Matthew 26
1 After Jesus had said all this, he told his disciples,
Miabot nga sa dihang natapos na ni Jesus kining tanan nga mga pulong, miingon siya sa iyang mga disipulo,
2 “You know that it's Passover in two days time, and the Son of man will be handed over to be crucified.”
“Nasayod kamo nga human sa duha ka adlaw moabot ang adlaw sa Pagsaylo, ug ang Anak sa Tawo igatugyan aron ilansang sa krus.”
3 Then the chief priests and the elders of the people gathered in the courtyard of Caiaphas, the high priest.
Unya ang mga pangulong pari ug mga kadagkoan sa katawhan nagkatigom didto sa palasyo sa labawng pari, nga ginganlan ug Caifas.
4 There they plotted to arrest Jesus on some deceitful pretext and kill him.
Naghiusa silang naglaraw sa pagdakop kang Jesus sa hilom ug sa pagpatay kaniya.
5 But they said, “Let's not do this during the festival so that the people don't riot.”
Kay miingon sila, “Dili panahon sa pista, aron nga dili magsugod ang kagubot taliwala sa katawhan.”
6 While Jesus was staying at Simon the leper's house in Bethany,
Karon samtang si Jesus anaa sa Betania sa balay ni Simon nga sanglahon,
7 a woman came over to him carrying an alabaster jar of very expensive perfume. She poured it on Jesus' head while he was sitting eating. But when the disciples saw what she did, they were upset.
samtang nagsandig siya sa kan-anan, ang usa ka babaye miduol kaniya nga adunay usa ka alabastro nga tibod sa mahalon nga pahumot, ug gibubo niya kini didto sa iyang ulo.
8 “What a terrible waste!” they objected.
Apan sa dihang nakakita niini ang iyang mga disipulo, nasuko sila ug miingon, “Unsa man ang hinungdan niining pag-usik-usik?
9 “This perfume could've been sold for a lot of money and given to the poor!”
Mahimo pa unta kining ibaligya sa dako nga kantidad ug ihatag ngadto sa mga kabos.”
10 Jesus was aware of what was going on and told them, “Why are you upset with this woman? She's done something wonderful for me!
Apan si Jesus, nga nasayod niini, miingon kanila, “Nganong ginasamok man ninyo kining babaye? Kay gibuhat niya ang matahom nga butang alang kanako.
11 You'll always have the poor with you, but you won't always have me.
Kanunay ninyong gikauban ang mga kabos, apan dili ninyo ako makauban sa kanunay.
12 By pouring this perfume on my body she's prepared me for burial.
Kay sa dihang gibubo niya kining pahumot sa akong lawas, gibuhat niya kini alang sa akong lubong.
13 I tell you the truth: wherever in the world this good news is spread, the story of what this woman has done will also be told in memory of her.”
Sa pagkatinuod moingon ako kaninyo, bisan asa mawali kining ebanghelyo sa tibuok kalibotan, kung unsa man ang nabuhat niini nga babaye masulti usab sa paghinumdom kaniya.”
14 Then Judas Iscariot, one of the twelve disciples, went to the chief priests
Unya ang usa sa napulog duha, nga ginganlan ug Judas Iskariote, miadto sa mga pangulong pari
15 and asked them, “How much will you pay me for betraying Jesus to you?” They paid him thirty silver coins.
ug miingon, “Unsa man ang andam ninyong ihatag kanako aron sa pagtugyan kaniya nganha kaninyo?” Nagtimbang sila ug 30 kabuok nga plata alang kaniya.
16 From then on he looked for an opportunity to betray Jesus.
Sukad niadtong taknaa nangita siya ug kahigayonan sa pagtugyan kaniya ngadto kanila.
17 On the first day of the festival of unleavened bread, the disciples came to Jesus and asked him, “Where do you want us to prepare the Passover meal for you to eat?”
Karon sa unang adlaw sa tinapay nga walay igpapatubo ang mga disipulo miduol kang Jesus ug miingon, “Diin mo man kami buot mangandam alang sa pagkaon nimo sa Pagsaylo nga panihapon?”
18 Jesus told them, “Go into the city and find this particular man, and tell him that the Teacher says, ‘My time is approaching. I'm coming to celebrate the Passover with my disciples at your house.’”
