Luke 22
1 Now the Festival of Unleavened Bread, also called the Passover, was approaching.
Gouel ar bara hep goell, anvet ar Pask, a dostae.
2 The chief priests and religious teachers were looking for a way to kill Jesus, but were afraid of what the people would do.
Ar veleien vras hag ar skribed a glaske penaos e c'helljent lakaat Jezuz d'ar marv; rak doujañ a raent ar bobl.
3 Satan entered into Judas, surnamed Iscariot, one of the twelve disciples.
Met Satan a yeas e Judaz, lesanvet Iskariod, unan eus an daouzek;
4 He went and discussed with the chief priests and guard officers how he could betray Jesus.
hag ez eas, hag e komzas gant ar veleien vras ha gant pennoù ar warded, diwar an doare ma en lakaje etre o daouarn.
5 They were delighted, and offered him money.
Laouen e voent a gement-se, hag e tivizjont reiñ arc'hant dezhañ.
6 He agreed, and began to look for an opportunity to hand over Jesus when a crowd would not be there.
Eñ a roas e c'her, hag e klaske an tu dereat evit e reiñ dezho hep ma ouije ar bobl.
7 The Day of Unleavened Bread arrived when the Passover lamb had to be sacrificed.
Koulskoude, deiz ar bara hep goell a zeuas, ma oa ret aberzhañ ar Pask,
8 Jesus sent Peter and John, telling them, “Go and prepare the Passover meal, so we can eat it together.”
ha Jezuz a gasas Pêr ha Yann, o lavarout: It da fichañ deomp ar Pask, evit ma tebrimp anezhañ.
9 They asked him, “Where do you want us to prepare for it?”
Int a lavaras dezhañ: Pelec'h e c'hoantaez e fichfemp anezhañ?
10 He replied, “When you enter the city you'll meet a man carrying a jar of water. Follow him and go into the house he enters.
Eñ a lavaras dezho: Pa'z eot e kêr, ec'h erruo ganeoc'h un den o tougen ur podad dour; heuilhit-eñ en ti ma'z aio ennañ,
11 Tell the owner of the house that the Teacher asks you, ‘Where is the dining room where I can eat the Passover with my disciples?’
ha lavarit da vestr an ti: Ar Mestr a lavar dit: Pelec'h emañ al lec'h ma tebrin ennañ ar Pask gant va diskibien?
12 He'll show you a large upstairs room that already has the necessary furniture. Prepare the meal there.”
Hag e tiskouezo deoc'h ur gambr uhel, bras ha kempennet; fichit eno ar Pask.
13 They went and found that everything was just as he had told them, and they prepared the Passover meal there.
Int eta o vezañ aet kuit, a gavas an traoù evel m'en devoa lavaret dezho, hag e fichjont ar Pask.
14 When the time came, he sat down at the table with his apostles. He told them,
Pa voe deuet an eur, en em lakaas ouzh taol, hag an daouzek abostol a oa gantañ.
15 “I've been really looking forward to eating this Passover meal with you before my sufferings begin.
Hag e lavaras dezho: C'hoantaet kalz em eus debriñ ar Pask-mañ ganeoc'h, a-raok ma c'houzañvin.
16 I tell you I shall not eat it again until the time is fulfilled in the kingdom of God.”
Rak me a lavar deoc'h, ne zebrin ken anezhañ, betek e vo graet e rouantelezh Doue.
17 Jesus took the cup, and after he had given thanks, he said, “Take this and share it among yourselves.
Hag o vezañ kemeret an hanaf ha trugarekaet, e lavaras: Kemerit anezhañ ha lodennit anezhañ etrezoc'h.
18 I tell you that I won't drink again of the fruit of the vine until the kingdom of God comes.”
Rak me a lavar deoc'h, n'evin mui eus frouezh ar gwini, ken na vo deuet rouantelezh Doue.
19 He picked up some bread, and after he had given thanks, he broke it into pieces and gave it to them. “This is my body which is given for you; do this in order to remember me,” Jesus told them.
Neuze e kemeras bara hag, o vezañ trugarekaet, e torras anezhañ, hag en roas dezho, o lavarout: Hemañ eo va c'horf, an hini a zo roet evidoc'h; grit kement-mañ en eñvor ac'hanon.
