Luke 19
1 Jesus entered Jericho and walked through the town.
У Йерихо шәһиригә кирип униңдин өтүп кетивататти.
2 A man was there named Zacchaeus, a chief tax collector. He was very rich.
Мана шу йәрдә Закай исимлиқ бир киши бар еди. У «баш баҗгир» болуп, интайин бай еди.
3 He wanted to see who Jesus was, but because he was short he couldn't see over the crowd.
У Әйсаниң қандақ адәм екәнлигини көрүшкә пурсәт издәвататти, лекин бойи пакар болғачқа, хәлиқниң толилиғидин уни көрәлмәйтти.
4 So he ran ahead, and climbed up a sycamore tree to see Jesus as he passed by.
Шуңа у алди тәрәпкә жүгүрүп берип, уни көрүш үчүн бир түп үҗмә дәриғигә ямишип чиқти; чүнки Әйса у йол билән өтәтти.
5 When Jesus got there, he looked up and said, “Zacchaeus, come down quickly! I need to stay at your house today.”
Вә Әйса у йәргә кәлгәндә жуқуриға қарап уни көрүп униңға: — Закай, чапсан чүшкин! Чүнки мән бүгүн сениң өйүңдә қонушум керәк, — деди.
6 Zacchaeus climbed down quickly and was so happy to welcome Jesus to his home.
У алдирап чүшүп, хошаллиқ билән уни [өйидә] меһман қилди.
7 When the people saw this they all complained, “He's gone to stay with such a sinner!”
Бу ишни көргән халайиқниң һәммиси: У гунакар кишиниңкидә қонғили кирип кәтти! — дәп ғотулдишип кәтти.
8 But Zacchaeus stood up and said before the Lord, “Look, I'm giving half of everything I own to the poor, and if I've cheated anybody, I'll pay them back four times as much!”
Лекин Закай орнидин туруп Рәбгә: — И Рәббим, мана, мүлкүмниң йеримини йоқсулларға беримән; әгәр бирәвни ялғандин шикайәт қилип униңдин бир немә үндүрүвалған болсам биригә төртни қайтуримән, — деди.
9 In response Jesus said, “Today salvation has come to this house, because this man has shown he is a son of Abraham too.
Буниң билән Әйса униңға [қарап]: — Бүгүн ниҗат бу өйгә кирди. Чүнки бу киши һәм Ибраһимниң оғлидур!
10 For the Son of man came to search for and save those who are lost.”
Чүнки Инсаноғли езип кәткәнләрни издәп қутқузғили кәлди, — деди.
11 While they were still paying attention, Jesus told them a story for they were close to Jerusalem and the people thought that God's kingdom was going to become a reality right away.
Халайиқ бу сөзләрни тиңшаватқанда у йәнә сөз қилип бир тәмсилни қошуп ейтти. Чүнки у Йерусалимға йеқинлашқан еди вә улар: «Худаниң падишалиғи дәрһал намайән болидиғу!?» — дәп ойлашқан еди.
12 “Once there was a nobleman who left home to go to a distant country to be crowned king there, and then to return.
Шуңа у мундақ деди: Бир ақсүнәк падишалиқ тәхтигә еришип келиш үчүн жирақ бир жутқа қарап йолға чиқипту.
13 He called ten of his servants, divided money equally among them, and told them, ‘Invest this money until I return.’
[Авал] у өзиниң он қулини чақирип, уларға он тиллани үләштүрүп берип: «Мән қайтип кәлгичә [буниң билән] оқәт қилиңлар» — дәпту.
14 But his people hated him, and sent a delegation after him to say, ‘We won't have this man as king over us.’
Бирақ өз жут пухралири униңға өч болғачқа, кәйнидин әлчиләрни әвәтип: «Бу кишиниң үстимизгә падиша болушини халимаймиз!» дәпту.
15 After he had been crowned king he returned. He ordered his servants brought to him. He wanted to know what profit they had made by investing the money he had given them.
Вә у падишалиқ мәнсивигә еришип қайтип кәлгәндә шундақ болдики, һәр бириниң тиҗарәт билән қанчә пайда тапқинини билмәкчи болуп, пулини тапшурған һелиқи қуллирини өз алдиға чақиртипту.
16 The first servant came in and said, ‘Lord, your money has earned ten times as much.’
Вә авалқиси келип: «И ғоҗам, сили бәргән тилла он тилла пайда қилди» дәпту.