Miingon siya, “Adtoa ang usa ka tawo didto sa siyudad ug sultihi siya, 'Ang Magtutudlo nag-ingon, “Ang akong panahon haduol na. Pagabuhaton nako ang Pagsaylo dinhi sa imong balay kauban ang akong mga disipulo.”
19 The disciples did as Jesus told them, and prepared the Passover meal there.
Gibuhat sa mga disipulo ang gitugon ni Jesus, ug giandam nila ang pagkaon sa Pagsaylo.
20 When evening came he sat down to eat with the Twelve.
Sa dihang miabot na ang kagabhion, milingkod siya aron mokaon kauban ang napulo ug duha ka mga disipulo.
21 While they were eating he told them, “I tell you the truth: one of you is going to betray me.”
Samtang nangaon sila, miingon siya, “Sa pagkatinuod moingon ako kaninyo nga ang usa kaninyo magluib kanako.”
22 They were extremely upset. One after the other they asked him, “Lord, it's not me, is it?”
Nagmasulub-on sila, ug ang matag usa nagsugod sa pagpangutana kaniya, “Sigurado nga dili ako, Ginoo?”
23 “The one who's dipped his hand into the dish with me will betray me,” Jesus replied.
Mitubag siya, “Ang usa nga magtuslob sa iyang kamot uban kanako sa panaksan mao ang magbudhi kanako.
24 “The Son of man will die just as it was prophesied about him, but what a disaster it will be for the man who betrays the Son of man! It would be better for that man if he'd never been born!”
Molakaw ang Anak sa Tawo, sama sa nahisulat mahitungod kaniya. Apan alaot kanang tawhana nga pinaagi kaniya ang Anak sa Tawo budhian! Mas maayo alang nianang tawhana kung wala na lamang siya natawo.”
25 Judas, the one who would betray Jesus, asked “It's not me, is it, Rabbi?” “You said it,” Jesus replied.
Si Judas, nga mao ang magbudhi kaniya miingon, “Ako ba kana, Rabbi?” Miingon siya kaniya, “Giingon mo na kini sa imong kaugalingon.”
26 While they were eating, Jesus took some bread and blessed it. Then he broke it and gave pieces to the disciples. “Take and eat this for it is my body,” said Jesus.
Samtang nangaon sila, gikuha ni Jesus ang tinapay, gipanalanginan kini, ug gipikaspikas kini. Gihatag niya kini sa mga disipulo ug miingon, “Dawata, ug kaona. Mao kini ang akong lawas.”
27 Then he picked up the cup, blessed it, and gave it to them. “Drink from it, all of you,” he told them.
Gikuha niya ang usa ka kopa ug naghatag ug pagpasalamat, ug gihatag kini kanila ug miingon, “Inom niini, kamong tanan.
28 “For this is my blood of the agreement, poured out for many for the forgiveness of sins.
Kay mao kini ang akong dugo sa pakigsaad nga ibubo sa kadaghanan alang sa kapasayloan sa mga sala.
29 However, I tell you, I won't drink this fruit of the vine until the day I drink it new with you in the kingdom of my Father.”
Apan moingon ako kaninyo, dili na ako makainom pag-usab niining bunga sa paras, hangtod sa adlaw dihang moinom ako niini nga bag-o uban kaninyo didto sa gingharian sa akong Amahan.”
30 After they'd sung a song, they left for the Mount of Olives.
Sa dihang miawit sila ug mga alawiton, miadto sila sa Bungtod sa mga Olibo.
31 “All of you will abandon me tonight,” Jesus told them. “As Scripture says, ‘I will strike the shepherd, and the flock of sheep will be completely scattered.’
Unya si Jesus miingon kanila, “Kamong tanan karong gabhiona mabungkag tungod kanako, kay nahisulat kini, 'Pagabunalan ko ang magbalantay ug ang karnero sa panon magkatibulaag.'
32 But after I have risen, I'll go ahead of you to Galilee.”
Apan human sa akong pagkabanhaw, mag-una ako kaninyo didto sa Galilea.”
33 But Peter objected, “Even if everyone else abandons you, I'll never abandon you.”
Apan si Pedro miingon kaniya, “Bisan kung ang tanan mopalayo tungod kanimo, dili ako mopalayo.”