20 In the same way after they had finished supper, he picked up the cup and said, “This cup is the new agreement in my blood which is poured out for you.”
En hevelep doare, goude bezañ koaniet, e roas dezho an hanaf, o lavarout: An hanaf-mañ eo an emglev nevez em gwad, an hini a zo skuilhet evidoc'h.
21 “In spite of this, my betrayer is sitting right here with me at the table.
Met setu, dorn an hini am gwerzh a zo ouzh an daol-mañ ganin.
22 For it has been determined that the Son of man will die, yet how disastrous it will be for his betrayer!”
Evit ar pezh a zo eus Mab an den, mont a ra, evel ma'z eo merket; met gwalleur d'an den ma'z eo gwerzhet drezañ!
23 They began to argue among themselves as to who this might be and who could do this.
Hag en em lakajont da c'houlenn an eil ouzh egile pehini anezho a raje kement-se.
24 At the same time they also got into a quarrel about which of them was the most important.
Sevel a reas ivez un tabut etrezo, evit gouzout pehini anezho a dlee bezañ galvet ar brasañ.
25 Jesus told them, “Foreign kings lord it over their subjects, and those having power even want people to call them ‘benefactors.’
Met eñ a lavaras dezho: Rouaned ar bobloù a vestroni anezho, hag ar re o deus galloud warno a zo galvet madoberourien.
26 But it should not be so with you! Whoever is highest among you should be like the lowest, and the leader should be like a servant.
Met c'hwi, na rit ket evel-se; ra vo ar brasañ en ho touez evel ar bihanañ, hag an hini a ren evel an hini a servij.
27 Who is greater—the one who sits at the table, or the one who serves? Isn't it the one who sits at the table? But I'm among you as the one who serves.
Rak pehini eo ar brasañ, an hini a zo ouzh taol, pe an hini a servij? N'eo ket an hini a zo ouzh taol? Ha koulskoude me a zo en ho touez evel an hini a servij.
28 You have stayed with me throughout my trials.
C'hwi eo ar re a zo chomet ganin em amprouadurioù,
29 And I grant to you authority to rule, just as my Father granted it to me,
ha me a reizh deoc'h ar rouantelezh, evel ma en deus an Tad reizhet din,
30 so that you may eat and drink at my table in my kingdom, and sit on thrones judging the twelve tribes of Israel.”
evit ma tebrot ha ma'c'h evot ouzh va zaol em rouantelezh, ha ma viot azezet war dronioù, o varn daouzek meuriad Israel.
31 “Simon, Simon—Satan has asked to have all of you to sift like wheat,
An Aotrou a lavaras ivez: Simon, Simon, setu, Satan en deus goulennet ho tremen dre ar c'hrouer evel ar gwinizh.
32 but I have prayed for you that your trust in me may not fail. And when you have returned, encourage your brothers.”
Met pedet em eus evidout evit na zesfailho ket da feiz. Te eta, pa vi distroet, kreñva da vreudeur.
33 Peter said, “Lord, I'm ready to go with you to prison, and to die with you!”
Pêr a lavaras dezhañ: Aotrou, me a zo prest da vont ganit, ha d'ar prizon ha d'ar marv.
34 Jesus replied, “I'm telling you, Peter, before the cock crows today, you will deny three times that you know me.”
Met Jezuz a lavaras dezhañ: Pêr, me en lavar dit, ar c'hilhog ne gano ket hiziv, na'z po nac'het teir gwech d'anavezout ac'hanon.
35 Jesus asked them, “When I sent you out without money, without a bag, and without an extra pair of sandals, did you lack anything?” “No, nothing,” they replied.
Neuze e lavaras dezho: Pa em eus ho kaset hep yalc'h, hep sac'h, hag hep botoù, daoust hag un dra bennak a zo bet manket deoc'h? Int a respontas: Netra.
36 “But now, if you have money you should take it, as well as a bag, and if you don't have a sword, sell your cloak and buy one.
Met bremañ, emezañ, an hini en deus ur yalc'h, ra he c'hemero, hag en hevelep doare an hini en deus ur sac'h; hag an hini n'en deus ket ur c'hleze, ra werzho e vantell ha preno unan.
