Numbers 22
1 The Israelites moved on and camped on the plains of Moab east of the Jordan, opposite Jericho.
Mipanaw ang katawhan sa Israel hangtod nga nagkampo sila sa kapatagan sa Moab duol sa Jericho, sa pikas bahin sa Suba sa Jordan gikan sa siyudad.
2 Balak, son of Zippor, had seen all that the Israelites had done to the Amorites.
Si Balak nga anak ni Sipor nakakita sa tanan nga gibuhat sa Israel ngadto sa mga Amorihanon.
3 The Moabites were terrified of the Israelites because there were so many of them. The Moabites dreaded the arrival of the Israelites
Hilabihan ang kahadlok sa Moab ngadto sa katawhan tungod kay daghan kaayo sila, nalisang pag-ayo ang Moab sa katawhan sa Israel.
4 and told the leaders of Midian, “This horde will eat up everything we have, just like an ox eats up grass in the field!” (Balak son of Zippor, was king of Moab at that time.)
Ang hari sa Moab miingon ngadto sa mga kadagkoan sa Midian,” Kini nga kadaghanon maoy maglamoy sa tanan nga ania sa atong palibot sama sa torong baka nga nagsabsab sa sagbot ngadto sa uma.” Karon si Balak nga anak ni Sipor mao ang hari sa Moab niadto nga panahon.
5 He sent messengers to call Balaam, son of Beor, who lived in Pethor near the Euphrates River in his own country. “Listen, a group of people has arrived here who came from Egypt,” Balak said in his message to Balaam. “There are hordes of them and they present a real threat to me.
Nagpadala siya ug mga mensahero ngadto kang Balaam nga anak ni Beor, didto sa Petor nga duol sa Suba sa Eufrates, ngadto sa yuta sa iyang nasod ug sa iyang katawhan. Gitawag niya siya ug giing-nan, “Tan-awa, miabot ang nasod nga gikan sa Ehipto. Gitabonan nila ang panagway sa kalibotan ug ania na sila karon nagsunod kanako.
6 Please come immediately and curse these people for me, because they are stronger than me. Maybe then I'll be able to attack them and drive them out of my country because I know that whoever you bless is blessed, and whoever you curse is cursed.”
Busa palihog anhi karon ug tungloha kini nga nasod alang kanako, tungod kay kusgan kaayo sila alang kanako. Basin pa ug makahimo ako sa pagsulong kanila ug mapahawa sila gikan sa yuta. Nasayod ako nga si bisan kinsa nga imong panalanginan, mapanalanginan, ug si bisan kinsa nga imong tunglohon, matinunglo.”
7 The Moabite and Midianite leaders departed, taking payment for the fortune-telling with them. When they arrived they gave Balaam the message from Balak.
Mao nga ang mga pangulo sa Moab ug ang mga pangulo sa Midian mibiya, nga nagdala ug bayad alang sa pagtagna. Miabot sila kang Balaam ug misulti kaniya sa mga gipamulong ni Balak.
8 “Stay the night and I'll let you know the answer the Lord gives me,” Balaam told them. So the Moabite leaders stayed there with Balaam.
Miingon si Balaam kanila, “Pabilin una dinhi karong gabhiona. Dad-on ko kaninyo kung unsa ang giingon ni Yahweh kanako.” Busa nagpabilin ang mga pangulo sa Maob uban kang Balaam nianang gabhiona.
9 God came to Balaam and asked him, “Who are these men staying with you?”
Miadto ang Dios ngadto kang Balaam ug miingon, “Si kinsa man kining mga tawhana nga mianhi kanimo?”
10 Balaam told God, “Balak, son of Zippor, the king of Moab, sent me this message:
Mitubag si Balaam sa Dios, “Si Balak ang anak ni Sipor, nga hari sa Moab, ang nagpadala kanila nganhi kanako. Miingon siya,
11 ‘Listen, a group of people has arrived here who came from Egypt. There are hordes of them. Please come immediately and curse these people for me. Maybe then I'll be able to fight them and drive them out of my country.’”
“Tan-awa, ang katawhan nga naggikan sa Ehipto mitabon ibabaw sa akong kayutaan. Karon anhi dinhi ug tungloha sila alang kanako. Basin pa ug makahimo ako pagbuntog kanila ug mapahawa sila.'”
12 But God told Balaam, “You are not to go back with them. You must not curse this people, for they are blessed.”
Mitubag ang Dios kang Balaam, “Ayaw gayod pagkuyog niining mga tawhana. Ayaw gayod tungloha ang katawhan sa Israel tungod kay gipanalanginan sila.”
13 In the morning Balaam got up and said to Balak's messengers, “Go back to where you came from because the Lord has refused to allow me to go with you.”
Pagkabuntag mibangon si Balaam ug miingon sa mga pangulo ni Balak, “Pauli sa inyong yuta tungod kay wala motugot si Yahweh nga mouban ako kaninyo.”
