Proverbs 15
1 A kind reply wards off anger, but hurtful words make people mad.
Đối đáp êm dịu làm nguôi cơn giận, trả lời xẳng xớm như lửa thêm dầu.
2 What wise people say makes knowledge attractive, but stupid people talk a lot of nonsense.
Lưỡi người khôn truyền thông tri thức, miệng người dại tuôn chảy điên rồ.
3 The Lord sees everywhere, watching the evil and the good.
Mắt Chúa Hằng Hữu ở khắp mọi nơi, xét xem người ác lẫn người thiện lành.
4 Gentle words are a source of life, but telling lies does a lot of damage.
Lưỡi hiền lành là cây sự sống; lưỡi gian ngoa phá hại tâm linh.
5 Only a foolish son despises his father's instruction, but one who accepts correction is sensible.
Con cãi lời cha là con ngu dại; con nghe sửa dạy mới là con ngoan.
6 There's plenty of treasure where good people live, but the income of the wicked brings them trouble.
Nhà người công chính là kho tàng quý giá, lợi tức người gian tà đem lại đủ thứ rối ren.
7 Wise people share their knowledge, but stupid people don't think like that.
Môi người khôn truyền rao tri thức; lòng người dại thì chẳng được gì.
8 The Lord hates the sacrifices of the wicked, but he loves the prayers of the good.
Tế lễ người ác là vật Chúa Hằng Hữu chán ghét, nhưng lời người ngay cầu nguyện được Chúa hài lòng.
9 The Lord hates the ways of the wicked, but he loves those who do what is right.
Đường người ác bị Chúa Hằng Hữu chán ghét, nhưng người theo đường công chính được Chúa yêu thương.
10 If you leave the right path you will be severely disciplined; anyone who hates correction will die.
Bỏ đường chính bị cực hình chắc chắn, ghét khuyên răn bị tiêu diệt chẳng sai.
11 Those already dead have no secrets from the Lord—how much more does he know our thoughts! (Sheol h7585)
Âm Phủ và Hỏa Ngục, Chúa Hằng Hữu còn thấy suốt. Huống hồ chi lòng dạ loài người! (Sheol h7585)
12 Scoffers don't like to be corrected, so they don't go to the wise for advice.
Người nhạo báng không đến gần người khôn, vì sợ phải nghe lời quở trách.
13 If you're happy inside, you'll have a cheerful face, but if you're sad, you look crushed.
Lòng khoái lạc làm mặt mày vui vẻ; dạ ưu phiền làm héo hắt tâm linh.
14 An insightful mind looks for knowledge, but stupid people feed on foolishness.
Lòng thông sáng đi tìm tri thức, miệng người ngu ăn nói điên rồ.
15 The life of poor people is hard, but if you stay cheerful, it's a continual feast.
Lòng ưu sầu thấy ngày nào cũng ngày hoạn nạn; lòng vui mừng lúc nào cũng yến tiệc liên miên.
16 It's better to respect the Lord and only have a little than to have plenty of money and the trouble that comes with it.
Thà ít của mà kính sợ Chúa Hằng Hữu, hơn là có nhiều tài sản mà bối rối cặp theo.
17 Better a dinner of vegetables where there's love than eating meat with hatred.
Thà một bát rau mà yêu thương nhau, hơn là ăn thịt bò với lòng ganh ghét.
18 Short-tempered people stir up trouble, but those slow to anger calm things down.
Người nóng tính thường gây xung đột; người ôn hòa dàn xếp đôi bên.
19 The way of lazy people is overgrown with thorns, but the path of the good is an open highway.
Đường người biếng nhác như có rào gai ngăn chặn, đường người ngay lành luôn quang đãng hanh thông.
20 A wise son makes his father happy, but a stupid man despises his mother.
Con khôn vui lòng cha; con ngu khinh dể mẹ.
21 Stupidity makes people with no sense happy, but sensible people do what is right.
Người dại dột cho u mê là hay; nhưng người khôn lúc nào cũng chọn đường ngay.
22 Plans fall apart without good advice, but with plenty of advisors they're successful.
Kế hoạch thất bại, vì không có người tính kế; kế hoạch thành công, nhờ có mưu sĩ tài cao.
23 A good answer makes people happy—it's great to say the right thing at the right moment!
Lời khéo đáp khiến lòng vui vẻ; lời đúng lúc quý giá biết bao!
Đường sống của người khôn dẫn lên cao; lánh xa âm phủ ở dưới thấp. (Sheol h7585)
25 The Lord pulls down the house of the proud, but he protects the boundaries of the widow's property.
Chúa Hằng Hữu phá nhà người kiêu ngạo, nhưng Ngài giữ vững ranh giới người góa bụa.
26 The Lord hates the thoughts of the wicked, but he honors the words of the pure.
Chúa Hằng Hữu ghê tởm mưu gian ác, nhưng lời trong sạch được Chúa hài lòng.
27 People greedy for ill-gotten gains make trouble for their families, but those who hate bribes will live.
Người tham lợi đem rối rắm vào nhà, người khước từ hối lộ được sống an vui.
28 Good people think how best to answer questions, but stupid people say all kinds of evil things.
Người công chính lựa câu đối đáp cách thận trọng; người gian tà thốt lời độc địa không đắn đo.
29 The Lord keeps his distance from the wicked, but he hears the prayers of the good.
Chúa Hằng Hữu lánh xa người mưu ác, nhưng nghe người công chính cầu xin.
30 Bright eyes make you happy, and good news makes you feel good.
Mắt thấy cảnh đẹp khiến lòng vui vẻ; tai nghe tin lành xương cốt nở nang.
31 If you pay attention to positive advice you'll be one of the wise.
Ai chịu nghe phê bình xây dựng, sẽ ở giữa đám người khôn ngoan.
32 If you ignore instruction you have no self-esteem, but if you listen to correction you gain understanding.
Ai khước từ khuyên răn, ghét chính linh hồn mình; người nghe lời sửa dạy sẽ trở nên thông sáng.
33 Respect for the Lord teaches wisdom; humility goes before honor.
Kính sợ Chúa Hằng Hữu thật là khôn ngoan, đức tính khiêm nhu mang lại vinh dự.
