Luke 11
1 Once Jesus was praying in a certain place. When he finished, one of his disciples asked him, “Lord, please teach us to pray, just as John taught his disciples.”
I stało się, gdy on był na niektórem miejscu, modląc się, że gdy przestał, rzekł do niego jeden z uczniów jego, Panie! naucz nas modlić się, tak jako i Jan nauczył uczniów swoich.
2 Jesus told them, “When you pray, say, ‘Father, let your name be honored as holy. May your kingdom come.
I rzekł im: Gdy się modlicie, mówcie: Ojcze nasz, któryś jest w niebiesiech! Święć się imię twoje; przyjdź królestwo twoje; bądź wola twoja, jako w niebie tak i na ziemi.
3 Give us every day the food we need.
Chleba naszego powszedniego daj nam na każdy dzień.
4 Forgive us our sins, just as we forgive everyone who sins against us. Keep us from temptation.’”
I odpuść nam grzechy nasze; bo też i my odpuszczamy każdemu winowajcy naszemu. A nie wwódź nas na pokuszenie, ale nas zbaw od złego.
5 Jesus went on to tell them, “Say you have a friend and you go to him in the middle of the night and ask, ‘My friend, lend me three loaves of bread
Zatem rzekł do nich: Któż z was mieć będzie przyjaciela, i pójdzie do niego o północy i rzecze mu: Przyjacielu! pożycz mi trzech chlebów;
6 because a friend of mine has come to visit me, and I don't have any food to give him.’
Albowiem przyjaciel mój przyszedł z drogi do mnie, a nie mam, co przed niego położyć.
7 Your friend in the house might reply, ‘Don't bother me—I've already locked the door, and I and my children have gone to bed. I can't get up to give you anything now.’
A on będąc w domu, odpowiedziałby mówiąc: Nie uprzykrzaj mi się; już są drzwi zamknięte, a dziatki moje są ze mną w pokoju; nie mogę wstać, abym ci dał.
8 I tell you, even though he refuses to get up and give you anything, despite you being his friend, if you are persistent, your friend will get up and give you everything you need.
Powiadam wam: Chociażby mu nie dał wstawszy, przeto że jest przyjacielem jego, wszakże dla niewstydliwego nalegania jego wstawszy, da mu, ile potrzebuje.
9 I tell you: ask, and you shall receive; seek, and you shall find; knock, and the door shall be opened to you.
I jać wam powiadam: Proście, a będzie wam dano; szukajcie, a znajdziecie; kołaczcie, a będzie wam otworzono.
10 For everyone who asks, receives; and everyone who seeks, finds; and to everyone who knocks the door will be opened.
Każdy bowiem, kto prosi, bierze, a kto szuka, znajduje, a temu, co kołacze, będzie otworzono.
11 Which of you fathers, if your son asks for a fish, would give him a snake instead?
A któryż jest z was ojciec, którego gdyby prosił syn o chleb, izali mu da kamień? Albo prosiłby o rybę, izali mu zamiast ryby da węża?
12 Or if he asks for an egg, would you give him a scorpion?
Albo prosiłliby o jaje, izali mu da niedźwiadka?
13 So if you, even though you are evil, still know to give good gifts to your children, how much more will the heavenly Father give the Holy Spirit to those who ask him?”
Ponieważ tedy wy, będąc złymi, umiecie dobre dary dawać dzieciom waszym: jakoż daleko więcej Ojciec wasz niebieski da Ducha Świętego tym, którzy go oń proszą?
14 Jesus was driving out a demon that had made a man dumb. When the demon had left, the man who was dumb spoke, and the crowds were amazed.
Tedy wyganiał dyjabła, który był niemy. I stało się, gdy wyszedł on dyjabeł, przemówił niemy; i dziwował się lud.
15 But some of them said, “He is driving out demons using the power of Beelzebub, the ruler of demons.”
Ale niektórzy z nich mówili: Przez Beelzebuba, książęcia dyjabelskiego, wygania dyjabły.
16 Others were trying to test Jesus by demanding a miraculous sign from heaven.
Drudzy zasię kusząc go, żądali znamienia od niego z nieba.
17 Jesus knew what they were thinking and said, “Any kingdom divided against itself will be destroyed. A family divided against itself will fall.
Ale on widząc myśli ich, rzekł im: Każde królestwo rozdzielone samo przeciwko sobie pustoszeje, a dom na dom upada.
18 If Satan is divided against himself, how can his kingdom stand? You say that I cast out demons using the power of Beelzebub.
A jeźliżeć i szatan rozdzielony jest przeciwko sobie, jakoż się ostoi królestwo jego? albowiem powiadacie, iż ja przez Beelzebuba wyganiam dyjabły.
