< Luke 22 >
1 Now the Festival of Unleavened Bread, also called the Passover, was approaching.
ηγγιζεν δε η εορτη των αζυμων η λεγομενη πασχα
2 The chief priests and religious teachers were looking for a way to kill Jesus, but were afraid of what the people would do.
και εζητουν οι αρχιερεις και οι γραμματεις το πως ανελωσιν αυτον εφοβουντο γαρ τον λαον
3 Satan entered into Judas, surnamed Iscariot, one of the twelve disciples.
εισηλθεν δε σατανας εις ιουδαν τον καλουμενον ισκαριωτην οντα εκ του αριθμου των δωδεκα
4 He went and discussed with the chief priests and guard officers how he could betray Jesus.
και απελθων συνελαλησεν τοις αρχιερευσιν και στρατηγοις το πως αυτοις παραδω αυτον
5 They were delighted, and offered him money.
και εχαρησαν και συνεθεντο αυτω αργυριον δουναι
6 He agreed, and began to look for an opportunity to hand over Jesus when a crowd would not be there.
και εξωμολογησεν και εζητει ευκαιριαν του παραδουναι αυτον ατερ οχλου αυτοις
7 The Day of Unleavened Bread arrived when the Passover lamb had to be sacrificed.
ηλθεν δε η ημερα των αζυμων {VAR2: [εν] } η εδει θυεσθαι το πασχα
8 Jesus sent Peter and John, telling them, “Go and prepare the Passover meal, so we can eat it together.”
και απεστειλεν πετρον και ιωαννην ειπων πορευθεντες ετοιμασατε ημιν το πασχα ινα φαγωμεν
9 They asked him, “Where do you want us to prepare for it?”
οι δε ειπαν αυτω που θελεις ετοιμασωμεν
10 He replied, “When you enter the city you'll meet a man carrying a jar of water. Follow him and go into the house he enters.
ο δε ειπεν αυτοις ιδου εισελθοντων υμων εις την πολιν συναντησει υμιν ανθρωπος κεραμιον υδατος βασταζων ακολουθησατε αυτω εις την οικιαν εις ην εισπορευεται
11 Tell the owner of the house that the Teacher asks you, ‘Where is the dining room where I can eat the Passover with my disciples?’
και ερειτε τω οικοδεσποτη της οικιας λεγει σοι ο διδασκαλος που εστιν το καταλυμα οπου το πασχα μετα των μαθητων μου φαγω
12 He'll show you a large upstairs room that already has the necessary furniture. Prepare the meal there.”
κακεινος υμιν δειξει αναγαιον μεγα εστρωμενον εκει ετοιμασατε
13 They went and found that everything was just as he had told them, and they prepared the Passover meal there.
απελθοντες δε ευρον καθως ειρηκει αυτοις και ητοιμασαν το πασχα
14 When the time came, he sat down at the table with his apostles. He told them,
και οτε εγενετο η ωρα ανεπεσεν και οι αποστολοι συν αυτω
15 “I've been really looking forward to eating this Passover meal with you before my sufferings begin.
και ειπεν προς αυτους επιθυμια επεθυμησα τουτο το πασχα φαγειν μεθ υμων προ του με παθειν
16 I tell you I shall not eat it again until the time is fulfilled in the kingdom of God.”
λεγω γαρ υμιν οτι ου μη φαγω αυτο εως οτου πληρωθη εν τη βασιλεια του θεου
17 Jesus took the cup, and after he had given thanks, he said, “Take this and share it among yourselves.
και δεξαμενος ποτηριον ευχαριστησας ειπεν λαβετε τουτο και διαμερισατε εις εαυτους
18 I tell you that I won't drink again of the fruit of the vine until the kingdom of God comes.”
λεγω γαρ υμιν {VAR2: [οτι] } ου μη πιω απο του νυν απο του γενηματος της αμπελου εως ου η βασιλεια του θεου ελθη
19 He picked up some bread, and after he had given thanks, he broke it into pieces and gave it to them. “This is my body which is given for you; do this in order to remember me,” Jesus told them.
και λαβων αρτον ευχαριστησας εκλασεν και εδωκεν αυτοις λεγων τουτο εστιν το σωμα μου {VAR1: [[το } {VAR2: το } υπερ υμων διδομενον τουτο ποιειτε εις την εμην αναμνησιν
20 In the same way after they had finished supper, he picked up the cup and said, “This cup is the new agreement in my blood which is poured out for you.”
