Matthew 15
1 Then some Pharisees and religious teachers from Jerusalem came to Jesus and asked him,
Nokkrir farísear og lögfræðingar komu frá Jerúsalem að ræða við Jesú.
2 “Why do your disciples break the tradition of our forefathers by not washing their hands before they eat a meal?”
„Hvers vegna fara lærisveinar þínir ekki eftir siðum þjóðar okkar?“spurðu þeir valdsmannslega, og bættu síðan við: „Þeir virða til dæmis ekki regluna um að þvo sér um hendur fyrir máltíðir.“
3 “Why do you break God's commandment because of your tradition?” Jesus replied.
„En hvers vegna eru þessar siðvenjur ykkar í andstöðu við boðorð Guðs?“spurði Jesús á móti.
4 “For God said, ‘Honor your father and mother,’ and ‘Those who curse their father or mother should be put to death.’
„Eitt af boðorðum Guðs er þannig: „Heiðra skaltu föður þinn og móður, hver sá sem formælir foreldrum sínum er dauðasekur.“
5 But you say that if someone tells their father or mother, ‘Whatever you might have expected to get from me is now a gift to God,’ then
Þið segið hins vegar: „Þótt foreldrar þínir þarfnist hjálpar, máttu gefa musterinu það fé sem þú hefur lagt til hliðar handa þeim.“Með þessu mannaboðorði ónýtið þið þá skipun Guðs að menn heiðri og annist foreldra sína.
6 they don't have to honor their father. In this way you've annulled God's word for the sake of your tradition.
7 You hypocrites! How well Isaiah described you when he prophesied:
Hræsnarar! Orð Jesaja eiga við um ykkur:
8 ‘These people say they honor me but in their minds they don't care about me.
„Þessir menn heiðra mig með vörunum en hjarta þeirra er langt í burtu frá mér.
9 Their worship of me is pointless. What they teach are just man-made requirements.’”
Trúrækni þeirra er gagnslaus, því þeir kenna sín eigin boðorð í stað boðorða Guðs!““
10 He called the crowd over and told them, “Listen, and understand this:
Síðan hrópaði Jesús til mannfjöldans og sagði: „Hlustið á og reynið að skilja þetta:
11 it's not what goes into you through your mouth that defiles you. It's what comes out of your mouth that defiles you.”
Þið saurgist ekki af matnum sem þið neytið, heldur af orðum ykkar og hugsunum!“
12 Then Jesus' disciples came to him and said, “You do realize that the Pharisees were offended by what you said.”
Þá komu lærisveinar hans til hans og sögðu: „Þú móðgaðir faríseana með því sem þú sagðir.“
13 “Every plant my heavenly Father didn't plant will be uprooted,” Jesus replied.
Jesús svaraði: „Hver sú jurt sem ekki er gróðursett af föður mínum, verður slitin upp með rótum. Látið þá afskiptalausa. Þeir eru blindir leiðtogar, ef blindur leiðir blindan, falla báðir í sömu gryfjuna.“
14 “Forget about them—they are blind guides. If a blind man leads another blind man, then they'll both fall into a ditch.”
15 Then Peter asked, “Please tell us what you mean by this illustration.”
Þá bað Pétur Jesú að útskýra hvers vegna fólk saurgaðist ekki við að borða mat sem lögin teldu óhreinan.
16 “Haven't you understood this yet?” replied Jesus.
„Skilurðu það ekki?“spurði Jesús.
17 “Don't you see that whatever goes in through the mouth then passes through the stomach, and then leaves the body as waste?
„Veistu ekki að það sem við borðum fer í gegnum meltingarfærin og síðan úr líkamanum?
18 But what comes out through the mouth comes from the mind, and that's what defiles you.
Ljót orð koma hins vegar frá illu innræti og spilla þeim sem segir þau.
19 For what comes from the mind are evil thoughts, murder, adultery, sexual immorality, theft, false witness, and blasphemy
Illar hugsanir, morð, hórdómur, saurlifnaður, þjófnaður, lygi og illt umtal, allt á þetta upphaf sitt í huga og sál mannsins.
20 and those are what defile you. Eating with unwashed hands doesn't defile you.”
Það er þetta sem mengar mannlífið. Það er ekki syndsamlegt að neyta matar með óþvegnum höndum.“
21 Jesus left and went to the region of Tyre and Sidon.
Jesús hélt síðan burt og fór norður til Týrusar og Sídonar, en þangað voru um 80 kílómetrar.
22 A Canaanite woman from that area came, shouting out, “Lord, son of David! Please have mercy on me, because my daughter is suffering badly because she's possessed by a demon!”