19 But if I drive out demons by the power of Beelzebub, by whose power do your own people drive them out? They themselves will condemn you as wrong!
A jeźliż ja przez Beelzebuba wyganiam dyjabły, synowie wasi przez kogoż wyganiają? Przetoż oni będą sędziami waszymi.
20 However, if I am driving out demons by the power of God, then this proves God's kingdom has arrived. It's right here among you!
Ale jeźliż ja palcem Bożym wyganiam dyjabły, zaisteć przyszło do was królestwo Boże.
21 When a strong man who is fully armed guards his house, all he owns is safe.
Gdy mocarz uzbrojony strzeże pałacu swego, w pokoju są majętności jego;
22 But if a stronger man comes and defeats him, taking from him all his weapons that he depended on, then he can carry off all his possessions.
Ale gdy mocniejszy nadeń nadszedłszy, zwycięży go, odejmuje wszystko oręże jego, w którem ufał, a łupy jego rozdaje.
23 Anyone who is not with me is against me, and anyone who doesn't build together with me is breaking it all apart.
Kto nie jest ze mną, przeciwko mnie jest; a kto nie zbiera ze mną, rozprasza.
24 When an evil spirit leaves someone, it goes through the desert looking for a place to stay. When it doesn't find anywhere, it says, ‘I'll return to the house I left.’
Gdy duch nieczysty wychodzi od człowieka, przechadza się po miejscach suchych, szukając odpocznienia, a nie znalazłszy, mówi: Wrócę się do domu mego, skądem wyszedł.
25 When it returns, it finds its old home is swept and tidy.
A przyszedłszy znajduje umieciony i ochędożony.
26 So it goes and finds seven other spirits more evil than itself, and they go in and live there. In the end that man is worse off than before.”
Tedy idzie i bierze z sobą siedm innych duchów gorszych niżeli sam, a wszedłszy mieszkają tam, i bywają rzeczy ostatnie człowieka onego gorsze, niżeli pierwsze.
27 As he was speaking, a woman in the crowd called out, “Blessed is the womb from where you came and the breasts that nursed you.”
I stało się, gdy on to mówił, że wyniósłszy głos niektóra niewiasta z ludu, rzekła mu: Błogosławiony żywot, który cię nosił, i piersi, któreś ssał!
28 But Jesus said, “Even more blessed are those who hear God's word, and follow what it says.”
Ale on rzekł: Owszem błogosławieni są, którzy słuchają słowa Bożego i strzegą go.
29 As people crowded around him, Jesus began telling them, “This is an evil generation for it's looking for some miraculous sign, but no sign will be given to it except the sign of Jonah.
A gdy się lud gromadził, począł mówić: Rodzaj ten rodzaj zły jest; znamienia szuka, ale mu znamię nie będzie dane, tylko ono znamię Jonasza proroka.
30 In the same way that Jonah was a sign to the people of Nineveh, so will the Son of man be a sign to this generation.
Albowiem jako Jonasz był za znamię Niniwczykom, tak będzie i Syn człowieczy temu rodzajowi.
31 The queen of the south will rise in the judgment together with the people of this generation and will condemn them, for she came from the ends of the earth to hear Solomon's wisdom, and now there is someone greater than Solomon here!
Królowa z południa stanie na sądzie z mężami rodzaju tego, i potępi je; bo przyjechała od kończyn ziemi, aby słuchała mądrości Salomonowej; a oto tu więcej, niżeli Salomon.
32 The people of Nineveh rise in the judgment together with this generation, and will condemn it, for they repented when they heard Jonah's message, and now there's someone greater than Jonah here!
Mężowie Niniwiccy staną na sądzie z tym rodzajem i potępią go, przeto że pokutowali na kazanie Jonaszowe; a oto tu więcej, niżeli Jonasz.
33 No one lights a lamp and then hides it or places it under a bowl. No, you put it on a lamp stand so that those who come into the house can see the light.
A nikt świecę zapaliwszy, nie stawia jej w skrytości, ani pod korzec, ale na świecznik, aby ci, którzy wchodzą, światło widzieli.
34 Your eye is the light for your body. When your eye is good, your whole body is full of light. But when your eye is bad, your body is in the dark.
Świecą ciała jest oko; jeźliby tedy oko twoje było szczere, i ciało twoje wszystko będzie jasne; a jeźliby złe było, i ciało twoje ciemne będzie.
35 So make sure the light you have in you is not actually darkness.
Patrzajże tedy, aby światło, które jest w tobie, nie było ciemnością.
36 If your whole body is full of light, with no areas of darkness, then it will be completely illuminated, just as a bright lamp gives you light.”
