ روح انسان، چراغ خداوند است که تمامی عمقهای دل را تفتیش می‌نماید.

28 Trustworthy love and faithfulness keep a king safe; trustworthy love supports his rule.

۲۸ رحمت و راستی پادشاه را محافظت می‌کند، و کرسی او به رحمت پایدار خواهد ماند.

29 Young men value their strength, but the old value even more the wisdom that comes with gray hair.

۲۹ جلال جوانان قوت ایشان است، و عزت پیران موی سفید.

30 Wounds and blows clean away what's evil; beatings clean what's deep down inside.

۳۰ ضربهای سخت از بدی طاهر می‌کند وتازیانه‌ها به عمق دل فرو می‌رود.