Kanversk kona, sem þar bjó, kom til Jesú og sagði: „Hjálpaðu mér Drottinn, sonur Davíðs konungs! Dóttir mín er með illan anda, sem kvelur hana dag og nótt.“
23 But Jesus didn't reply at all. His disciples came to him and told him, “Tell her to stop following us. All her shouting is really annoying!”
Jesús svaraði henni engu orði. Lærisveinarnir hvöttu hann til að vísa henni burt og sögðu: „Segðu henni að fara, hún ónáðar með þessu kvabbi.“
24 “I was sent only to the lost sheep of the house of Israel,” Jesus said to the woman.
Jesús sagði þá við konuna: „Ég var sendur til að hjálpa Gyðingum, en ekki heiðingjum.“
25 But the woman came and kneeled before him, and said, “Lord, please help me!”
Þá kom hún enn nær, hneigði sig og bað á nýjan leik: „Drottinn, hjálpaðu mér!“
26 “It's not right to take the children's food and throw it to the dogs,” Jesus told her.
„Það er ekki rétt að taka brauðið frá börnunum og gefa það hvolpunum, “sagði Jesús.
27 “Yes, Lord, but even dogs are allowed to eat crumbs that fall from their master's table,” she replied.
„Satt er það, “sagði hún, „en hvolparnir fá þó að tína molana sem falla á gólfið.“
28 “You have great trust in me,” Jesus answered. “Your wish is granted!” And her daughter was healed immediately.
„Kona, “sagði Jesús, „þú hefur mikla trú og þú skalt fá það sem þú baðst um.“Dóttir hennar varð heilbrigð á sömu stundu.
29 Jesus returned, passing by the Sea of Galilee. He went into the mountains nearby where he sat down.
Eftir þetta fór Jesús aftur að Galíleuvatni. Þar gekk hann upp á fjall og settist niður.
30 Huge crowds came to him, bringing those who were lame, blind, crippled, dumb, and many others who were sick. They laid them on the ground at his feet, and he healed them.
Mannfjöldinn kom til hans með lamaða menn, blinda og mállausa, einnig marga aðra sjúklinga. Þeir lögðu þá við fætur Jesú og hann læknaði þá alla.
31 The crowd was astounded at what they saw happen: the deaf could speak, the crippled were healed, the lame could walk, and the blind could see. They praised the God of Israel.
Þetta var stórkostleg sjón! Þeir sem mállausir höfðu verið frá fæðingu töluðu nú reiprennandi. Þeir sem höfðu verið lamaðir gengu um og hlupu. Þeir sem voru blindir áður, horfðu nú furðu lostnir í kringum sig! Allir voru glaðir og undrandi og lofuðu Guð Ísraels.
32 Jesus called his disciples over and told them, “I feel really sorry for all these people, because they've been with me now for three days, and they have nothing to eat. I don't want to send them away hungry, in case they faint on their way home.”
Þá kallaði Jesús á lærisveina sína og sagði: „Ég finn til með þessu fólki. Það hefur verið hér í þrjá daga samfleytt, og nú er það orðið matarlaust. Ég vil ekki senda það frá mér þannig á sig komið, því þá örmagnast það á leiðinni heim.“
33 “Where could we find enough bread here in this desert to feed such a huge crowd?” the disciples responded.
„Hvernig eigum við að útvega mat hér í óbyggðinni handa öllum þessum fjölda?“spurðu lærisveinarnir.
34 “How many loaves of bread do you have?” Jesus asked. “Seven, and a few small fish,” they replied.
„Hvað tókuð þið mikið með ykkur?“spurði Jesús. „Sjö brauð og nokkra smáfiska, “svöruðu þeir.
35 Jesus told the crowd to sit down on the ground.
Jesús bauð þá fólkinu að setjast niður.
36 He took the seven loaves and the fish, and after blessing the food he broke it into pieces and gave it to the disciples, and the disciples gave it to the crowds.
Síðan tók hann brauðin og fiskana, og þakkaði Guði. Að því búnu skipti hann matnum í skammta, sem lærisveinarnir báru til fólksins.
37 Everybody ate until they were full, and then they collected the leftovers, filling seven baskets.
Allir fengu nóg, 4.000 karlmenn auk kvenna og barna! Þegar leifunum hafði verið safnað saman, fylltu þær sjö körfur!
38 Four thousand men ate the food, not counting women and children.
39 Then he sent the crowds away, got into a boat, and went to the Magadan region.
Eftir þetta sendi Jesús fólkið heim, sjálfur fór hann í bátnum yfir til Magadanhéraðs.