37 I tell you that this statement in Scripture about me must be fulfilled: ‘He was counted with the wicked.’ What was said about me is now being fulfilled.”
Rak me a lavar deoc'h, eo ret c'hoazh d'ar pezh a zo skrivet bezañ peurc'hraet ennon: Lakaet eo bet e renk an dorfedourien.
38 “Look, Lord, here are two swords,” they said. “That's enough,” he replied.
Hag e lavarjont: Aotrou, setu daou gleze. Eñ a lavaras dezho: A-walc'h eo.
39 Jesus left and as usual went to the Mount of Olives together with his disciples.
Neuze Jezuz, o vezañ aet er-maez, a yeas, hervez e c'hiz, da Venez an Olived, hag e ziskibien a heulias anezhañ.
40 When he arrived he said to them, “Pray that you don't give in to temptation.”
Pa voe erruet el lec'h-se, e lavaras dezho: Pedit evit na gouezhot ket en temptadur.
41 Then he left them and walked about a stone's throw away, where he kneeled down and prayed.
Neuze e pellaas diouto war-dro hed un taol-maen, hag, o taoulinañ, e pede,
42 “Father,” he prayed, “if you're willing, please take away this cup of suffering from me. But I want to do what you want, not what I want.”
o lavarout: Tad, mar fell dit pellaat an hanaf-se diouzhin! Koulskoude, ra ne vo ket graet va bolontez, met da hini.
43 Then an angel appeared from heaven to strengthen him.
Un ael eus an neñv en em ziskouezas dezhañ evit e greñvaat.
44 In great distress Jesus prayed even harder, and his sweat fell like drops of blood onto the ground.
Gwasket gant an anken, e pede kalz startoc'h; hag e teuas dezhañ ur c'hwezenn evel beradennoù gwad, hag a gouezhe war an douar.
45 He finished praying, stood up, and went over to the disciples. He found them asleep, worn out by grief.
O vezañ savet eus e bedenn, e teuas etrezek e ziskibien, met o c'havas kousket gant an dristidigezh,
46 “Why are you sleeping?” he asked them. “Get up and pray so that you won't fall into temptation.”
hag e lavaras dezho: Perak e kouskit? Savit ha pedit evit na gouezhot ket en temptadur.
47 While he was still speaking, a crowd appeared led by Judas, one of the twelve disciples. Judas went up to Jesus to kiss him.
Evel ma komze c'hoazh, ur vandenn a zeuas, hag an hini a c'halved Judaz, unan eus an daouzek, a gerzhe a-raok dezho; hag e tostaas ouzh Jezuz evit pokat dezhañ.
48 But Jesus asked him, “Judas, are you betraying the Son of man with a kiss?”
Jezuz a lavaras dezhañ: Judaz, gwerzhañ a rez Mab an den dre ur pok?
49 Jesus' followers asked him, “Lord, should we attack them with our swords?”
Ar re a oa en-dro da Jezuz, o welout ar pezh a yae da c'hoarvezout, a lavaras dezhañ: Aotrou, ha skeiñ a raimp gant ar c'hleze?
50 And one of them struck the high priest's servant, cutting off his right ear.
Hag unan anezho a skoas servijer ar beleg-meur, hag a droc'has dezhañ e skouarn dehou.
51 “Stop! No more of this!” said Jesus. He touched the man's ear and healed him.
Met Jezuz, o kemer ar gomz, a lavaras: Paouezit! Hag o vezañ stoket ouzh skouarn ar servijer, e yac'haas anezhañ.
52 Then Jesus spoke to the chief priests, and the officers of the Temple guard, and the elders. “Am I some kind of criminal that you had to come with swords and clubs?” he asked.
Neuze Jezuz a lavaras d'ar veleien vras, da gabitened an templ, ha d'an henaourien, a oa deuet a-enep dezhañ: Deuet oc'h gant klezeier ha gant bizhier, evel war-lerc'h ul laer.
53 “You didn't arrest me before, even though I was with you in the Temple every day. But this is your moment now, the time when darkness is in power.”
Bemdez e oan en ho touez en templ, ha n'hoc'h eus ket lakaet ho taouarn warnon. Met houmañ eo hoc'h eur, ha galloud an deñvalijenn.
