Proverbs 17
1 Better to eat a dry scrap in peace than to feast in a house full of people arguing.
Қурбанлиқ гөшлиригә толған җедәллик өйдин, Бир чишләм қуруқ нан йәп, көңүл течлиқта болған әвзәл.
2 A servant who acts wisely will be put in charge of a disgraced son, and will share the family inheritance with the brothers.
Хизмәткар чевәр болса, ғоҗисиниң номуста қойғучи оғлини башқурар; Кәлгүсидә у ғоҗиниң оғли қатарида туруп униң мирасни тәқсим қилар.
3 A crucible tests silver, and a furnace tests gold, but the Lord tests the attitude of mind.
Сапал қазан күмүчни тавлар, чанақ алтунни тавлар, Бирақ адәмниң қәлбини Пәрвәрдигар синар.
4 Evil people listen to spiteful talk, and liars pay attention to malicious words.
Қәбиһ киши яман сөзләргә ишинәр; Ялғанчи питничиләрниң сөзигә қулақ салар.
5 Anyone who oppresses the poor insults their Maker, and anyone who enjoys the suffering of others will be punished.
Мискинләрни мәсқирә қилғучи, өзини Яратқучини һақарәтлигүчидур; Башқиларниң бәхитсизлигидин хошал болған киши җазасиз қалмас.
6 Old people are proud of their grandchildren, and children are proud of their parents.
Қериларниң нәврилири уларниң таҗидур; Пәрзәнтләрниң пәхри уларниң атилиридур.
7 Fine words don't suit stupid people, how much less are lies suited to a ruler.
Ахмақ яришиқ гәп қилса униңға ярашмас; Мөтивәр ялған сөзлисә униңға техиму ярашмас.
8 Whoever gives a bribe thinks it's a magical stone—that wherever they turn they'll have success!
Пара — уни бәргүчиниң нәзиридә есил бир гөһәрдур; Гоя уни нәгила ишләтсә мувәппәқийәткә еришидиғандәк.
9 If you forgive a wrong you encourage friendship, but if you keep talking about it you'll lose your friend.
Башқиларниң хаталиқини йопутуп кәчүргән киши меһир-муһәббәтни көзләр; Кона хаманни сориған киши йеқин достларни дүшмән қилар.
10 A reprimand hits a thinking person more than one hundred blows hit someone stupid.
Ақиланигә сиңгән бир еғиз тәнбиһ, Ахмаққа урулған йүз дәрридин үнүмлүктур.
11 Evil people are only looking to rebel, so a cruel messenger will be sent to attack them.
Яманлар пәқәт асийлиқни көзләр; Уни җазалашқа рәһимсиз бир әлчи әвәтиләр.
12 Better to meet a she-bear robbed of her cubs than a stupid person and their foolishness.
Әхмиқанә иш қиливатқан надан кишигә учрап қалғандин көрә, Балилиридин айрилған ейиққа йолуғуп қалған яхши.
13 If you repay evil for good, evil will never leave your house.
Кимки яхшилиққа яманлиқ қилса, Ишигидин балайиқаза нери кәтмәс.
14 The beginning of a quarrel is like the first leak in a water dam, so drop it before a major argument bursts out.
Җедәлниң башлиниши тосмини су елип кәткәнгә охшайду; Шуңа җедәл партлаштин авал талаш-тартиштин қол үзгин.
15 The Lord hates it when the wicked are acquitted and the innocent condemned.
Яманни ақлиған, Һәққанийға қара чаплиған, Охшашла Пәрвәрдигарға жиркиничликтур.
16 Is there any point in stupid people trying to buy wisdom when they don't want to learn?
Ахмақниң көңли даналиқни әтиварлимиса, Қандақму униң қолида даналиқни сетивалғидәк пули болсун?
17 A true friend is always there to love you, and family provides help when troubles come.
[Һәқиқий] дост һәрдайим саңа муһәббәт көрситәр, [Һәқиқий] қериндаш яман күнүң үчүн ярдәмгә дунияға кәлгәндур.
18 It's not a wise idea to make a pledge and guarantee a neighbor's debt.
Әқилсиз киши қол берип, Йеқини үчүн кепил болиду.
19 People who love sin like to argue; those who build high gates invite destruction.
Җедәлгә амрақ гунаға амрақтур; Босуғини егиз қилған һалакәтни издәр.
20 People with warped minds don't succeed; those who tell lies get into trouble.
Нийити бузулған яхшилиқ көрмәс; Тилида һәқ-наһәқни астин-үстүн қилғучи балаға йолуқар.
21 A stupid son brings grief to his father; the father of a child who does stupid things has no joy.
Бала ахмақ болса, ата ғәм-қайғуға патар; Һамақәтниң атиси хушаллиқ көрмәс.
22 A cheerful attitude is like good medicine, but discouragement makes you sick.
Шат көңүл шипалиқ доридәк тәнгә давадур; Сунуқ роһ-дил адәмниң илигини қурутар.
23 The wicked take hidden bribes to pervert the course of justice.
Чирик адәм йәң ичидә парини қобул қилар; У адаләтниң йолини бурмилар.
24 Sensible people focus on wisdom, but the eyes of stupid people are always wandering.
Даналиқ йорутулған кишиниң көз алдида турар; Бирақ әқилсизниң көзи хиялкәшлик қилип қутупта жүрәр.
25 A stupid son brings grief to his father and sadness to his mother who gave birth to him.
Галваң бала атини азапға салар; Уни туққучиниңму дәрди болар.
26 It's not right to impose a fine on someone who's innocent or to flog good leaders for their honesty.
Һәққанийларға җәриманә қоюшқа қәтъий болмас; Әмирләрни адаләтни қоллиғини үчүн думбалашқа болмас.
27 If you're wise, you'll be careful what you say; and if you're sensible, you'll keep your temper.
Билими бар киши кам сөзлүк болар; Йорутулған адәм қалтис еғир-бесиқ болар.
28 Even stupid people who keep quiet are considered wise; if they don't say anything they appear intelligent.
Һәтта ахмақму аз сөзлисә дана һесаплинар; Тилини тизгинлигән киши данишмән санилар.