και το ποτηριον ωσαυτως μετα το δειπνησαι λεγων τουτο το ποτηριον η καινη διαθηκη εν τω αιματι μου το υπερ υμων {VAR1: εκχυννομενον]] } {VAR2: εκχυννομενον }
21 “In spite of this, my betrayer is sitting right here with me at the table.
πλην ιδου η χειρ του παραδιδοντος με μετ εμου επι της τραπεζης
22 For it has been determined that the Son of man will die, yet how disastrous it will be for his betrayer!”
οτι ο υιος μεν του ανθρωπου κατα το ωρισμενον πορευεται πλην ουαι τω ανθρωπω εκεινω δι ου παραδιδοται
23 They began to argue among themselves as to who this might be and who could do this.
και αυτοι ηρξαντο συζητειν προς εαυτους το τις αρα ειη εξ αυτων ο τουτο μελλων πρασσειν
24 At the same time they also got into a quarrel about which of them was the most important.
εγενετο δε και φιλονεικια εν αυτοις το τις αυτων δοκει ειναι μειζων
25 Jesus told them, “Foreign kings lord it over their subjects, and those having power even want people to call them ‘benefactors.’
ο δε ειπεν αυτοις οι βασιλεις των εθνων κυριευουσιν αυτων και οι εξουσιαζοντες αυτων ευεργεται καλουνται
26 But it should not be so with you! Whoever is highest among you should be like the lowest, and the leader should be like a servant.
υμεις δε ουχ ουτως αλλ ο μειζων εν υμιν γινεσθω ως ο νεωτερος και ο ηγουμενος ως ο διακονων
27 Who is greater—the one who sits at the table, or the one who serves? Isn't it the one who sits at the table? But I'm among you as the one who serves.
τις γαρ μειζων ο ανακειμενος η ο διακονων ουχι ο ανακειμενος εγω δε εν μεσω υμων ειμι ως ο διακονων
28 You have stayed with me throughout my trials.
υμεις δε εστε οι διαμεμενηκοτες μετ εμου εν τοις πειρασμοις μου
29 And I grant to you authority to rule, just as my Father granted it to me,
καγω διατιθεμαι υμιν καθως διεθετο μοι ο πατηρ μου βασιλειαν
30 so that you may eat and drink at my table in my kingdom, and sit on thrones judging the twelve tribes of Israel.”
ινα εσθητε και πινητε επι της τραπεζης μου εν τη βασιλεια μου και {VAR1: καθησθε } {VAR2: καθησεσθε } επι θρονων τας δωδεκα φυλας κρινοντες του ισραηλ
31 “Simon, Simon—Satan has asked to have all of you to sift like wheat,
σιμων σιμων ιδου ο σατανας εξητησατο υμας του σινιασαι ως τον σιτον
32 but I have prayed for you that your trust in me may not fail. And when you have returned, encourage your brothers.”
εγω δε εδεηθην περι σου ινα μη εκλιπη η πιστις σου και συ ποτε επιστρεψας στηρισον τους αδελφους σου
33 Peter said, “Lord, I'm ready to go with you to prison, and to die with you!”
ο δε ειπεν αυτω κυριε μετα σου ετοιμος ειμι και εις φυλακην και εις θανατον πορευεσθαι
34 Jesus replied, “I'm telling you, Peter, before the cock crows today, you will deny three times that you know me.”
ο δε ειπεν λεγω σοι πετρε ου φωνησει σημερον αλεκτωρ εως τρις με απαρνηση ειδεναι
35 Jesus asked them, “When I sent you out without money, without a bag, and without an extra pair of sandals, did you lack anything?” “No, nothing,” they replied.
και ειπεν αυτοις οτε απεστειλα υμας ατερ βαλλαντιου και πηρας και υποδηματων μη τινος υστερησατε οι δε ειπαν ουθενος
36 “But now, if you have money you should take it, as well as a bag, and if you don't have a sword, sell your cloak and buy one.