34 “I'm telling you the truth,” Jesus told him, “This very night, before the cock crows, you'll deny me three times.”
Si Jesus miingon kaniya, “Sa pagkatinuod moingon ako kanimo, niini gayong gabhiona sa dili pa motuktugaok ang manok, ilimod mo ako sa makatulo ka higayon.”
35 “Even if I have to die with you, I'll never deny you!” Peter insisted. And all the disciples said the same thing.
Si Pedro miingon kaniya, “Bisan pa kung mamatay ako uban kanimo, dili ko ikaw ilimod.” Ug ang tanang mga disipulo misulti sa samang butang.
36 Then Jesus went with his disciples to a place called Gethsemane. He told them, “Sit down here while I go over there and pray.”
Unya si Jesus miadto uban kanila sa dapit nga gitawag ug Getsemane ug miingon sa iyang mga disipulo, “Lingkod dinhi samtang moadto ako didto aron moampo.”
37 He took Peter and the two sons of Zebedee with him, and he began to suffer agonizing sorrow and distress.
Gidala niya si Pedro ug ang duha ka anak nga lalaki ni Zebedeo uban kaniya ug nagsugod sila sa pagkamasulub-on ug naguol.
38 Then he said to them, “I am so overwhelmed with sadness that it's killing me. Wait here and keep watch with me.”
Unya miingon siya kanila, “Ang akong kalag nagsubo gayod, bisan hangtod sa kamatayon. Pabilin dinhi ug pagtukaw uban kanako.”
39 He went a little farther forward, fell face down, and prayed. “My Father, please, if it's possible, let this cup of suffering be taken from me,” Jesus asked. “Even so, may it not be what I want but what you want.”
Miadto siya sa unahan, mihapa, ug nag-ampo. Miingon siya, “Amahan ko, kung mahimo, tugoti kining kopa nga mosaylo gikan kanako. Apan, dili ang akong pagbuot, kondili ang imong pagbuot.”
40 He went back to the disciples and found them asleep. He said to Peter, “What, you couldn't stay awake with me for just one hour?
Miadto siya sa iyang mga disipulo ug nakaplagan nga nangatulog sila, ug miingon siya kang Pedro, “Unsa, dili ba kamo makatukaw uban kanako bisan sa usa lamang ka oras?
41 Stay awake and pray, so that you don't fall into temptation. Yes, the spirit is willing, but the body is weak.”
Pagtukaw ug pag-ampo nga dili kamo madala ngadto sa tintasyon. Andam gayod ang espiritu, apan huyang ang unod.”
42 He went away a second time and prayed. “My Father, if this cup cannot be taken from me without me drinking from it, then your will be done,” he said.
Mipalayo siya sa ikaduhang higayon ug miampo, miingon siya, “Amahan ko, kung kini dili mosaylo gawas kung imnon ko kini, ang imong kabubut-on maoy matuman.”
43 He went back and found them sleeping, for they just couldn't stay awake.
Mibalik na usab siya ug nakaplagan nga nangatulog sila, kay nagbug-at na ang ilang mga mata.
44 So he left them once more, and went off and prayed a third time, repeating the same things.
Unya gibiyaan niya sila pag-usab ug mipalayo. Nag-ampo siya sa ikatulo nga higayon ug gisulti ang sama nga mga pulong.
45 Then he returned to the disciples, and told them, “How can you still be sleeping and resting? Look, the time has come. The Son of man is about to be betrayed into the hands of sinners!
Unya miadto si Jesus sa mga disipulo ug miingon ngadto kanila, “Natulog ba gihapon kamo ug nagpahulay? Tan-awa, ang takna ania na, ug gibudhian na ang Anak sa Tawo ngadto sa kamot sa mga makasasala.
46 Get up, let's go! See, the one who's betraying me has arrived.”
Tindog, manglakaw na kita. Tan-awa, ang usa nga maoy magbudhi kanako haduol na.”
47 As he said this, Judas, one of the Twelve, arrived with a large mob armed with swords and clubs sent by the chief priests and elders of the people.
Samtang nagsulti pa siya, si Judas, ang usa sa napulo ug duha, miabot. Ang dakong panon sa katawhan miabot uban kaniya gikan sa pangulong pari ug mga kadagkoan sa katawhan. Miabot sila uban ang mga espada ug mga bunal.