17 ‘Well done! You're a good servant,’ said the king. ‘Since you proved yourself trustworthy in a very small matter, I'm placing you in charge of ten cities.’
«Ярайсән, әй яхши қул! Сән кичиккинә ишта ишәшлик чиққанлиғиң үчүн он шәһәргә һаким болғин» — дәпту ғоҗайин униңға.
18 The second servant came in and said, ‘Lord, your money has earned five times as much.’
Иккинчиси келип: «И ғоҗам, сили бәргән тилла бәш тилла пайда қилди» дәпту.
19 ‘I'm placing you in charge of five cities,’ said the king.
Ғоҗайин униңға һәм: «Сән һәм бәш шәһәргә һаким болғин» дәпту.
20 Another servant came in and said, ‘Lord, look, here's your money back. I kept it safe, wrapped up in a cloth.
Лекин йәнә бириси келип: «И ғоҗам, мана сили бәргән тилла! Буни яғлиққа чигип бир җайда қоюп сақлидим.
21 I was afraid of you because you're a hard man. You take what doesn't belong to you, and you harvest what you didn't plant.’
Чүнки сили қаттиқ адәм екәнла, сили аманәт қилмиғанлиридин пайда үндүрүп, өзлири теримиғанлиридин һосул жиғила. Шуниң үчүн силидин қорқтум» дәпту.
22 ‘I'll judge you by your own words,’ the king replied. ‘You know I'm a hard man, who as you say, takes what doesn't belong to me, and I harvest what I didn't plant.
Амма [ғоҗайини] униңға: «Әй әски қул, саңа өз ағзиңдин чиққан сөзлириң бойичә һөкүм қилай. Сән мениң аманәт қилмай үндүрүвалидиған, теримай туруп жиғивалидиған қаттиқ адәм екәнлигимни билип туруп,
23 Why then didn't you deposit my money in the bank, so that when I returned I could have had my money with interest?’
немә үчүн мениң пулумни ғәзничиләргә аманәт қоймидиң? Мән қайтип кәлгәндә, уни өсүми билән алмасмидим?» — дәпту.
24 The king told those who were standing beside him, ‘Take the money away from him, and give it to the one who made ten times as much.’
Андин у йенидикиләргә: «Униңдики тиллани елип он тилла тапқан қулға бериңлар!» дәп буйрупту.
25 ‘But master, he already has ten times as much,’ they replied.
Улар униңға: «И ғоҗа, униң он тилласи турса!» — дәптикән,
26 The king said, ‘I tell you, to those who have, more will be given; but those who do not have, even what they have will be taken away from them.
[һоҗайин йәнә мундақ дәпту]: «— Чүнки мән силәргә шуни ейтайки, кимдә бар болса, униңға техиму көп берилиду; амма кимдә йоқ болса, һәтта униңда бар болғанлириму униңдин мәһрум қилиниду.
27 And as for my enemies who didn't want me to be king over them, bring them here and kill them in front of me.’”
Әнди үстигә падиша болуп һөкүм сүрүшүмни халимиған дүшмәнлиримни болса, уларни кәлтүрүп, мениң алдимда қәтл қилиңлар».
28 After he'd finished telling them this story, Jesus left for Jerusalem, walking on ahead.
У бу ишларни ейтқандин кейин, Йерусалимға чиқишқа алдиға қарап маңди.
29 As he approached Bethphage and Bethany on the Mount of Olives, he sent two disciples, telling them:
Вә шундақ болдики, у Зәйтун теғиниң етигидики Бәйт-Фаги вә Бәйт-Ания йезилириға йеқин кәлгинидә, икки мухлисиға мунуларни тапилап алдин әвәтти:
30 “Go to the village farther on. As you enter it you'll find a colt tied up that no one has ever ridden. Untie it and bring it here.
— Силәр удулуңлардики йезиға бериңлар. У йәргә кирипла һеч адәм балиси минип бақмиған, бағлақлиқ бир тәхәйни көрисиләр. Уни йешип бу йәргә йетиләп келиңлар.
31 If anyone asks you, ‘Why are you untying it?’ just say, ‘The Lord needs it.’”
Әгәр бириси силәрдин: «Немишкә буни йешисиләр?» дәп сорап қалса, силәр униңға: «Рәбниң буниңға һаҗити чүшти» — дәңлар.
32 So the two disciples went and found that everything was just as Jesus had said.
Шуниң билән әвәтилгәнләр беривиди, иш дәл у уларға ейтқандәк болди.