ειπεν δε αυτοις αλλα νυν ο εχων βαλλαντιον αρατω ομοιως και πηραν και ο μη εχων πωλησατω το ιματιον αυτου και αγορασατω μαχαιραν
37 I tell you that this statement in Scripture about me must be fulfilled: ‘He was counted with the wicked.’ What was said about me is now being fulfilled.”
λεγω γαρ υμιν οτι τουτο το γεγραμμενον δει τελεσθηναι εν εμοι το και μετα ανομων ελογισθη και γαρ το περι εμου τελος εχει
38 “Look, Lord, here are two swords,” they said. “That's enough,” he replied.
οι δε ειπαν κυριε ιδου μαχαιραι ωδε δυο ο δε ειπεν αυτοις ικανον εστιν
39 Jesus left and as usual went to the Mount of Olives together with his disciples.
και εξελθων επορευθη κατα το εθος εις το ορος των ελαιων ηκολουθησαν δε αυτω {VAR1: [και] } {VAR2: και } οι μαθηται
40 When he arrived he said to them, “Pray that you don't give in to temptation.”
γενομενος δε επι του τοπου ειπεν αυτοις προσευχεσθε μη εισελθειν εις πειρασμον
41 Then he left them and walked about a stone's throw away, where he kneeled down and prayed.
και αυτος απεσπασθη απ αυτων ωσει λιθου βολην και θεις τα γονατα προσηυχετο
42 “Father,” he prayed, “if you're willing, please take away this cup of suffering from me. But I want to do what you want, not what I want.”
λεγων πατερ ει βουλει παρενεγκε τουτο το ποτηριον απ εμου πλην μη το θελημα μου αλλα το σον γινεσθω
43 Then an angel appeared from heaven to strengthen him.
[[ωφθη δε αυτω αγγελος {VAR1: απο του } {VAR2: απ } ουρανου ενισχυων αυτον
44 In great distress Jesus prayed even harder, and his sweat fell like drops of blood onto the ground.
και γενομενος εν αγωνια εκτενεστερον προσηυχετο και εγενετο ο ιδρως αυτου ωσει θρομβοι αιματος καταβαινοντες επι την γην]]
45 He finished praying, stood up, and went over to the disciples. He found them asleep, worn out by grief.
και αναστας απο της προσευχης ελθων προς τους μαθητας ευρεν κοιμωμενους αυτους απο της λυπης
46 “Why are you sleeping?” he asked them. “Get up and pray so that you won't fall into temptation.”
και ειπεν αυτοις τι καθευδετε ανασταντες προσευχεσθε ινα μη εισελθητε εις πειρασμον
47 While he was still speaking, a crowd appeared led by Judas, one of the twelve disciples. Judas went up to Jesus to kiss him.
ετι αυτου λαλουντος ιδου οχλος και ο λεγομενος ιουδας εις των δωδεκα προηρχετο αυτους και ηγγισεν τω ιησου φιλησαι αυτον
48 But Jesus asked him, “Judas, are you betraying the Son of man with a kiss?”
ιησους δε ειπεν αυτω ιουδα φιληματι τον υιον του ανθρωπου παραδιδως
49 Jesus' followers asked him, “Lord, should we attack them with our swords?”
ιδοντες δε οι περι αυτον το εσομενον ειπαν κυριε ει παταξομεν εν μαχαιρη
50 And one of them struck the high priest's servant, cutting off his right ear.
και επαταξεν εις τις εξ αυτων του αρχιερεως τον δουλον και αφειλεν το ους αυτου το δεξιον
51 “Stop! No more of this!” said Jesus. He touched the man's ear and healed him.
αποκριθεις δε {VAR1: [ο] } {VAR2: ο } ιησους ειπεν εατε εως τουτου και αψαμενος του ωτιου ιασατο αυτον
52 Then Jesus spoke to the chief priests, and the officers of the Temple guard, and the elders. “Am I some kind of criminal that you had to come with swords and clubs?” he asked.
ειπεν δε ιησους προς τους παραγενομενους επ αυτον αρχιερεις και στρατηγους του ιερου και πρεσβυτερους ως επι ληστην εξηλθατε μετα μαχαιρων και ξυλων
53 “You didn't arrest me before, even though I was with you in the Temple every day. But this is your moment now, the time when darkness is in power.”