48 The betrayer had arranged to give them a signal: “The one that I kiss, that's him—arrest him,” he'd told them.
Karon ang tawo nga maoy mobudhi kang Jesus naghatag kanila ug ilhanan, nga nag-ingon, “Kung si kinsa ang akong halokan, siya na kana. Dakpa siya.”
49 Judas came up to Jesus immediately, and said, “Hello, Rabbi,” and kissed him.
Dihadiha miduol siya kang Jesus ug miingon, “Kumusta, Rabbi!” Ug gihalokan niya siya.
50 “My friend, do what you came to do,” Jesus said to Judas. So they came and grabbed hold of Jesus, and arrested him.
Si Jesus miingon kaniya, “Higala, buhata ang imong gianhi dinhi nga buhaton.” Unya miduol sila, gigunitan si Jesus, ug gidakop siya.
51 One of those who was with Jesus reached for his sword and pulled it out. He struck the high priest's servant, cutting off his ear.
Tan-awa, ang usa niadtong kauban ni Jesus mituy-od sa iyang kamot, mihulbot sa iyang espada, ug mitigbas sa sulugoon sa labawng pari, ug naputol ang iyang dalunggan.
52 But Jesus told him, “Put your sword away. Everyone who fights with the sword will die by the sword.
Unya miingon si Jesus kaniya, “Ibalik ang imong espada sa iyang butanganan, kay ang tanan niadtong naghulbot sa espada mahanaw pinaagi sa espada.
53 Don't you think I could ask my Father, and he'd immediately send more than twelve legions of angels?
Naghunahuna ka ba nga dili ako makatawag sa akong Amahan, ug mopadala siya kanako ug labaw pa sa napulo ug duha ka panon sa mga anghel?
54 But then how could the Scriptures be fulfilled that say it must be like this?”
Apan unsaon unya pagkatuman sa kasulatan, kinahanglan nga mahitabo gayod kini?”
55 Then Jesus told the mob, “Have you come with swords and clubs to arrest me as if I was some kind of dangerous criminal? Every day I sat in the Temple teaching and you didn't arrest me then.
Niadtong taknaa miingon si Jesus ngadto sa panon sa katawhan, “Migawas ba kamo uban sa mga espada ug mga bunal aron sa pagdakop kanako sama sa usa ka tulisan? Naglingkod ako matag adlaw didto sa templo ug nagtudlo, ug wala ninyo ako dakpa.
56 But all this is happening to fulfill what the prophets wrote.” Then all the disciples abandoned him and ran away.
Apan kining tanan mahitabo aron nga ang mga sinulat sa mga propeta matuman.” Unya ang tanang mga disipulo mibiya kaniya ug mipalayo.
57 Those who'd arrested Jesus took him to the home of Caiaphas, the high priest, where the religious teachers and elders had gathered.
Kadtong nagdakop kang Jesus nangulo kaniya palayo didto kang Caifas ang labawng pari, diin ang mga eskriba ug ang mga kadagkoan naghiusa pagtigom.
58 Peter followed him at a distance, and went into the high priest's courtyard. He sat there with the guards to see how things would end.
Apan si Pedro nagsunod kaniya sa halayo lamang didto sa hawanan sa labawng pari. Miadto siya sa sulod ug milingkod uban sa mga guwardiya aron makita ang mahitabo.
59 The chief priests and the whole council were trying to find some false evidence against Jesus so they could put him to death.
Karon ang mga pangulong pari ug ang tibuok Konseho nangita ug mga bakak nga pagpamatuod batok kang Jesus, aron nga mabutang nila siya sa kamatayon.
60 But they couldn't find anything, even though many false witnesses came forward. Eventually two came forward
Apan wala gayod silay nakaplagan nga bisan unsa, bisan tuod daghang mga mini nga mga tigpamatuod ang miadto sa atubangan. Apan sa kadugayan adunay duha nga miadto sa atubangan
61 and reported, “This man said, ‘I can destroy God's Temple, and rebuild it in three days.’”
ug miingon, “Kining tawhana miingon, 'Makahimo ako sa pagguba sa templo sa Dios ug tukoron kini pag-usab sulod sa tulo ka adlaw.'”