54 They arrested him and led him away, taking him to the chief priest's house. Peter followed at a distance.
Neuze e krogjont ennañ, hag e kasjont anezhañ da di ar beleg-meur. Pêr a heulie a-bell.
55 They started a fire in the middle of the courtyard and sat down by it. Peter was there among them.
Pa o devoe enaouet tan e-kreiz ar porzh, ha ma voent azezet a-unan, Pêr a azezas en o zouez.
56 As he sat there, a servant girl noticed him in the firelight, and stared directly at him and said,
Ur vatezh, o welout anezhañ e-kichen an tan, hag o sellout pizh outañ, a lavaras: Hemañ a oa ivez gant an den-se.
57 “This man was with him.” But Peter denied it. “Woman, I don't know him!” he said.
Met eñ a zinac'has Jezuz, o lavarout: Gwreg, n'anavezan ket anezhañ.
58 A little later someone else looked at him and said, “You're also one of them.” “No, I'm not!” Peter replied.
Un nebeut goude, unan all, o vezañ e welet, a lavaras: Te a zo ivez eus an dud-se. Met Pêr a lavaras: O den, ned on ket.
59 About an hour later, another person insisted, “I'm sure he was with him too—he's a Galilean.”
War-dro un eur goude, unan all a destenias o lavarout: A dra sur, hemañ a oa ivez gantañ, rak Galileat eo ivez.
60 “I've no idea what you're talking about!” Peter replied. Right then, while he was still speaking, the cock crowed. The Lord turned and looked at Peter.
Met Pêr a lavaras: O den, n'ouzon ket petra a lavarez. Ha kerkent, evel ma komze c'hoazh, ar c'hilhog a ganas.
61 And Peter remembered what the Lord had said, how he'd told him: “Before the cock crows today, you'll deny me three times.”
An Aotrou, o vezañ distroet, a sellas ouzh Pêr; ha Pêr en devoe soñj eus komz an Aotrou, ha penaos en devoa lavaret dezhañ: A-raok ma kano ar c'hilhog, ez po va dinac'het teir gwech.
62 Peter went out and wept bitterly.
Hag o vezañ aet er-maez, e ouelas gant c'hwervder.
63 The men guarding Jesus began to mock him and beat him.
Neuze an dud a zalc'he Jezuz, a rae goap anezhañ, hag a skoe warnañ.
64 They put a blindfold on him, and then asked him, “If you can prophesy, tell us who hit you that time!”
O vezañ e vouchet, e skoent war e zremm, hag e c'houlennent outañ: Divin piv eo an hini en deus da skoet.
65 and shouted many other insults at him.
Hag e lavarent kalz a draoù a-enep dezhañ, en ur zroukkomz en e enep.
66 Early in the morning the council of elders gathered together with the chief priests and religious teachers. Jesus was led before the council.
Adalek ma voe deuet an deiz, kuzul henaourien ar bobl, ar veleien vras hag ar skribed en em zastumas hag a reas Jezuz dont dirak ar sanedrin;
67 “If you really are the Messiah, then tell us,” they said. “Even if I were to tell you, you wouldn't believe me,” Jesus replied.
lavarout a rejont dezhañ: Mar dout ar C'hrist, lavar deomp. Eñ a respontas dezho: Mar en lavaran deoc'h, n'en kredot ket,
68 “And if I were to ask you a question, you wouldn't answer.
ha mar goulennan ouzhoc'h ivez, ne respontot ket din, [ha ne'm lezot ket da vont].
69 But from now on the Son of man will sit at the right hand of the mighty God.”
Diwar vremañ, Mab an den a vo azezet a-zehou da c'halloud Doue.
70 They all asked, “So are you the son of God?” “You say that I am,” Jesus replied.
Neuze e lavarjont holl: Te eo eta Mab Doue? Eñ a respontas dezho: C'hwi a lavar hoc'h-unan, bez' ez on.
71 “Why do we need any more witnesses?” they said. “We've heard it ourselves from his own mouth!”
Neuze e lavarjont: Da betra hon eus c'hoazh ezhomm a desteni, pa'z eo gwir hon eus e glevet eus e c'henou?