14 The Moabite leaders left. They returned to Balak, and told him, “Balaam refused to come back with us.”
Busa mibiya ang mga pangulo sa Moab ug mibalik ngadto kang Balak. Miingon sila, “Midumili si Balaam sa pagkuyog kanamo.”
15 Then Balak sent even more leaders who were more prestigious than before.
Nagpadala pag-usab si Balak ug dugang pa nga mga pangulo nga mas tinahod pa gayod kaysa unang pundok.
16 When they arrived they told Balaam, “This is what Balak son of Zippor says: ‘Please don't let anything stop you from coming to see me,
Miadto sila kang Balaam ug miingon kaniya, “Si Balak nga anak ni Sipor misulti niini, 'Palihog ayaw tugoti nga adunay makapugong kanimo nga mouban kanako,
17 because I will pay you a great deal and follow all the advice you give me. Please come and curse these people for me!’”
tungod kay bayaran ko gayod ikaw ug hatagan ug dakong kadungganan, ug buhaton ko ang bisan unsa nga imong isulti kanako nga buhaton. Mao nga palihog anhi ug tungloha kining mga katawhan alang kanako.'”
18 But Balaam told Balak's officials, “Even if Balak gave me his whole palace full of silver and gold, I couldn't disobey the command of the Lord my God in any way.
Mitubag si Balaam ug miingon sa mga tawo ni Balak, “Bisan pa ug ihatag ni Balak kanako ang iyang palasyo nga puno sa plata ug bulawan, dili gayod nako supakon ang pulong ni Yahweh, nga akong Dios, ug mohimo ug kulang o sobra pa sa iyang gisulti kanako.
19 Now you should also stay the night so I can see if the Lord has anything else to tell me.”
Unya karon, palihog paghulat usab dinhi karong gabhiona, kay aron masabtan pa gayod nako ang isulti ni Yahweh kanako.”
20 God came to Balaam during the night and told him, “Since these men have come for you, get up and go with them. But only do what I tell you.”
Miadto ang Dios kang Balaam nianang gabhiona ug miingon kaniya, “Sanglit mianhi man kining mga tawhana aron sa pagpatawag kanimo, tindog ug lakaw uban kanila. Apan buhata lamang kung unsa ang akong isulti kanimo nga imong buhaton.”
21 In the morning Balaam got up, put a saddle on his donkey, and left with the Moabite leaders.
Sayo sa buntag mibangon si Balaam, gisakangan niya ang iyang asno, ug miadto uban sa mga pangulo sa Moab.
22 God's got angry because Balaam had decided to go. The angel of the Lord came and stood in the road to confront him. Balaam was riding on his donkey, and he was accompanied by his two servants.
Apan tungod kay miadto man siya, misilaob ang kasuko sa Dios. Ang anghel ni Yahweh mipahiluna sa iyang kaugalingon sa dalan ingon nga kaaway ni Balaam, nga nagsakay sa iyang asno. Uban usab ni Balaam ang duha niya ka sulugoon.
23 The donkey saw the angel of the Lord standing in the road holding a drawn sword, so it turned from the road and went into a field. So Balaam beat it to make it go back to the road.
Nakita sa asno ang anghel ni Yahweh nga nagtindog sa dalan uban sa gihulbot niya nga espada nga anaa sa iyang kamot. Mitipas ang asno sa dalan ug miadto didto sa uma. Gibunalan ni Balaam ang asno aron nga mobalik siya sa dalan.
24 Then the angel of the Lord stood in a narrow part of the road that passed between two vineyards, with walls on both sides.
Unya ang anghel ni Yahweh mitindog didto sa sigpit nga bahin sa dalan tungatunga sa pipila ka mga parasan, nga may paril ang anaa sa iyang tuong bahin ug ang laing paril nga anaa sa iyang walang bahin.
25 The donkey saw the angel of the Lord and tried to get past. It pushed up against the wall and crushed Balaam's foot against it. So he beat it again.
Nakita pag-usab sa asno ang anghel ni Yahweh. Namidpid siya sa paril ug naipit ang tiil ni Balaam niini. Gibunalaan na usab siya ni Balaam.
26 Then the angel of the Lord went ahead and stood in a narrow place where there was no room to get past, either on the right or the left.
Ang anghel ni Yahweh miuna didto sa unahan ug mitindog sa laing sigpit nga dapit diin wala na gayoy matipasan sa bisan asa nga bahin.
27 The donkey saw the angel of the Lord and lay down under Balaam. He got angry and beat it with his walking stick.
Nakita sa asno ang anghel ni Yahweh, ug mihigda ang asno nga gisakyan ni Balaam. Misilaob ang kasuko ni Balaam, ug gibunalan niya ang asno sa iyang sungkod.
28 The Lord gave the donkey the ability to speak and it said to Balaam, “What have I done to you for you to beat me three times?”