καθ ημεραν οντος μου μεθ υμων εν τω ιερω ουκ εξετεινατε τας χειρας επ εμε αλλ αυτη εστιν υμων η ωρα και η εξουσια του σκοτους
54 They arrested him and led him away, taking him to the chief priest's house. Peter followed at a distance.
συλλαβοντες δε αυτον ηγαγον και εισηγαγον εις την οικιαν του αρχιερεως ο δε πετρος ηκολουθει μακροθεν
55 They started a fire in the middle of the courtyard and sat down by it. Peter was there among them.
περιαψαντων δε πυρ εν μεσω της αυλης και συγκαθισαντων εκαθητο ο πετρος μεσος αυτων
56 As he sat there, a servant girl noticed him in the firelight, and stared directly at him and said,
ιδουσα δε αυτον παιδισκη τις καθημενον προς το φως και ατενισασα αυτω ειπεν και ουτος συν αυτω ην
57 “This man was with him.” But Peter denied it. “Woman, I don't know him!” he said.
ο δε ηρνησατο λεγων ουκ οιδα αυτον γυναι
58 A little later someone else looked at him and said, “You're also one of them.” “No, I'm not!” Peter replied.
και μετα βραχυ ετερος ιδων αυτον εφη και συ εξ αυτων ει ο δε πετρος εφη ανθρωπε ουκ ειμι
59 About an hour later, another person insisted, “I'm sure he was with him too—he's a Galilean.”
και διαστασης ωσει ωρας μιας αλλος τις διισχυριζετο λεγων επ αληθειας και ουτος μετ αυτου ην και γαρ γαλιλαιος εστιν
60 “I've no idea what you're talking about!” Peter replied. Right then, while he was still speaking, the cock crowed. The Lord turned and looked at Peter.
ειπεν δε ο πετρος ανθρωπε ουκ οιδα ο λεγεις και παραχρημα ετι λαλουντος αυτου εφωνησεν αλεκτωρ
61 And Peter remembered what the Lord had said, how he'd told him: “Before the cock crows today, you'll deny me three times.”
και στραφεις ο κυριος ενεβλεψεν τω πετρω και υπεμνησθη ο πετρος του ρηματος του κυριου ως ειπεν αυτω οτι πριν αλεκτορα φωνησαι σημερον απαρνηση με τρις
62 Peter went out and wept bitterly.
{VAR1: [και } {VAR2: και } εξελθων εξω εκλαυσεν {VAR1: πικρως] } {VAR2: πικρως }
63 The men guarding Jesus began to mock him and beat him.
και οι ανδρες οι συνεχοντες αυτον ενεπαιζον αυτω δεροντες
64 They put a blindfold on him, and then asked him, “If you can prophesy, tell us who hit you that time!”
και περικαλυψαντες αυτον επηρωτων λεγοντες προφητευσον τις εστιν ο παισας σε
65 and shouted many other insults at him.
και ετερα πολλα βλασφημουντες ελεγον εις αυτον
66 Early in the morning the council of elders gathered together with the chief priests and religious teachers. Jesus was led before the council.
και ως εγενετο ημερα συνηχθη το πρεσβυτεριον του λαου αρχιερεις τε και γραμματεις και απηγαγον αυτον εις το συνεδριον αυτων λεγοντες
67 “If you really are the Messiah, then tell us,” they said. “Even if I were to tell you, you wouldn't believe me,” Jesus replied.
ει συ ει ο χριστος ειπον ημιν ειπεν δε αυτοις εαν υμιν ειπω ου μη πιστευσητε
68 “And if I were to ask you a question, you wouldn't answer.
εαν δε ερωτησω ου μη αποκριθητε
69 But from now on the Son of man will sit at the right hand of the mighty God.”
απο του νυν δε εσται ο υιος του ανθρωπου καθημενος εκ δεξιων της δυναμεως του θεου
70 They all asked, “So are you the son of God?” “You say that I am,” Jesus replied.
ειπαν δε παντες συ ουν ει ο υιος του θεου ο δε προς αυτους εφη υμεις λεγετε οτι εγω ειμι
71 “Why do we need any more witnesses?” they said. “We've heard it ourselves from his own mouth!”
οι δε ειπαν τι ετι εχομεν μαρτυριας χρειαν αυτοι γαρ ηκουσαμεν απο του στοματος αυτου