33 As they were untying the colt, its owners asked them, “Why are you untying the colt?”
Улар тәхәйни йешиватқанда, униң егилири улардин: — Тәхәйни немишкә йешисиләр? — дәп сориди.
34 The disciples replied, “The Lord needs it.”
Улар: — Рәбниң униңға һаҗити чүшти, — деди.
35 They brought the colt to Jesus. Then they threw their cloaks over it, and sat Jesus on its back.
Улар уни Әйсаниң алдиға йетиләп кәлди; вә йепинча-чапанлирини тәхәйниң үстигә селип, Әйсани йөләп үстигә миндүрди.
36 As he rode along, people spread their cloaks on the road.
У кетип барғинида, хәлиқләр йепинча-чапанлирини йолға паяндаз қилип салди.
37 As he approached Jerusalem, right where the road goes down from the Mount of Olives, the crowd of disciples all began shouting joyful praises to God at the top of their voices for all the miracles they had seen.
Вә у Зәйтун теғидин чүшүш йолиға йеқинлашқинида, пүткүл мухлислар җамаити шатлинип, өз көзи билән көргән қудрәтлик мөҗизиләр үчүн авазини көтирип: «Пәрвәрдигарниң намида кәлгән падиша мубарәктур! Асманларда тинич-енақлиқ тикләнгәй, әршиәлада шан-шәрәп аян болғай!» дәп товлишип Худаға мәдһийә оқушқа башлиди.
38 “Blessed is the king who comes in the name of the Lord,” they shouted. “Peace in heaven and glory in highest heaven.”
39 Some of the Pharisees who were in the crowd said to Jesus, “Teacher, stop your disciples from saying that.”
Лекин топниң ичидә бәзи Пәрисийләр униңға: — Әй устаз, мухлислириңға [мошу гәплири үчүн] тәнбиһ бәр! — дейишти.
40 But Jesus replied, “I tell you that if they kept quiet then the stones will shout!”
Бирақ у уларға җававән: — Силәргә шуни ейтайки, булар җим турған болса, һәтта бу ташларму чуқан селишқан болатти, — деди.
41 But as he got closer, he saw the city and wept over it.
Әнди у шәһәргә йеқинлишип уни көрүп, униң үчүн жиғлап мундақ деди:
42 “I really wish today that you, even you, had known the path that leads to peace!” he said. “But now it's hidden from your eyes.
— [И Йерусалим]! Сән бүгүн, бу күнүңдә, теч-аманлиғиң үчүн немә керәк болғинини билсәң еди! Кашки, бу ишлар һазир көзлириңдин йошурундур.
43 The time is coming upon you when your enemies will besiege you, building ramps to attack you, encircling you and closing you in from every side.
Чүнки шундақ күнләр бешиңға келидуки, дүшмәнлириң әтрапиңни қаша-истиһкам билән қоршап сени қамап төрт тәрәптин қистайду.
44 They will smash you to the ground, you and your children within you. They won't leave one stone on another within you, for you refused to accept salvation when it came to you.”
Улар сени вә [сепилиң]ниң ичиңдики балилириңни йәр билән йәксән қилип, һәтта ташни ташниң үстидиму қалдурмайду; чүнки [Худа]ниң сени йоқлиған пәйтини билип йәтмидиң.
45 Jesus entered the Temple and began driving out all the people trading there.
Вә у ибадәтхана һойлилириға кирип, у йәрдә елим-сетим қиливатқанларни һайдап чиқирип,
46 He told them, “Scriptures state that ‘my house will be a house of prayer,’ but you've turned it into a den of thieves.”
уларға: — Муқәддәс язмиларда: «Мениң өйүм дуа-тилавәтхана болиду» дәп пүтүлгән болсиму, лекин силәр уни «булаңчиларниң угиси» қиливалдиңлар! — деди.
47 He was teaching in the Temple every day. The chief priests, the religious teachers, and the leaders of the people were trying to kill him.
Шу вақитларда у һәр күни ибадәтханида тәлим берәтти. Баш каһинлар, Тәврат устазлири вә жут чоңлири уни йоқитишқа амал издиди.
48 But they couldn't find a way to do it because everyone appreciated him, hanging on his every word.
Лекин улар қандақ қол селишни билмәйтти, чүнки барлиқ хәлиқ униң сөзини тиңшаш үчүн униңға қаттиқ йепишқан еди.