Unya gibuka ni Yahweh ang baba sa asno aron nga makasulti siya. Miingon siya kang Balaam, “Unsa man ang akong nabuhat kanimo nga nagtukmod kanimo nga bunalan ako sa makatulo ka higayon?”
29 “You made me look stupid!” Balaam told the donkey. “If I was holding a sword, I'd kill you now!”
Mitubag si Balaam sa asno, “Tungod kay nagbinuang ka man kanako. Aduna unta akoy espada sa akong kamot. Kung aduna pa lang, gipatay ko na unta ikaw karon.”
30 But the donkey asked Balaam, “Aren't I the donkey you've ridden all your life right up to today? Have I ever treated you this way before?” “No,” he admitted.
Miingon ang asno kang Balaam, “Dili ba ako man ang asno nga imong ginasakyan sa tibuok nimong kinabuhi hangtod karon? Nagbuhat ba ako ug sama niana nga batasan kanimo kaniadto? Miingon si Balaam, “Wala.”
31 Then the Lord gave Balaam the ability to see the angel of the Lord standing in the road holding a drawn sword. Balaam bowed low and fell facedown on the ground.
Unya gipabuka ni Yahweh ang mata ni Balaam, ug nakita niya ang anghel nga nagtindog sa dalan uban sa iyang hinulbot nga espada sa iyang kamot. Giduko ni Balaam ang iyang ulo ug mihapa.
32 The angel of the Lord asked him, “Why did you beat your donkey three times? Listen, I have come to confront you because you're being obstinate.
Miingon ang anghel ni Yahweh ngadto kaniya, “Nganong gibunalan mo man ang imong asno sa makatulo ka higayon? Tan-awa, mianhi ako ingon nga usa ka tawo nga magsanta kanimo tungod kay daotan ang imong gibuhat kanako.
33 The donkey saw me and avoided me three times. If it had not avoided me, by now I definitely would have killed you and allowed the donkey to live.”
Nakakita kanako ang asno ug milikay gikan kanako sa makatulo ka higayon. Kay kung wala pa kini milikay gikan kanako, napatay ko na unta ikaw ug luwason ang kinabuhi niya.”
34 “I have sinned because I did not realize that you were standing in the road to confront me,” Balaam said to the angel of the Lord, “So if this isn't what you want, I'll go back home.”
Miingon si Balaam ngadto sa anghel ni Yahweh, “Nakasala ako. Wala ako masayod nga nagtindog ka nga nag-atang kanako sa dalan. Busa karon, kung wala kini makapahimuot kanimo, mobalik ako.”
35 The angel of the Lord told Balaam, “No, you can go with the men, but only say what I tell you.” So Balaam continued on with Balak's officials.
Apan ang anghel ni Yahweh miingon kang Balaam, “Padayon sa unahan uban sa mga tawo. Apan ang isulti mo lamang ang mga pulong nga akong gisulti kanimo.” Busa miadto si Balaam uban sa mga pangulo ni Balak.
36 When Balak found out that Balaam was on his way, he went out to meet him at the Moabite town on the border at the Arnon River, the farthest point of his territory.
Sa dihang nadungog ni Balak nga moabot si Balaam, miadto dayon siya aron sa pagpakigkita kaniya didto sa siyudad sa Moab sa Arnon, nga mao ang utlanan.
37 He said to Balaam, “Didn't you think my call for you to come was urgent? Why didn't you come to me straight away? Did you think I couldn't pay you enough?”
Miingon si Balak kang Balaam, “Dili ba nagpadala man ako ug mga tawo aron sa pagpatawag kanimo? Nganong wala ka man mianhi kanako? Dili ba ako makahimo sa pagpasidungog kanimo?”
38 “Look, I'm here with you now, aren't I?” Balaam replied. “But do you think I can just say anything? I can only speak the words that God gives me to say.”
Unya mitubag si Balaam kang Balak, “Tan-awa, mianhi ako kanimo. Aduna na ba akoy gahom karon sa pagsulti sa bisan unsa? Makahimo lamang ako sa pagsulti sa mga pulong nga gibutang sa Dios dinhi sa akong baba.”
39 So Balaam went with Balak and they arrived at Kiriath-huzoth.
Milakaw si Balaam uban kang Balak, ug miabot sila didto sa Kiriat Husot.
40 Balak sacrificed cattle and sheep, and he shared with meat with Balaam and the leaders who were with him.
Unya mihalad si Balak ug toro nga baka ug karnero ug naghatag ug pipila ka karne ngadto kang Balaam ug sa mga pangulo nga uban kaniya.
41 The next morning Balak took Balaam up to Bamoth-baal. From there he could see the extent of the Israelite camp.
Sa pagkabuntag, gidala ni Balak si Balaam ngadto sa taas nga dapit ni Baal. Gikan didto makita lamang ni Balaam ug ubang bahin sa mga Israelita ngadto sa ilang kampo.