Jeźli tedy wszystko ciało twoje jasne będzie, nie mając jakiej cząstki zaćmionej, będzieć wszystko tak jasne, że cię jako świeca blaskiem oświeci.
37 After Jesus had finished speaking, a Pharisee invited him to come and eat with him. So Jesus went and sat down to a meal.
A gdy to mówił, prosił go niektóry Faryzeusz, aby jadł obiad u niego; wszedłszy tedy, usiadł za stołem.
38 The Pharisee was surprised that Jesus didn't wash his hands before eating as ceremonially required.
A widząc to Faryzeusz, dziwował się, że się nie umył przed obiadem.
39 So the Lord told him, “You Pharisees clean the outside of the cup and the dish, but inside you're full of greed and wickedness.
I rzekł Pan do niego: Teraz wy, Faryzeuszowie! to, co jest zewnątrz kubka i misy, ochędażacie, ale to, co jest wewnątrz w was, pełne jest drapiestwa i złości.
40 You're so foolish! Don't you think the one who made the outside made the inside as well?
Szaleni! izaż ten, który uczynił to, co jest zewnątrz, nie uczynił też tego, co jest wewnątrz?
41 If, acting from within, you do acts of kindness to others, then everything will be clean to you.
Wszakże i z tego, co jest wewnątrz, dawajcie jałmużnę, a oto wszystkie rzeczy będą wam czyste.
42 Shame on you Pharisees! You pay tithe on herbs and plants, but you neglect justice and the love of God. You need to pay attention to the latter, while not leaving the former things undone.
Ale biada wam, Faryzeuszowie! że dajecie dziesięcinę z mięty, i z ruty, i z każdego ziela, lecz opuszczacie sąd i miłość Bożą: teć rzeczy trzeba czynić, a onych nie opuszczać.
43 Shame on you Pharisees! You love to have the best seats in the synagogues, and to be greeted with respect when you go to the markets.
Biada wam Faryzeuszowie! że miłujecie pierwsze miejsca w bóżnicach i pozdrawiania na rynkach.
44 Shame on you! You are like unmarked graves that people walk over without knowing.”
Biada wam, nauczeni w Piśmie i Faryzeuszowie obłudni! bo jesteście jako groby, których nie widać, a ludzie, którzy chodzą po nich, nie wiedzą o nich.
45 One of the experts in religious law reacted, saying, “Teacher, when you talk like this, you're insulting us too!”
A odpowiadając niektóry z zakonników, rzekł mu: Nauczycielu! to mówiąc i nas hańbisz.
46 Jesus replied, “Shame on you lawyers too! You place burdens on people that are too hard to carry, but you don't lift a finger to help them.
A on rzekł: I wam zakonnikom biada! albowiem obciążacie ludzi brzemiony nieznośnemi, a sami się i jednym palcem swoim tych brzemion nie dotykacie.
47 Shame on you! You build memorial tombs to honor the prophets, but it was your own fathers who killed them in the first place!
Biada wam! że budujecie groby proroków, a ojcowie wasi pozabijali je.
48 By doing this you are witnesses showing that you agree with what your fathers did. They killed the prophets, and you build their tombs!
Zaiste świadczycie, iż się kochacie w uczynkach ojców waszych; albowiem oni je pozabijali, a wy budujecie groby ich.
49 This is why God in his wisdom said, ‘I will send them prophets and apostles; some they will kill, and others they will persecute.’
Dlategoż też mądrość Boża rzekła: Poślę do nich proroki i Apostoły, a z nich niektóre zabijać i prześladować będą;
50 Consequently, this generation will be held accountable for the blood of all the prophets shed from the beginning of the world,
Aby szukano od tego rodzaju krwi wszystkich proroków, która wylana jest od założenia świata,
51 from the blood of Abel right up to the blood of Zachariah who was killed between the altar and the sanctuary. Yes, I tell you, this generation will be held accountable for all of it.
Od krwi Abla aż do krwi Zacharyjasza, który zginął między ołtarzem, i kościołem; zaiste powiadam wam, będą jej szukać od rodzaju tego.
52 Shame on you lawyers! You have removed the key of knowledge. You didn't go in yourselves, and you prevented others from going in too.”
Biada wam zakonnikom! boście wzięli klucz umiejętności; samiście nie weszli, a tym, którzy wnijść chcieli, zabranialiście.
53 As Jesus was leaving, the religious teachers and the Pharisees began to attack him aggressively, asking questions to provoke him.
A gdy im to mówił, poczęli nań nauczeni w Piśmie i Faryzeuszowie bardzo nacierać, i przyczynę mu dawać do mówienia o wielu rzeczach;
54 They were hoping to catch him out, trying to get him to say something they could use against him.
Czyhając nań i szukając, aby co uchwycili z ust jego, żeby go oskarżyli.
