Proverbs 19
1 Better to be poor but honest than stupid and tell lies.
Lepszy jest ubogi, który chodzi w uprzejmości swej, niżeli przewrotny w wargach swoich, który jest głupim.
2 It's not good to be someone who doesn't think. If you rush, things go wrong.
Zaiste duszy bez umiejętności nie dobrze, a kto jest prędkich nóg, potknie się.
3 People mess up their lives by their own stupidity, and then get angry with the Lord.
Głupstwo człowiecze podwraca drogę jego, a przecie przeciwko Panu zapala się gniewem serce jego.
4 If you're rich, you get a lot of friends, but if you're poor, you lose any friends you had.
Bogactwa przyczyniają wiele przyjaciół; ale ubogi od przyjaciela swego odłączony bywa.
5 A false witness will be punished; liars won't get away with their lies.
Fałszywy świadek nie będzie bez pomsty; a kto mówi kłamstwo, nie ujdzie.
6 Many ask favors from important people, and everyone's a friend of the generous.
Wielu się ich uniża przed księciem, a każdy jest przyjacielem mężowi szczodremu.
7 If a poor man's relatives can't stand him, how much more will his friends avoid him! He tries to talk with them but they don't listen.
Wszyscy bracia ubogiego nienawidzą go; daleko więcej inni przyjaciele jego oddalają się od niego; woła za nimi, a niemasz ich.
8 If you become wise, you have good self-esteem; if you learn good sense you'll be successful.
Nabywa rozumu, kto miłuje duszę swoję, a strzeże roztropności, aby znalazł co dobrego.
9 A false witness will be punished; people who tell lies will perish.
Świadek fałszywy nie będzie bez pomsty; a kto mówi kłamstwo, zginie.
10 It's not right for stupid people to live in luxury, and it's even worse for a slave to rule over leaders.
Nie przystoi głupiemu rozkosz, ani słudze panować nad książętami.
11 If you have good sense you'll be slow to get angry; you gain respect by forgiving wrongs.
Rozum człowieczy zawściąga gniew jego, a ozdoba jego jest mijać przestępstwo.
12 When a king gets angry, he sounds like a roaring lion; but his kindness is as soft as dew on the grass.
Zapalczywość królewska jest jako ryk lwięcia; ale łaska jego jest jako rosa na trawie.
13 A stupid son makes his father miserable, and an argumentative wife is like dripping that never stops.
Syn głupi jest utrapieniem ojcu swemu, a żona swarliwa jest jako ustawiczne kapanie przez dach.
14 You inherit a house and wealth from your father, but a sensible wife is a gift from the Lord.
Dom i majętność dziedzictwem przypada po rodzicach; ale żona roztropna jest od Pana.
15 Lazy people are often fast asleep, but idleness means they're hungry.
Lenistwo przywodzi twardy sen, a dusza gnuśna będzie łaknęła.
16 Keep the commandments, and you'll live; despise them and you'll die.
Kto strzeże przykazania, strzeże duszy swojej; ale kto gardzi drogami swemi, zginie.
17 If you're kind to the poor, you're lending to the Lord, and he will repay you well for what you've done.
Panu pożycza, kto ma litość nad ubogim, a on mu za dobrodziejstwo jego odda.
18 Discipline your son while there's still hope, but don't kill him.
Karz syna swego, póki o nim nadzieja, a zabiegając zginieniu jego niech mu nie folguje dusza twoja.
19 People who often get angry have to pay the penalty; if you help them, you'll have to do it again.
Wielki gniew okazuj, kiedy odpuszczasz karanie, grożąc mu, ponieważ odpuszczasz, że potem srożej karać będziesz.
20 Listen to advice and accept instruction so that you'll eventually become wise.
Słuchaj rady, a przyjmuj karność, abyś kiedyżkolwiek był mądrym.
21 Human beings make many plans in their minds, but the final decision is the Lord's.
Wiele jest myśli w sercu człowieczem; ale rada Pańska, ta się ostoi.
22 The most desirable thing in anyone is trustworthy love; it is better to be poor than a liar.
Pożądana rzecz człowiekowi dobroczynność jego, ale lepszy jest ubogi, niż mąż kłamliwy.
23 Honoring the Lord is life, and you will rest contentedly, safe from harm.
Bojażń Pańska prowadzi do żywota, a kto ją ma, w obfitości mieszka, i nie spotka go nieszczęście.
24 Lazy people put their hands in a dish, and won't even lift the food to their mouths.
Leniwy kryje rękę swą pod pachę, i do ust swych nie podnosi jej.
25 If you punish someone who mocks, you may help an immature person to learn. Correct the wise, and they become wiser.
Bij naśmiewcę, żeby prostak był ostrożniejszym; a roztropnego sfukaj, żeby zrozumiał umiejętność.
26 A son who abuses his father and chases away his mother brings shame and disgrace.
Syn wstyd i hańbę zadawający, ojca gubi i matkę wygania.
27 My son, stop listening to my instruction and you'll soon give up following wisdom.
Synu mój! przestań słuchać nauki, któraby cię odwodziła od mów rozumnych.
28 A crooked witness makes a mockery of justice; and the wicked wolf down evil.
Świadek złośliwy pośmiewa się z sądu, a usta niezbożnych połykają nieprawość.
29 Punishment is ready for those who mock; flogging is ready for the backs of the stupid.
Sądy są na pośmiewców zgotowane, a guzy na grzbiet głupich.