62 The high priest stood up and asked Jesus, “Have you no answer? What do you have to say in your defense?”
Ang labawng pari mitindog ug miingon kaniya, “Wala ka bay itubag? Unsa man kining ginapamatud-an nila batok kanimo?”
63 But Jesus remained silent. The high priest said to Jesus, “In the name of the living God I place you under oath. Tell us if you are the Messiah, the Son of God.”
Apan naghilom lamang si Jesus. Ang labawng pari miingon kaniya, “Gimandoan ko ikaw pinaagi sa buhi nga Dios, sultihi kami kung ikaw ba ang Cristo, ang Anak sa Dios.”
64 “You said it,” Jesus replied. “And I also tell you that in the future you'll see the Son of man sitting at the right hand of the Almighty, and coming on the clouds of heaven.”
Mitubag si Jesus, “Giingon mo na kini sa imong kaugalingon. Apan sultihan ko ikaw, sukad karon makakita na kamo sa Anak sa Tawo nga molingkod sa tuong kamot sa Gahom, ug moanhi ibabaw sa mga panganod sa langit.”
65 Then the high priest tore his clothes, and said, “He's speaking blasphemy! Why do we need any witnesses? Look, now you've heard for yourselves his blasphemy!
Unya ang labawng pari migisi sa iyang mga bisti ug miingon, “Nagsulti siya ug pagpasipala! Nganong nanginahanglan pa man kita ug mga saksi? Tan-awa, nadungog na ninyo karon ang pagpasipala.
66 What's your verdict?” “Guilty! He deserves to die!” they answered.
Unsa man ang inyong hunahuna?” Mitubag sila ug miingon, “Angay siya sa kamatayon.”
67 Then they spat in his face and beat him. Some of them slapped him with their hands,
Unya giluwaan nila ang iyang dagway ug gikulata siya, ug gihapak siya sa palad sa ilang mga kamot,
68 and said, “Prophesy to us, you ‘Messiah’! Who just hit you?”
ug miingon, “Tagnaa kami, ikaw nga Cristo. Kinsa man kadtong mihapak kanimo?”
69 Meanwhile Peter was sitting outside in the courtyard. A servant girl came up to him, and said, “You were with Jesus the Galilean too!”
Karon si Pedro naglingkod sa gawas sa hawanan, ug ang usa ka sulugoon nga babaye miduol kaniya ug miingon, “Kauban ka usab ni Jesus nga taga-Galilea.”
70 But he denied it in front of everyone. “I don't know what you're talking about,” he said.
Apan gilimod niya kini sa atubangan nilang tanan, nga nag-ingon, “Wala ako masayod kung unsa ang inyong gipanulti.”
71 When he went back to the courtyard entrance another servant girl saw him and said to the people there, “This man was with Jesus of Nazareth.”
Sa dihang migawas siya ngadto sa ganghaan, ang laing sulugoon nga babaye nakakita kaniya ug miingon niadtong anaa didto, “Kining tawhana kauban usab ni Jesus nga taga-Nazaret.”
72 Once again he denied it, saying with an oath, “I don't know him.”
Ug milimod na usab siya uban sa panumpa, “Wala ako makaila nianang tawhana.”
73 A little while later the people standing there came up to Peter and said, “You definitely are one of them. Your accent gives you away.”
Pagkataodtaod kadtong mga nanagtindog miduol ug miingon kang Pedro, “Sigurado nga ikaw usab usa kanila, kay ang imong paagi sa pagsulti maoy nagpaila kanimo.”
74 Then he started to swear: “Curses on me if I'm a liar! I don't know the man!” Immediately the cock crowed.
Unya nagsugod na siya sa pagpanunglo ug nanumpa, “Wala ako makaila nianang tawhana,” ug dihadiha mituktugaok ang manok.
75 Then Peter remembered what Jesus had told him: “Before the cock crows, three times you will deny knowing me.” He went outside and wept bitterly.
Nahinumdoman ni Pedro ang mga pulong nga giingon ni Jesus, “Sa dili pa motuktogaok ang manok ilimod mo ako sa makatulong higayon.” Ug miadto siya sa gawas ug mihilak sa hilabihan gayod.
